• Τι απέγιναν οι 3d εκτυπωτές?

    Date: 2020.01.18 | Category: TECHIE-STUFF | Tags:

    Ο πρώτος μου 3d εκτυπωτής έκλεισε πια 8 χρόνια ζωής και παρότι τα δείχνει τα χρονάκια του λειτουργεί μια χαρά. Σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα είναι μια αρχαιολογία, αλλά αυτό είναι ένα από τα θέματα που θέλω σήμερα να ασχοληθώ.

    Εδώ και 4 χρόνια έχω σχεδόν έτοιμο ένα δεύτερο 3d εκτυπωτή (άλλωστε αυτή δεν είναι η ιδέα, το ένα ρομποτάκι να μπορεί να φτιάξει κι άλλα?), αλλά σχεδόν ποτέ δεν είχα το χρόνο να αφιερώσω ή μάλλον να θυσιάσω στο βωμό του καινούργιου εκτυπωτή. Λίγο το βιβλίο, λίγο η ζωή (η μαρία, ο μπάμπης και η έλσα), λίγο το γεγονός ότι ο παλιός μου εκτυπωτής δουλεύει ικανοποιητικά, ο “νέος” καθόταν και μάζευε σκόνη.

    Μέχρι που ένα ωραίο πρωινό στα μέσα του δεκέμβρη, αποφάσισα να ασχοληθώ μαζί του. Η αφορμή ήταν απλή· ο δεκέμβρης είναι ένας μήνας σαν όλους τους άλλους· κι αυτό είναι μια αλήθεια που ισχύει περισσότερο για εμένα παρά για τους άλλους γήινους. Τα χριστούγεννα και η πρωτοχρονιά είναι μια περίοδος που οι γύρω σου είναι σε γενικές γραμμές αγχωμένοι· τα προαπαιτούμενα (είδατε ωραίες λέξεις που εισάγει στη ζωή μας η μνημονιακή αργκό της βρυξέλλας?) που έχει ο καθένας στο κεφάλι του για το τι θα κάνει αυτή την περίοδο είναι πολλά.

    Άρα καλύτερα παρέα με τα ρομποτάκια μου, είπα, αντί να προσπαθώ να ισορροπήσω ανάμεσα στις φαντασιώσεις και τις απογοητεύσεις των γύρω μου (αυτά τα δύο πάνε συνήθως μαζί). Με αφορμή λοιπόν τον “καινούργιο” μου εκτυπωτή, είπα να βουτήξω μια στιγμή στις τάσεις της μόδας του υπόλοιπου κόσμου.

    Το καινούργιο και το παλιό

    Ο βασικός μου εκτυπωτής είναι ένας Prusa Mendel από το μακρινό 2011 που χρησιμοποιεί ακόμα το “αρχαίο” νήμα των 3mm. Ο “καινούργιος” μου εκτυπωτής είναι εξίσου μια αρχαιολογία σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα. Ο Mendel90 από τον nophead, έχει σταματήσει να “παράγεται” εδώ και 2-3 χρόνια, αλλά ως αρχαιολογία έχει τη δική του ιστορία. Ο Nophead (είναι τόσο αρχαίος που χρησιμοποιεί ακόμα blogspot), είναι ο άνθρωπος που σκέφτηκε πρώτος την ιδέα του Π ως βάση για τον άξονα Ζ (το πάνω κάτω του εκτυπωτή). Όμως για κακή ή για καλή του τύχη, ήταν ένας άλλος που πήρε τα εύσημα για αυτή την εφεύρεση και το όνομα του έγινε συνώνυμο των 3d εκτυπωτών. Ο Josef Prusa (που ευθύνεται και για το design του πρώτου μου εκτυπωτή), έφτιαξε κι αυτός λίγο αργότερα έναν εκτυπωτή σε σχήμα Π (τον prusa i3) που είναι σε γενικές γραμμές πολύ πιο σταθερός από τον παλιό πυραμιδωτό Prusa Mendel. Αυτό το μοντέλο κόπιαραν όλοι οι κινέζοι με αποτέλεσμα οι περισσότεροι 3D εκτυπωτές που πουλιούνται σήμερα να είναι μια παραλλαγή του.

