• Clown World, the LEGO edition

    Date: 2022.11.29 | Category: ΠΟΛΙΤΙΚΗ | Tags:

    Ο αδελφός μου είναι λεγκόβιος. Δεν ξέρω πως ακριβώς του έκατσε η πετριά, διότι ως κοινωνικό παιδί μικρός ασχολούνταν περισσότερο με τις αλάνες και τους φίλους του. Μια φίλη μου λέει ότι έχει να κάνει με την νοσταλγία του παρελθόντος, αλλά δεν έχει σημασία· το μόνο που ήθελα να πω είναι ότι ξέρει δύο τρία πράγματα από λέγκο σε σχέση με τότε που σταμάτησα εγώ να παίζω μαζί τους.

    Όπως κάθε τι στη δύση που πουλιέται ως premium προϊόν ενώ είναι απλά καλουπωμένα κομματάκια από ABS πλαστικό, υπάρχουν και οι κινέζικες απομιμήσεις που ακόμα και ο αδερφός μου παραδέχεται ότι δεν διαθέτουν ιδιαίτερα μειονεκτήματα σε σχέση με τα original. Παραδόξως πως, οι κινέζοι φαίνεται πως κατάφεραν να αποκωδικοποιήσουν το μυστήριο της διαδικασία του να φτιάχνεις καλούπια για πλαστικό.

    Αυτές οι “απομιμήσεις” πωλούνται στο μισό ή στο ένα τρίτο της τιμής του “αυθεντικού” ανάλογα κυρίως με το πόσο καπέλο βάζει η lego στα δικά της κουτιά. Δηλαδή οι κινέζοι πουλάνε πάνω κάτω τα δικά τους lego στην ίδια τιμή ανά κιλό πλαστικού, ενώ τα κανονικά lego έχουν διαφορετικές τιμές ανά κιλό ανάλογα με το πόσο επιτυχημένη είναι η σειρά ή αν έχει ένα σωρό άλλα καπέλα από αυτά που τόσο αγαπούν οι δυτικοί να βάζουν. πχ τα starwars lego είναι πιο ακριβά από τα απλά λόγω των δικαιωμάτων που πληρώνουν στην lucasfilm.

    Ένα από τα παράπονα του αδερφού μου για τις απομιμήσεις είναι ότι οι οδηγίες τους είναι εξαιρετικά σπαρτιάτικες με λίγες σελίδες και πολλά βήματα ανά εικόνα. Αντίθετα τα βιβλιαράκια με τις οδηγίες των original είναι ολόκληρα βιβλία και πολύ πιο αναλυτικά. Κάθε σελίδα έχει μία μόνο εικόνα συνήθως (ένα βήμα) και σε αυτό το βήμα τοποθετούνται πολύ λιγότερα κομμάτια. Από άποψη κόστους δεν βγάζει ιδιαίτερο νόημα, αλλά όπως και στις εποχές που υπήρχαν ακόμα CD, όσοι ήθελαν να πληρώσουν το original CD πάντα μιλούσαν με θαυμασμό για το βιβλιαράκι που είχαν μέσα.

    Πρόσφατα μάλιστα είδα κι ένα κινέζικο lego που ως εκ θαύματος είχε αντιγράψει το βιβλιαράκι των original με την έννοια πως ήταν ολόκληρο βιβλιαράκι· αλλά και πάλι κάθε σελίδα του ήταν πολύ πιο συμπυκνωμένη από τις original. Κάθε βήμα της διαδικασίας κατασκευής δηλαδή τοποθετούσε πολύ περισσότερα τουβλάκα σε σχέση με τα “κανονικά”.

