• Ο λέων του πληθωρισμού ως γατάκι

    Date: 2021.09.15 | Category: ΠΟΛΙΤΙΚΗ | Tags:

     

    Καθώς έχουμε μπει για τα καλά στο επικίνδυνο τρίμηνο, είναι νομίζω ώρα για ένα μικρό update στο άρθρο που πιστεύω είναι η βάση του τι ζούμε (To τέλος του οικονομικού κύκλου 2). Ο πληθωρισμός έχει γίνει η νέα αναπόδραστη αφήγηση την ίδια στιγμή που αρχίζει να βρίσκει σιγά σιγά τον δρόμο του προς τον πραγματικό κόσμο.

    Δεν έχει περάσει ένας μήνας από τις γκρίνιες του τζάμπο μπεμπέ για τις τιμές των κοντέινερ που πράγματι έχουν πενταπλασιαστεί – εφταπλασιαστεί – δεκαπλασιαστεί, ανάλογα με το ποια βδομάδα κοιτάτε. Πώς έχει συμβεί αυτό το θαύμα όταν η παγκόσμια κατανάλωση δεν δείχνει να έχει φτάσει στα επίπεδα προ-κορονογιού? Κανείς δεν ξέρει ακριβώς και οι διάφορες “εξηγήσεις” που διαβάζουμε στα οικονομικά έντυπα βρίσκονται εκεί ως συνήθως όπως οι ορίτζιναλ θεολογικές εξηγήσεις· για να δώσουν μια πατίνα ορθολογικότητας. Ακριβώς όπως συνέβη και με τις τιμές στην ξυλεία στις ΗΠΑ, ή πρόσφατα τις τιμές του ουρανίου, υπάρχει ένα πέπλο μυστηρίου και διάφορες εξηγήσεις πράβδα τη στιγμή που οι τιμές δείχνουν να παθαίνουν ένα σοκ και να τριπλασιάζονται μέσα σε μια νύχτα. Εγώ τη μόνη εξήγηση που έχω για το ουράνιο, είναι πως αποτελεί ένα από τα αγαπημένα πουλέν των traders εδώ και 15-20 χρόνια. Για τις τιμές των λιπασμάτων πάλι, δεν έχω ιδέα, αλλά…

     

     

    Είναι προφανές πως οι τιμές στην ξυλεία στις ηπα δεν τριπλασιάστηκαν επειδή οι αμερικάνοι αποφάσισαν να φτιάξουν τον κήπο τους κατά τη διάρκεια του lockdown, ούτε γιατί υπήρχε έλλειψη ξύλου σε μια χώρα που είναι πρακτικά ένα μεγάλο δάσος, όπως είναι επίσης προφανές πως οι τιμές του ουρανίου δεν εκτοξεύονται επειδή η κίνα σχεδιάζει να φτιάξει μερικούς ακόμα πυρηνικούς δι-ήπειρωτικούς πυραύλους. Τότε πως ακριβώς εξηγείται το κύμα ανατιμήσεων που τόσο πολύ διαφημίζεται καθημερινά στα μέσα?

     

    Οι επιθυμίες των αφεντάδων μας

    Για αρχή θα πρέπει να σπάσουμε μερικά επιμέρους κομμάτια. Πχ οι κεντρικές τράπεζες μετά από 10 χρόνια ανεπιτυχούς QE με τον πληθωρισμό να κινείται κοντά στο 0 ή σε αρνητικά επίπεδα, βλέπουν για πρώτη φορά νούμερα κοντά στο 2-3% που το θεωρούν “φυσιολογικό” και άρα “κρυφά” χαίρονται. Το ίδιο ισχύει και για τις δυτικές κυβερνήσεις που δείχνουν να μην ενδιαφέρονται καθόλου για γεγονότα που παλιότερα θα εκκινούσαν συνόδους κορυφής. Η βρυξελιώτικη γραφειοκρατία δεν έχει βγάλει κιχ ούτε για τις τιμές του φυσικού αερίου, ούτε για τις εξωφρενικές τιμές στα κοντέινερ. Οι μόνοι που δείχνουν να παραπονιούνται και να κάνουν κάτι γι’αυτό είναι -εντελώς προβλέψιμα- οι κινέζοι οι οποίοι προσπαθούν να παρέμβουν στις φυσικές αγορές για να ρίξουν τις τιμές. Κάτι που μας οδηγεί στο συμπέρασμα πως για τις κυβερνώσες ελιτ στη δύση, αυτή η “πληθωριστική” περίοδος που ξεκινά είναι επιθυμητή.