    Ο ίδιος ο τσέχος prusa, όντας λίγο βλαχοδήμαρχος και πολύ πιο επιχειρηματικό μυαλό από τον βρετανό nophead, έφτιαξε μια μικρή αυτοκρατορία από εκτυπωτές που τυπώνουν άλλους εκτυπωτές. Σήμερα έχει ένα “εργοστάσιο” 7 ορόφων στην Πράγα και πουλάει τα κιτ του προς 800ευρώ το κομμάτι, αλλά παρότι δεν προλαβαίνει να ικανοποιεί τη ζήτηση, παραμένει πιστός στην ιδέα του reprap, με λίγα λόγια η επιχείρησή του μοιάζει περισσότερο με το εργαστήρι του αϊ-βασίλη παρά με κάποια φαντασίωση 4ης βιομηχανικής επανάστασης η οποία έφτασε στο κρίσιμο σημείο να είναι 86% μάρκετινγκ και 10% ουσία· το υπόλοιπο 4% είναι το ποσοστό που παίρνει η google και η paypal 🙂

    Άρα με λίγα λόγια, ακόμα και ο “καινούργιος” μου εκτυπωτής είναι ήδη πολύ παλιός· τι να κάνω όμως που έχω ακόμα 5-6 κιλά παλιό νήμα των 3mm και θα με φτάσει για αρκετό καιρό ακόμα.

     

     

    Τα συνολάκια της κολεξιον 2019

    // youtube rant on mode

    Όπως καταπιάστηκα με το τι κυκλοφορεί και με τι καβλώνουν οι άνθρωποι σήμερα, πρέπει να ομολογήσω ότι κάηκα στην προθέρμανση. Το γεγονός ότι κανείς δεν γράφει πια κι όλοι βγάζουν βιντεάκια στο youtube θα πρέπει να αποτελέσει ένα άρθρο από μόνο του. Μια εικόνα είναι χίλιες λέξεις λένε, αλλά στο youtube οι πληροφορίες που θα χωρούσαν σε 4 παραγράφους και ένα εξελόφυλο, απλώνονται σε μισή ώρα πολυλογίας. Ακόμα και τα μεγάλα κείμενά μου των 3000λέξεων δεν θα έφταναν ούτε για 10 λεπτά βίντεο για να καταλάβουμε το μέγεθος της πολυλογίας.

    Καταννοώ πως το youtube αποτελεί την καινούργια τροφή για τα ζόμπι που κάποτε έβλεπαν τηλεόραση και πολύ συχνά το περιεχόμενο είναι αδιάφορο, ενώ ο τόνος της φωνής ή το επίπεδο θεάματος που προσφέρει ένα κανάλι είναι οι καθοριστικοί παράγοντες. Αν όμως θέλετε πραγματικά να μάθετε κάτι, ετοιμαστείτε να βουλιάξετε σε ώρες βιντεοθέασης την ώρα που μαγειρεύετε, πλένετε τα πιάτα, καθαρίζετε το σαλόνι ή την τουαλέτα. Κάτι τελείως άβολο διότι ο νόμος του μέρφι λέει, πως εκείνα τα 15 δευτερόλεπτα που θα ακούσετε κάτι ενδιαφέρον, θα πρέπει να αφήσετε το κρεμμύδι κάτω, να σκουπίσετε τα δάκρυα και να προσπαθήσετε να παγώσετε το βίντεο για να ξανακούσετε την πληροφορία.

    // youtube rant off mode

    Ατελείωτες ώρες βίντεο και κρεμμυδιών μετά, γίνονται σημαντικά πράγματα στο οικοσύστημα?

    Και ναι και όχι. Για αρχή να πούμε ότι η πρόβλεψή μου πως το οικοσύστημα αυτό είναι τοξικό για τις μεγάλες εταιρίες, συνεχίζει να ισχύει μασαλά(χ). Το μεγαλύτερο όνομα αυτή τη στιγμή στο οικοσύστημα είναι ο prusa και το εργοστάσιο σοκολάτας του και παρότι θα υπάρχουν πάντα μούρηδες που θα θέλουν να πληρώσουν 2000 για το πρίντερ τους, αυτό δεν θα είναι πολύ καλύτερο από του prusa των 800ευρώ, ούτε ποτέ θα αποκτήσουν το όνομα μιας apple ή μιας microsoft. Ήδη τα ονόματα που συζητούσαμε πριν 5-6 χρόνια ως υποψήφιες microsoft/apple (makerbot/ultimaker), έχουν λίγο χαθεί μέσα στη θάλασσα από κλώνους του prusa3.

    Τι καινούργιο προσφέρει ο Prusa? Τίποτα ιδιαίτερο τα τελευταία χρόνια. Το σύστημα που τυπώνει αυτόματα σε 5 διαφορετικά χρώματα έχει πολύ πλάκα, αλλά δεν είναι ακριβώς κάτι που άλλαξε το οικοσύστημα, άσε εισάγει αρκετούς πονοκεφάλους. Μικρές αλλαγές στο hardware, προσφέρουν εξίσου μικρά πλεονεκτήματα που εντάξει καλό είναι να αποκτήσεις, αλλά σπάνια μεταφράζονται σε κάτι πολύ απτό. Με λίγα λόγια ο FDM 3d printer είναι ένα ώριμο προϊόν εδώ και κάμποσα χρόνια.