    Από καιρό υποψιαζόμουν πως αυτή η διαφορά δεν έχει να κάνει με κάποιου είδους κινέζικη τσιγκουνιά στο χαρτί, αλλά με κάποια διαδικασία “χαζοποίησης” (dumb down) που η δύση ακολουθεί εδώ και πολλές δεκαετίες. Ήταν μια τυχαία ανακάλυψη που έκανα πριν μια βδομάδα που μου το επιβεβαίωσε. Μέρος των παιδικών μας lego που ο αδερφός μου κρατάει ως κόρη οφθαλμού είναι και διάφορα διαστημικά τα οποία τότε ακόμα δεν ήταν star wars και φυσικά οι οδηγίες τους έχουν καταστραφεί πριν από πολλές δεκαετίες· αλλά φυσικά υπάρχουν στο ίντερνετ. Και μαντέψτε τι. Οι οδηγίες αυτών των lego από τα μακρινά τέλη των 70s ήταν το ίδιο αν όχι και περισσότερο συμπυκνωμένες με τις κινέζικες. Όχι μόνο αυτός που τις έφτιαξε θεωρούσε ότι θα μπορούσες να βρεις τι κομμάτια πρόσθεσε χωρίς καμία ιδιαίτερη ένδειξη, αλλά συχνά τοποθετούσε κομμάτια ανάποδα κι εσύ έπρεπε να αναγνωρίζεις το ανάποδο κομμάτι ολομόναχος. Σοκ και δέος σου λέω.

    Με λίγα λόγια το 1980 η lego απαιτούσε από τα παιδιά να έχουν περισσότερες “δεξιότητες” απ’ ότι σήμερα και τώρα δεν μιλάμε για τίποτα ολοκληρώματα, αλλά για οδηγίες με τουβλάκια. Aυτή η αντιμετώπιση του καταναλωτή ως βρέφους με ελάχιστες κριτικές ή άλλες δεξιότητες είναι μια κατάσταση που μπορούμε να παρατηρήσουμε παντού και φυσικά πάει πακέτο με την αυταρχική λιμπεραλιστική ιδεολογία, όπου ο πολίτης δεν μπορεί να κρίνει για τον εαυτό του και οι ελευθερίες είναι κάτι που θα πρέπει να αποφασίζεται από μια ομάδα τεχνοκρατών.

    Δεν μιλάμε τώρα για τίποτα πρωτότυπο, αλλά οι οδηγίες των λέγκο μας δείχνουν πόσο βαθιά και πόσο πλατιά είναι αυτή η ιδεολογία. Την ίδια εποχή που έπαιζα ακόμα με lego θυμάμαι ότι οι γονείς μου είχαν πάρει δώρο από κάτι φίλους τους που είχαν πάει ταξίδι στην αμερική, δύο πλαστικές τράπουλες KEM (ή κάπως έτσι). Πράγματι τα τραπουλόχαρτα φαίνονταν πολύ ανθεκτικά καθώς ήταν φτιαγμένα από κάποιο ελαστικό πλαστικό κι όχι από πλαστικοποιημένο χαρτί που μετά από λίγο καιρό ξέφτιζε. Οι τράπουλες ήταν καλές και έζησαν για χρόνια, αλλά αυτό που τους έδωσε τη μεγαλύτερη χαρά και έγινε το αστείο για την επόμενη διετία είναι ότι στις οδηγίες χρήσης τους, κάποιος είχε γράψει το εξής (για τα τότε ελληνικά δεδομένα) αστείο:

    Παρακαλούμε μην τις τοποθετείτε στο πλυντήριο ρούχων.