    Θα επιμείνω εδώ πως αυτός ο πληθωρισμός που βλέπουμε είναι virtual και προέρχεται από το φούσκωμα στις αγορές εμπορευμάτων. Το ίδιο ακριβώς είχε συμβεί και το 2011, μόνο που τότε οι κυβερνώσες ελίτ είχαν παρέμβει και η φούσκα των εμπορευμάτων έσκασε γρήγορα. Σήμερα αντίθετα υπάρχει μια πλήρης αδιαφορία και σε αυτή την πλήρη αδιαφορία, οι παίκτες παίρνουν το σωστό μήνυμα και δρουν αναλόγως. Το ότι βάζω τη λέξη πληθωρισμός σε εισαγωγικά είναι διότι πρακτικά έχουμε χάσει το μέτρο. Μετά από 12 αποπληθωριστικά χρόνια, έχουμε ξεχάσει ότι ο επίσημος πληθωρισμός στις ΗΠΑ στα 00s ήταν γύρω στο 3% λόγω “ανάπτυξης”.

    Είναι για εμένα προφανές πως η απάντηση για τις εξωφρενικές τιμές των κοντέινερ βρίσκεται στο καρτέλ που ελέγχει την κίνηση τους· 3-4 μεγάλες εταιρίες δηλαδή που τεστάρουν το πόσο ελαστική είναι η ζήτηση, δηλαδή πόσο πολύ θα επηρεαστεί η ζήτηση προϊόντων από την αύξηση της τιμής τους. Μάλιστα αυτό το λένε ανοιχτά πια θεωρώντας πως τα εμπορεύματα με μικρότερο περιθώριο κέρδους (όπως τα περισσότερα του τζάμπο μπεμπέ) θα πάψουν να είναι προσοδοφόρα. Τέτοιες δηλώσεις βρωμάνε decoupling.

    Όπως είναι εξίσου προφανές πως οι ανατιμήσεις στις τιμές του ρεύματος στην ελλάδα, οφείλονται στην πολυδιαφημιζόμενη απο-λιγνιτοποίηση, ένα πρότζεκτ που -όπως και τόσα άλλα- κορυφώθηκε κατά τη διάρκεια της πρώτης αριστερής κυβέρνησης στο γαλαξία. Αλλά αυτές οι επιμέρους ιστορίες είναι σημαντικές μόνο για να καταλάβουμε τον μηχανισμό.

     

     

    Ο ιστορικός καπιταλισμός εν δράση

    Οι τιμές του ρεύματος στην ελλάδα ήταν πολύ χαμηλές ακριβώς λόγω του γεγονότος ότι ο μεγαλύτερος όγκος του ρεύματος παραγόταν εσωτερικά από τα κοιτάσματα λιγνίτη που βρίσκονταν επίσης εντός της επικράτειας. Αυτή η αυτονόητη στρατηγική ακολουθούνταν πιστά από “αριστερούς” και “δεξιούς” εδώ και 60-70 χρόνια, μέχρι που οι αποφάσεις της βρυξέλλας μας μετέφεραν στην “πρασινότερη” λύση της καύσης φυσικού αερίου. Το οποίο φυσικό αέριο εισάγεται και υπόκειται στα τσαλίμια και τις διαθέσεις της διεθνούς “αγοράς”. Σαν να μην έφτανε αυτό, η πλήρης πρόσδεση της χώρας στη βαρκούλα του αμερικάνικου μαγαζιού μας στέρησε το φθηνότερο ρώσικο αέριο (άλλη μια μεγάλη επιτυχία του σύριζα) και αντίθετα προμηθευόμασταν LNG σε διπλάσιες τιμές. Όλα αυτά έχουν συμβεί εδώ και 3-4 χρόνια (ακόμα θυμάμαι τα διθυραμβικά άρθρα για τα πρώτα φορτία αμερικάνικου LNG στη ρεβυθούσα)· από εκεί και πέρα τα υπόλοιπα ήταν ένα ατύχημα έτοιμο να συμβεί.