    Διαφορετικές αρχιτεκτονικές σαν το CoreXY προσφέρουν υψηλότερες ταχύτητες και πιο στιβαρά μηχανήματα (για να αντέξουν τις υψηλότερες ταχύτητες), αλλά τελικά με την ίδια ακρίβεια τυπώνουν και φυσικά εισάγουν τα νέα δικά τους προβλήματα. Στην ουσία, στη σημερινή αγορά 3d εκτυπωτών, επιλέγεις μεταξύ των υψηλότερων ταχυτήτων του CoreXY και των 4-5 χρωμάτων 🙂

     

     

    Το ford T ++

    Εκεί που υπάρχει μια σημαντική αλλαγή είναι στο κάτω μέρος της τροφικής αλυσίδας. Εδώ και ενάμιση δύο χρόνια οι κινέζοι μπορούν να προσφέρουν μια πολύ αξιοπρεπή ποιότητα σε πολύ χαμηλή τιμή. Το celebrity μοντέλο είναι ο ender3, ένας εκτυπωτής που κοστίζει 150 ευρώ· αυτό το έπιπεδο τιμής το έχουμε πιάσει εδώ και χρόνια μεν, αλλά αυτό που δεν είχαμε πιάσει είναι η ευκολία και η ποιότητα. Χρειάζεστε 1 ώρα για να τον στήσετε και από τη μάνα του τυπώνει πολύ καλά χωρίς ιδιαίτερες χακεριές. Το μοντέλο είναι τόσο διαδεδομένο που υπάρχουν εκατοντάδες βίντεο με μικρές χακεριές, αναβαθμίσεις και λύσεις για τα bugs του (που οι κινέζοι έτσι κι αλλιώς στον ενάμιση αυτό χρόνο έχουν λύσει). Στην πραγματικότητα, όλα αυτά δεν είναι απαραίτητα για να λειτουργήσει αξιοπρεπώς, κι αυτή είναι η μαγεία του.

    Αυτά σας τα λέει κάποιος που έχει περάσει τις προηγούμενες 20 μέρες στήνοντας και καλιμπράροντας full time έναν DIY εκτυπωτή· μην με παρεξηγάτε, πέρασα υπέροχα λύνοντας όλες τις σπαζοκεφαλιές που μου δημιουργούνταν, αλλά την ίδια στιγμή θυμήθηκα πόσο δύσκολο ήταν το 2011 ως αρχάριος να λύσω τα προβλήματα και τα χούγια του πρώτου εκτυπωτή μου (τότε μου είχε πάρει 2 μήνες)· αυτού του εκτυπωτή που δεν θα καταστρέψω ακριβώς διότι αγαπάω τόσο πολύ και είμαι περήφανος που τον έφτιαξα.

    Αν όμως θέλετε έναν αξιοπρεπή εκτυπωτή για να τυπώνετε κι όχι για να μαστορεύετε, τότε ειλικρινά κάντε την χάρη στον εαυτό σας και πάρτε έναν ender3 pro με 150 ευρώ. Όταν θα φτάσετε στο σημείο να καταλάβετε τα όριά του, μπορείτε να φτιάξετε έναν γαμάτο CoreXY.

    Κι αυτό αφορά και τους ανθρώπους που τους ενδιαφέρει το κόστος. Έφτιαξα τον Mendel90 με ελάχιστο κόστος και καινούργια υλικά, η τζο θα ήταν πολύ περήφανη για εμένα. Τα stepper motors και τις μπάρες τα βρήκα από παλιούς εκτυπωτές, διακοπτάκια από παλιά ποντίκια, καλώδια από μια παλιά τηλεόραση οπίσθιας προβολής που βρήκα στο δρόμο, τη βίδα που τραβάει το πλαστικό την έκοψα μόνος μου, τα πλαστικά κομμάτια τα τύπωσα μόνος μου, για ρεύμα χρησιμοποιήσα ένα παλιό τροφοδοτικό υπολογιστή και από τους κινέζους αγόρασα ελάχιστα πράγματα σε εξευτιλιστικές τιμές. Τα ηλεκτρονικά που κόστισαν 50-60ευρώ στον πρώτο εκτυπωτή και τα έψαχνα κομμάτι κομμάτι με το κολλητήρι, στον Mendel90 κόστισαν 15-20ευρώ με ελάχιστες παρεμβάσεις). Παρόλαυτά είμαι σχεδόν σίγουρος πως ο mendel90, μου κόστισε σίγουρα 100-150 ευρώ και αμφιβάλω ότι θα τυπώνει καλύτερα από τον ender3 pro.