    Για τους γονείς μου και τους φίλους η πρόταση ήταν εξαιρετικά αστεία, διότι ήταν εξαιρετικά αυτονόητη, σαν κάποιος να έλεγε: παρακαλώ μην ανοίγετε την πόρτα του αυτοκινήτου όταν βρίσκεστε στον αυτοκινητόδρομο, ή παρακαλώ τοποθετείστε το αριστερό παπούτσι στο αριστερό πόδι. Καθώς περνάμε από το πρώτο αυτονόητο στο δεύτερο (φυσικά και πρέπει να μας λένε οι οδηγίες των λέγκο πότε να γυρίσουμε ανάποδα το τουβλάκι), αποτελούμε όλοι μια πιο χειραγωγήσιμη και ελέγξιμη μάζα. Το επίπεδο της βίας ή της απειλής βίας που θα πρέπει να χρησιμοποιήσει η γραφειοκρατία για να σε ελέγξει γίνεται τόσο χαμηλό που τόσο το κόστος, όσο και η προβολή αυτής της βίας βρίσκονται σ’ένα επίπεδο που δύσκολα μπορεί να γίνει αντιληπτό.

    Στην ομάδα εκείνη των ανθρώπων που έχει μάθει να τρώει παραγγέλνοντας ονλάιν, δεν χρειάζεται να αδειάσεις τα ράφια των σουπερμάρκετ για να τους απειλήσεις. Αν απλά τους πεις ότι για τις επόμενες 10 μέρες η υπηρεσία παραγγελιών δεν είναι διαθέσιμη γι’ αυτούς επειδή δεν συμμορφώθηκαν με τας διαταγάς, έχουν μια σαφή επιλογή να μάθουν να μαγειρεύουν ή να συμμορφωθούν. Αυτό έχει μια εξαιρετική οικονομία τόσο στο κόστος της βίας, όσο και στην παρουσίαση της βίας. Το να βαράς κίτρινα γιλέκα στο κεφάλι με πλαστικές σφαίρες είναι κάτι που απο-νομιμοποιεί κάθε εξουσία, ακόμα κι όταν αυτή δείχνει να μην ενδιαφέρεται γι’ αυτή την απονομιμοποίηση. Αλλά η στοχευμένη χρήση χαμηλής έντασης βίας είναι μια πολύ ασφαλής επιλογή.

    Η κορονο-υστερία ήταν ένα μεγάλο πείραμα που μας τα έδειξε όλα αυτά σε διάφορα επίπεδα. Το ξύλο στην πλατεία νέας σμύρνης ανάγκασε την κυβέρνηση να υποχωρήσει, αλλά για την διοικητική εφαρμογή του κορονοπάσου, δεν άνοιξε ρουθούνι. Ακόμα και η επιβολή του προστίμου στους ηλικιωμένους ψεκασμένους, παρότι κόστισε πολύ πολιτικά στη ΝΔ, δεν μπόρεσε να παραμείνει επίκαιρη. Παρότι τα δύο τελευταία είναι πολύ πιο σημαντικά πολιτικά γεγονότα που αφορούν το απαρτχάιντ που ζήσαμε, ακριβώς επειδή η οικονομία και η ορατότητα της βίας τους ήταν κρυμμένη πίσω από διοικητικές αποφάσεις και ΑΦΜ, χάθηκε εύκολα μέσα στο θόρυβο.

    Όλα αυτά είναι εξαιρετικά χρήσιμα να τα έχουμε υπόψην μας διότι θα τα συναντούμε ολοένα και συχνότερα. Οι δικτατορίσκοι των βρυξελλών και τα διοικητικά απολειφάδια τους στις περιφέρειες τρίβονται συνεχώς στη γκλίτσα του τσοπάνη για να φτιάξουν το τάδε ή το δείνα περιοριστικό μέτρο με κάθε δυνατή αφορμή. Δεν χρειάζεται να προβλέψουμε ποια θα είναι η επόμενη πετριά τους, το σίγουρο είναι ότι για κάθε πρόβλημα ένα αντίστοιχο κορονοπάσο θα είναι η επόμενη λύση. Και μια αντίστοιχη απειλή που δεν θα ακούγεται τόσο απειλητική αλλά θα είναι σχεδιασμένη να περιορίσει τις ζωές μας είναι έτοιμη.