    Ένα άλλο παρακλάδι του Ford T++ μοντέλου, είναι το πόσο φθηνοί έγιναν και οι εκτυπωτές που χρησιμοποιούν ρητίνες για να τυπώσουν. Αντί λοιπόν να λιώνουν πλαστικό και να το φτύνουν, αυτοί οι εκτυπωτές χρησιμοποιούν υπεριώδες φως από ένα λέιζερ που σαρώνει την επιφάνεια και στερεοποιεί μια ειδικά φτιαγμένη ρητίνη. Η ανάλυση που προσφέρουν τέτοιοι εκτυπωτές είναι εκπληκτική, αλλά το ίδιο εκπληκτική μέχρι τώρα ήταν και η τιμή τους που κινούνταν γύρω στα 4-5χιλιάρικα. Για όσους θυμούνται, τo 2014 υπήρχαν κάτι τρελοί καναδοί που είχαν υποσχεθεί να ρίξουν το κόστος στα 100 ευρώ (κοιτάξτε στο σχετικό άρθρο για το peachy printer), αλλά έφαγαν τα λεφτά του kickstarter πριν προλάβουν να φτιάξουν κάτι αξιοπρεπές.

    Αντί λοιπόν να προσπαθείς να βάλεις ένα λέιζερ να κάνει τόσο ακριβείς χωρογραφίες πάνω στην επιφάνεια που τυπώνει, κάποιοι σκέφτηκαν να βάλουν έναν προτζέκτορα να φωτίζει την επιφάνεια. Όπου ήταν μαύρο η ρητίνη θα έμενε αδρανής, όπου άσπρο, θα στερεοποιούνταν. Οι προτζέκτορες βέβαια δεν είναι φθηνά πράγματα κι αυτή η ιδέα παρέμεινε μια DIY λύση που εκμεταλλευόταν το γεγονός ότι υπάρχουν πολλοί παλιοί προτζέκτορες που κανείς δεν θέλει να χρησιμοποιεί πια για παρουσιάσεις· δηλαδή ήταν αδύνατο να φτιάξεις ένα προϊόν μαζικής παραγωγής.

    Όμως στο ενδιάμεσο η apple έκανε πάμφθηνες τις οθόνες κινητών υψηλής ανάλυσης με το marketingname retina display. Ο ανταγωνισμός και τα λεφτά που επενδύθηκαν σε οθόνες κινητών υπερυψηλής ανάλυσης ήταν τόσος, που σήμερα ακόμα και το τελευταίο φθηνιάρικο κινητό έχει μία τέτοια. Δεν θα ασχοληθούμε εδώ με τον παραλογισμό του καπιταλιστικού συστήματος παραγωγής, μόνο με το γεγονός ότι τέτοιες οθόνες μπορείς να τις βρεις μπιρ παρά. Κάποιος λοιπόν πήρε μια τέτοια οθόνη, της έβαλε UV λεντάκια από πίσω και την κόλλησε στην δεξαμενούλα με την ρητίνη. Κι έτσι εγένετω ο φθηνός εκτυπωτής ρητίνης που πια κοστίζει μεταξύ 150-200 ευρώ. Φυσικά ο Prusa με το εργοστάσιο σοκολάτας πουλάει έναν (καλύτερο) τέτοιο προς ένα χιλιάρικο.

    Προσωπικά μου είναι λίγο αδιάφοροι διότι ούτε πολλά κοσμήματα φτιάχνω, ούτε μοντελάκια κάποιου παράλληλου RPG σύμπαντος με δράκους και γκόμπλιν, αλλά το ότι κοστίζουν τόσο λίγο πια είναι ένα αξιοσημείωτο γεγονός.

     

     

    Η κρυφή γοητεία της μπουρζουαζίας

    Καθώς όλοι είμαστε παιδιά της εποχής μας, το οικοσύστημα των 3d εκτυπωτών δεν θα μπορούσε να λείπει από τη γιορτή. Πιο πάνω είδαμε πως η μαζική παραγωγή από την κίνα έκανε τους εκτυπωτές και φθηνούς και ικανοποιητικά καλούς, αξίζει όμως λίγο να δούμε και την άλλη μεριά του φάσματος. Όποιος δεν αντέχει να κυκλοφορεί με το Ford T, πρέπει να ανακαλύψει κάποιο τρόπο να διαφέρει από τους υπόλοιπους κι εδώ έχει αναπτυχθεί ένα παράλληλο σύμπαν από πανάκριβα εξαρτήματα που μέχρι πριν λίγα χρόνια τα φτιάχναμε στο σπίτι μας. Το πόσα άπειρα τεραμπάιτ από βίντεο στο youtube και ομηρικές μάχες στα φόρα έχουν σύμβει για το παρακάτω δεν λέγεται· είναι κι αυτό μέρος του πασατέμπο μιας κατηγορίας ανθρώπων, με τον ίδιο τρόπο που άλλοι ασχολούνται με το πως έκλασε ο μπέρνι σάντερς στη μούρη της ποκαχόντας, ο πρίγκιπας άντριου ή το τάδε δεξί μπάκ του (μ)ΠΑΟΚ.

    Ο extruder είναι το κομμάτι εκείνο του εκτυπωτή που τραβάει το πλαστικό νήμα για να το ρίξει στο θάλαμο που το λιώνει. Αποτελείται βασικά από ένα μοτέρ, μερικά γρανάζια, ελατήρια και κανένα ρουλεμάν και το κουτί που τα περικλείει. Μέχρι πριν λίγα χρόνια, τα περισσότερα από αυτά τα τύπωνες μόνος σου και έκαναν μια αρκετά αξιοπρεπή δουλειά. Κοιτάξτε πόσο κοστίζει σήμερα το μουράτο DIY μοντέλο. Φυσικά μπορείς να αγοράσεις και τον κινέζικο κλώνο του που κοστίζει 15-20 ευρώ ή τον καλό κινέζικο κλώνο του που κοστίζει 35, αλλά οι περισσότεροι θα ορκιστούν ότι είναι για τα σκουπίδια (φυσικά δεν είναι, ο καλός κινέζικος κλώνος σπάνει διαφέρει πολύ από το ορίτζιναλ μοντέλο). Κι αυτή είναι η άλλη πλευρά της τάσης. Καθώς το χόμπι έγινε δουλειά για αρκετό από αυτόν τον κόσμο, άρχισαν να νιώθουν την ανάγκη να κάνουν δύο πράγματα που κάθε καλός ελευθεραγορίτης πρέπει να κάνει προκειμένου να επιβιώσει και να ευδοκιμήσει:

    Από τη μία έπρεπε να προσφέρει κάτι καινούργιο κάθε 3 και λίγο για να συνεχίζουν να πληρώνουν το νοίκι· από την άλλη άρχισαν να τάζουν λαγούς με πετραχήλια για να μπορέσουν να χρεώνουν παραπάνω γι’ αυτό που πουλούσαν. Σαν την retina display των apple, έπρεπε να βρεις έναν τρόπο να δικαιολογήσεις τα 60-80-100 ευρώ που χρεώνεις για κάτι που μέχρι πριν λίγο κάποιος έφτιαχνε σχεδόν τσάμπα.

    Αν όμως υπάρχει κάτι ενδιαφέρον σε αυτό, δεν είναι η προσφορά αλλά η ζήτηση. Το γεγονός ότι υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι που θα νοηματοδοτήσουν τη ζωή τους ακριβώς επειδή θα έχουν αυτόν τον υπεργαμάτο extruder. Τη μία χρονιά θα βάλεις δοντάκια και στο δεύτερο ρουλεμάν, την άλλη χρονιά θα βάλεις ένα σωληνάκι που να κατευθύνει το πλαστικό πιο ευθεία, την τρίτη θα φτιάξεις μια ψύκτρα με σπόιλερ και αεροτομές, την τέταρτη θα κάνεις τα πάντα να ζυγίζουν 30γρ λιγότερο και κάθε ένα από αυτά τα μοντέλα θα κοστίζει όσο ένας ολόκληρος κινέζικος Ender3.

    Όπως είπα το FDM 3d printing είναι μια ώριμη τεχνολογία και όλες αυτές οι αλλαγές θα μπορούσαν να έχουν νόημα σε διάφορες “ακραίες” τιμές. Ακριβώς όπως τα 101 άλογα του νέου αυτοκινήτου σου σε σχέση με τα 85 του παλιού σου, ή τη νέα κάμερα των 24μεγαπίξελ σε σχέση με τα 12 της προηγούμενης, ή ο επεξεργαστής με τους 8 πυρήνες σε σχέση με τους 6 του παλιού.

    Ο βασικός λόγος που υπάρχουν, δεν είναι φυσικά αυτές οι “ακραίες” συνθήκες χρήσης, αλλά γιατί ως καταναλωτής ψάχνεις έναν λόγο για να καταναλώσεις, κι αυτές οι βελτιώσεις σου προσφέρουν μια δικαιολογία. Τόσο για να βιώσεις τη χαρά της απόκτησης, όσο και για να βιώσεις τη χαρά της προόδου κι έτσι να δώσεις νόημα στο λόγο που κάθεσαι και δουλεύεις σαν τον μαλάκα σε μια δουλειά που δεν γουστάρεις.

     

     

    Νομίζατε θα μιλούσαμε μόνο για αθώους πρίντερ εεε?

    Κι αυτή είναι η σχιζοειδής κατάσταση για την οποία όλοι δυσανασχετούμε κρυφά ή φανερά. Από τη μία οι extruder που κοστίζουν όσο ένας ολόκληρος 3d printer και από την άλλη η αδυναμία να χαρείς με την αξία χρήσης του αντικειμένου, ακριβώς διότι δεν έχεις απαραίτητα μια συγκεκριμένη ιδέα για τη χρήση του. Αν πιστέψουμε τον κόσμο του youtube, θα νομίζαμε ότι οι 3d εκτυπωτές υπάρχουν μόνο για να τυπώνουμε μικρά καραβάκια που να δείχνουν πόσο καλύτερα τυπώνουν οι δικές μας ρυθμίσεις σε σχέση με τα καραβάκια των άλλων, ή μοντελάκια από κάποιο παράλληλο RPG σύμπαν.