    Υπάρχει ένα ικανό 20-30% του πληθυσμού που για διάφορους λόγους νιώθει κοντά στο γκουβέρνο κι έτσι θα υποστηρίξει όποιο κι αν είναι το επόμενο μέτρο για το καλό μας. Και στον clown world που ζούμε δεν υπάρχει καμία πρόφαση επαφής με την πραγματικότητα. Ακριβώς την ίδια στιγμή που ανοιχτά οι ευρωπαϊκές ελίτ είναι έτοιμες να ονομάσουν τρομοκράτη οποιονδήποτε διαμαρτύρεται για την κατάρρευση της ευρώπης, κάτι που αντιγράφουν από τους αμερικάνους δημοκρατικούς που πρακτικά θεωρούν πιθανό τρομοκράτη κάθε πολιτικό τους αντίπαλο, οι διαδηλώσεις στην κίνα κατά του zero covid policy είναι εκδηλώσεις δημοκρατίας και η κρατική αντίδραση αυταρχισμός.

    Δεν υπάρχει καν η επίφαση να γεφυρωθεί αυτό το χάσμα· οι ελιτ θεωρούν ότι πρέπει να είσαι τόσο χαζός, ή να προσποιείσαι ότι είσαι τόσο χαζός για να μην βλέπεις τη σύγκριση. Στο ενδιάμεσο θα σας βομβαρδίζουμε με διάφορα άσχετα πράγματα τριγύρω, διότι κανείς δεν θεωρεί ότι αναφέρεται σε νοήμοντα όντα. Το βλέπουμε και στην ελληνική πολιτική συζήτηση όπου η όλη σύγκρουση αναλώνεται μεταξύ σκανδάλων σεξουαλικού τύπου διαφόρων τυχαίων και μιας σκανδαλολογίας υποκλοπών χωρίς κανένα πολιτικό υπόβαθρο· διότι τελικά δεν υπάρχει κάτι να μαθευτεί από μια υποκλοπή τη σήμερον ημέρα.

    Άρα αυτή τη “χαζοποιήση” τη βλέπουμε να συμβαίνει και από την πλευρά των ελίτ μας. Από τη μία είναι προφανές ότι η διανοητική ικανότητα ανθρώπων σαν του σολτς, του κούλη, της φον ντερ λαϊεν είναι προφανώς περιορισμένη, αλλά από την άλλη πρέπει να θυμόμαστε πως ήταν ο χαζούλης ΓΑΠ που μας έριξε στο λάκκο με τα λιοντάρια. Η γραφειοκρατία δεν χρειάζεται αστέρια για να εφαρμόσει το σχέδιο της, ούτε καν ικανούς εκτελεστές· διότι τα πάντα θα συγκλίνουν εκεί που λέει το πλάνο, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει την καταστροφή της γραφειοκρατίας.

    Κι είναι σημαντικό να το θυμόμαστε αυτό. Το ότι πάμε τρένο προς μια κατεύθυνση κι όπως εκφράζει αμφιβολίες τον πετάμε απ’έξω δεν σημαίνει πως η κατεύθυνση είναι σωστή ή πως τελικά εξυπηρετεί την επιβίωση και την άνθιση του συστήματος. Η γραφειοκρατία θα συνεχίσει την πορεία που έχει χαράξει η ελιτ, ανεξάρτητα με τα θύματα ή τα προβλήματα που αυτό θα δημιουργήσει. Κι όσο πιο αυτοκτονική είναι η πορεία, τόσο πιο πολύ θα εξαφανίζεται το λεπτό πέπλο της συναίνεσης και της “δημοκρατικής” διακυβέρνησης αλλά το πότε και το πόσο αυτό θα μας φέρει στην κατάρρευση τύπου 1989 που αναμένω δεν είναι κάτι που βρίσκεται στις μαντικές μου ικανότητες. Η σοβιετική ένωση κατέρρεε σχεδόν μια δεκαετία και η αυτοκρατορική ρωσία εξίσου άλλο τόσο ή και περισσότερο.