    Σου είναι χρήσιμο και ευχάριστο ένα 3d printer? Αυτή δεν είναι μια εύκολη απάντηση. Η στάνταρ χαρά είναι αυτή που θα πάρεις με την απόκτησή του (αυτό είναι ο καταναλωτισμός)· όμως αυτή η χαρά κρατάει λίγο ακριβώς διότι βασίζεται στην αξία απόκτησης (μπορώ να το κάνω) και το άνοιγμα του περιτυλίγματος.

    Μια δεύτερη χαρά είναι η κοινωνική χαρά του να ανήκεις σε αυτούς τους γαμάτους τύπους που έχουν αυτό το γκατζετάκι. Όταν κι η κουτσή μαρία έχει iphone, το ότι έχεις ένα 3d printer στο σπίτι είναι ένα κάποιο level up. Βέβαια όπως εξήγησα και πιο πάνω, σήμερα ακόμα και η κουτσή μαρία μπορεί να αποκτήσει έναν Ender 3 και να τον στήσει σε μία ώρα, κι άρα η αξία αυτής της χαράς μειώνεται όσο πιο μαζικής κατανάλωσης γίνεται το αγαθό.

    Μια τρίτη χαρά που κρατάει περισσότερο είναι αυτή του φιλάθλου· να μπαίνεις στα φόρα και να χαζεύεις βιντεάκια όπου θα συζητάμε για το τάδε σπόιλερ ή το δείνα τσιπάκι το οποίο θα κάνει τον εκτυπωτή σου υπεργαμάτο. Αυτό χρειάζεται μια επιπλέον επένδυση, ακριβώς διότι θα πρέπει να μάθεις τι κάνει το σπόιλερ και ο σέντερ μπακ πριν το υποστηρίξεις. Με λίγα λόγια έχει ένα κόστος επένδυσης, αλλά την ίδια στιγμή προσφέρεται ως ένας τρόπος κοινωνικοποίησης· εκεί που βαριέσαι και δεν ξέρεις τι να πεις με τους άλλους, αρχίζετε και μιλάτε για τον σεντερ-μπακ… σόρυ εννοούσα το 3mm νήμα σε σχέση με το 1.75.

    Σαν τον φίλαθλο όμως, μπάλα δεν χρειάζεται να παίζεις, μόνο να ξέρεις για αυτή· αν παρατηρήσατε μέχρι στιγμής δεν χρειάζεται καν να έχετε χρησιμοποιήσει τον εκτυπωτή σας, στην περίπτωση του φιλάθλου δεν χρειάζεται καν να τον έχετε αγοράσει αν και όλοι θα σας κοροϊδέψουν αν δεν έχετε πάει ποτέ γήπεδο την ίδια στιγμή που έχετε μια παθιασμένη άποψη για τον σέντερ μπακ 🙂

    Μια τέταρτη κατηγορία χαράς, είναι αυτή του χρήστη. Ένα από τα ρεμάλια φίλους μου είναι animator και περνάει την εργάσιμη ζωή του πάνω σ’ έναν υπολογιστή κάνοντας τον μοντέρνο κουκλο-παίκτη (puppeteer)· με λίγα λόγια παίρνει τα 3d μοντέλα και τους κουνάει τα χεράκια, τα ποδαράκια ή τα πλοκάμια τους προκειμένου να βλέπετε εσείς 3d animation. Είναι λίγο προφανές ότι το να μπορέσει να τυπώνει στον πραγματικό κόσμο, αυτά που φτιάχνει στον υπολογιστή του, είναι κάτι πολύ ευχάριστο, αλλά την ίδια στιγμή και επικίνδυνο. Τι κι αν το μοντέλο του δεν είναι το ίδιο καλό στην πραγματική ζωή όπως στην ψηφιακή? Τι κι αν ο 3d εκτυπωτής δεν μεταφέρει το ίδιο πιστά τα μάτια του μοντέλου για τα οποία ο Τ έφαγε 3 μέρες να φτιάξει? Είναι ακριβώς αυτή η ισορροπία του ρίσκου που προσθέτει στη χαρά του.

    Το ίδιο ισχύει και για εμένα που ανήκω στην ίδια κατηγορία, αλλά για εμένα η πιστότητα του μοντέλου αποτελεί μικρό ρίσκο· την ίδια στιγμή οι μηχανικές του ιδιότητες είναι ο βασικός μου φόβος. Τι κι αν το πλαστικό σπάσει επειδή το πίεσα υπερβολικά ή το σχεδίασα ελλιπώς?

    Υπάρχει και μια πέμπτη κατηγορία χαράς που είναι αυτή του μάστορα. Ναι μου πήρε 20 μέρες να τελειώσω και να καλιμπράρω ένα μηχάνημα που δεν θα είναι ούτε πολύ καλύτερο, ούτε φθηνότερο από έναν Ender3 pro, αλλά η ίδια η διαδικασία της κατασκευής σε κάνει να χαίρεσαι. Στο τέλος αυτό το αγαθό έχει μεγαλύτερη αξία για εσένα ακριβώς επειδή είναι δικό σου, επειδή έφτιαξες μόνος σου τα σπόιλερ του αυτοκινήτου και άλλαξες την τρόμπα νερού και τον ιμάντα ή επειδή έκοψες και έραψες αυτό το παντελόνι. Όμως κι εδώ είναι η ισορροπία του ρίσκου που κάνει την ανταμοιβή ενδιαφέρουσα. Ο εκτυπωτής μπορεί να έχει ψεγάδια και το παντελόνι ατέλειες, όμως τα αγαπάς περισσότερο από κάθε άλλο. Δεν θα διαλύσω εύκολα τον πρώτο μου εκτυπωτή ακόμα κι αν έχει ψεγάδια, ακριβώς γιατί έχει μια συναισθηματική αξία, αποτελεί μέρος του ποιος ήμουν πριν 10 χρόνια.

     

     

    Και οι ανάγκες της σύγχρονης γυναίκας.

    Ένα από τα βασικά θέματα της μοντέρνας ζωής είναι η απαίτηση να είμαστε τα πάντα κάθε δεδομένη στιγμή. Η δούλα στην κουζίνα, η κυρία στο σαλόνι, η πουτάνα στο κρεβάτι και η μαίρη παναγιωταρά δεν είναι ακριβώς σημερινά παραδείγματα· το youtube όμως τα έκανε πιο επιτακτικά διότι στην επιφάνεια τους, όλα αυτά τα φανταστικά τα κάνουν “κανονικοί” άνθρωποι, κι όχι ο μπράτ πίτ και η ατζελίνα τζολί. Η φαντασίωση είναι πως ο μεγάλος εντεπρενέρ είναι υποτίθεται ένα παιδί της διπλανής συνοικίας, κι άρα εσύ γιατί όχι?

    Το άγχος και η πίεση που αυτό δημιουργεί είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν. Τα δύο πρώτα είδη χαράς που περιγράψαμε πιο πάνω είναι σχεδιασμένα για να ικανοποιήσουν την κοινωνική επιφάνεια. Ο καλός καναπές από πουτσόδερμα και ο 3d εκτυπωτής στο σαλόνι μας προσφέρουν μια ικανοποίηση και κυρίως μια βολική κοινωνική κρυψώνα για να δείξουμε ότι είμαστε αυτοί οι μοντέρνοι άνθρωποι που κάνουν τα πάντα και συμφέρουν. Το πρόβλημα είναι πως όλοι γνωρίζουμε μέσα μας πως αυτή η κρυψώνα είναι επιφανειακή, και δεν ικανοποιεί την ανάγκη μας να είμαστε γαμάτοι· ούτε καν την ανάγκη μας για μια κοινωνική επαφή, καθώς οι γνώσεις μας γύρω από τον εκτυπωτή ή τον καναπέ εξαντλούνται στο πως τον επιλέξαμε κι αν πληρώσαμε με πιστωτική, με paypal ή σε 36 άτοκες δόσεις.

    Όμως οι άλλες μορφές χαράς απαιτούν ρίσκο και επένδυση με λίγα λόγια χρόνο· κάτι που πάντα βρίσκεται σε έλλειψη· μπορείς να επενδύσεις χρόνο ως φίλαθλος, χρήστης, ή και μάστορας μόνο σε μια περιορισμένη γκάμα πραγμάτων κι αυτό δεν είναι κουλ. Διότι αν είσαι καλός στη μπάλα ή στο ράψιμο παντελονιών, δεν μπορείς να είσαι το ίδιο καλός γονιός, εραστής, εντεπρενέρ και οικολόγος ταυτόχρονα.

    Υπό αυτή την έννοια οι σημερινοί άνθρωποι την έχουν πολύ χειρότερα σε σχέση με τον μπιλ γκέιτς και τον γουόζνιακ (αυτός που έφτιαξε το προϊόν που ο τζόμπς πούλησε ως apple)· διότι κανείς δεν απαιτούσε από αυτούς τους δύο να έχουν καλό πτυχίο, να λένε πετυχημένα αστεία και να φοράνε καλοραμμένα παντελόνια. Οι συγγενείς, οι σύντροφοι και οι φίλοι τους, δεν απαιτούσαν να είναι το αντίστοιχο της μαίρης παναγιωταρά. Με λίγα λόγια φτάσαμε σε αυτό τον τέλειο κύκλο.

    Η τευλορική (φορντική) παραγωγή, σχεδιάστηκε προκειμένου να κάνει τη μαστοριά αδιάφορη για την μαζική παραγωγή καλής ποιότητας προϊόντων και απαίτησε από τα υποκείμενα να γίνουν χρήσιμοι ηλίθιοι. Με τους υπολογιστές και το ίντερνετ το ίδιο μοντέλο επεκτάθηκε και στις υπηρεσίες· πια κανείς δεν περιμένει από έναν γιατρό να ξέρει τη δουλειά του· μόνο να ακολουθεί πρωτόκολλα. Ίσα ίσα ένας καλός γιατρός που δεν ακολουθεί πιστά τα προτόκολα, διατρέχει περισσότερους κινδύνους από τον ηλίθιο που η λάθος του διάγνωση ήταν σύμφωνη με το πρωτόκολλο.

    Καθώς το εκκρεμές έγερνε προς τους χρήσιμους ηλιθίους που η αγορά απαιτούσε, στην κοινωνική ζωή ξανα-έγινε κουλ ο homus universalis κι όλοι άρχισαν να συμπιέζονται στα προκρούστια κρεββάτια της βαρετής αλλοτριωμένης δουλειάς τους και του ονείρου να ζούνε σαν στοϊκοί φιλόσοφοι σε μια παραλία του τροπικού. Η απάντηση της αγοράς σε αυτό ήταν ένα πακέτο διακοπών 3 βδομάδων στους τροπικούς, με λίγα λόγια η χαρά της απόκτησης και η χαρά της κοινωνικής επιβεβαίωσης πως δεν είμαστε τίποτα μπουρτζόβλαχοι γερμανοί που δεν βγήκαμε από το χωριό μας σαν τον γκαίτε και τον χανς μπλουμενμπεργκ.

    Η κατάσταση είναι τόσο ζόρικη, που ακόμα και οι πιο πετυχημένοι και πλούσιοι άνθρωποι του κόσμου δεν μπορούν να χωρέσουν σε αυτό το καλούπι. Όταν ο ιδιοκτήτης του twitter -ο περίφημος @jack- αποφάσισε να ενισχύσει λίγο το προφίλ του κάνοντας ένα δημόσιο ταξίδι αναζήτησης στην ινδία, το αποτέλεσμα ήταν τόσο κωμικό που παρά τη βοήθεια δεκάδων πι-αρατζήδων ο τζάκ έδειξε σε όλο τον κόσμο ότι είναι πιο ρηχός και από ταψί μπακλαβά.

     

     

    Χαμογέλα ρε καραγκιόζη, τι σου λείπει?

    Κι έτσι όλοι μας, ακόμα και οι πιο επιτυχημένοι, από κάπου πρέπει να κλέψουμε. Ή στο βάθος, ή στη γκάμα. Έχουμε περισσότερους γνωστούς αλλά το μόνο που ξέρουμε γι’αυτούς είναι η τελευταία φωτογραφία τους κάναμε like. Έχουμε γαμάτο σπίτι, αλλά ανήκει στην τράπεζα, έχουμε 3d εκτυπωτή αλλά η το τελευταίο πράγμα που κάναμε μαζί του ήταν πριν από 9 μήνες διότι απλά δεν προλαβαίνουμε. Όταν επιλέγεις τη γκάμα, θα πρέπει να κλέψεις στην ουσία και το πάθος, όταν επιλέγεις το πάθος θα πρέπει να κλέψεις στο εύρος και κινδυνεύεις να μην έχεις κοινό τόπο συζήτησης παρά με κάτι αντίστοιχα φρικιά στο ίντερνετ 🙂

    Το αν υπάρχει μια ισορροπία σε αυτά είναι κάτι για το οποίο προσωπικά αμφιβάλω, όμως και μόνο η αποδοχή ότι δεν μπορούμε να είμαστε τα πάντα είναι ένα μεγάλο βήμα μακριά από την παράνοια της FOMO (fear of missing out) εποχής μας. Κι ίσως τότε μπορέσουμε να είμαστε αυτά που αντέχουμε, ή αυτά που αγαπάμε.

    Όσο για εμένα, θα μεταφέρω τον παλιό εκτυπωτή στο εργαστήριο για να μπορούν να παίξουν και τα άλλα παιδάκια, θα κρατήσω τον καινούργιο για την καθημερινότητά μου και θα έχω τον ender3 pro σε μια άλλη γωνία για τα πιο εξωτικά νήματα (που δεν υπάρχουν σε 3mm) και για να μου θυμίζει ότι 150 ευρώ ποτέ δεν θα αξίζουν το ίδιο με τις δύο βδομάδες που μου πήρε να καλιμπράρω τον mendel90.