    Κάπως έτσι βλέπουμε ένα παράδειγμα από την πιο ανόθευτη έκφραση του ιστορικού καπιταλισμού. Οι κούληδες σηκώνουν ανήμποροι τα χεράκια τους και προσφέρουν επιδότηση 3σεντς ανά Kwh για τις πρώτες 300 που καταναλώνονται ανά μήνα μέχρι το τέλος του χρόνου. Δώρο μια ασπιρίνη για τον πονοκέφαλο.

    Χρησιμοποιώντας το παράδειγμα του ρεύματος μπορούμε νομίζω να βγάλουμε διάφορα συμπεράσματα για τη γενικότερη πορεία. Δεν γνωρίζουμε γιατί οι γκλομπαλιστάν ελιτ μας επιθυμούν έναν κάποιο πληθωρισμό. Μπορούμε να εικάσουμε διάφορα σενάρια που ταιριάζουν με τις υπόλοιπες φεουδαρχικές τους φαντασιώσεις, το περίφημο decoupling με την κίνα κλπ, αλλά το να αναλύσουμε εικασίες λίγο θα μας βοηθήσει. Όπως και με τον κορονογιό, αν περιμένεις λίγο τα πράγματα θα γίνουν ξεκάθαρα χωρίς να πρέπει να το παλέψεις πολύ.

     

     

    Τα συμπεράσματα είναι νομίζω προφανή. Όσο περισσότερο εξαρτάται κάποιος από τις διεθνείς “αγορές”, τόσο μεγαλύτερο πόνο θα πρέπει να είναι έτοιμος να δεχθεί στο επόμενο διάστημα. Η ελλάδα ήταν μια χώρα που πάντα εξαρτώταν από το διεθνές εμπόριο και -ως πουτανάκι των βρετανών- αυτή ήταν μια συνθήκη που έπρεπε να τηρηθεί. Όταν ο έλεγχος πέρασε στους αμερικάνους το 1947, επιτράπηκε για ένα διάστημα η αυτόνομη εσωτερική ανάπτυξη, σύμφωνα με τις μόδες της τότε εποχής. Οι μόδες αυτές είχαν έρθει ακριβώς λόγω της άστατης μεσοπολεμικής περιόδου που μας έδειξε το πόσο επικίνδυνη υπόθεση είναι να στηρίζεσαι στις διεθνείς αγορές. Η δεή είναι παιδί αυτής της περιόδου και η αρχή του τέλους της αυτόνομης ανάπτυξης έρχεται με την είσοδο στην ΕΟΚ το 1980. Η ιστορική ειρωνεία είναι πως τη διαχείριση αυτού του τέλους την ανέλαβαν οι κατεξοχήν θιασώτες της αυτόνομης ανάπτυξης, ΑΚΑ οι πασόκοι. Τα μνημόνια δεν ήταν τίποτα άλλο, από την πρακτική επιβεβαίωση του τέλους της περιόδου αυτόνομης ανάπτυξης. Όπως και με τις τιμές του ρεύματος, ο λογαριασμός ήρθε αργότερα από το πραγματικό γεγονός που συνέβη 10-15 χρόνια πιο πριν.

    Είναι προφανές πως ολόκληρο το δυτικό σύστημα κλυδωνίζεται εδώ και 12 χρόνια και η περίφημη ιαπωνοποίηση της οικονομίας δεν δείχνει να πηγαίνει τόσο ομαλά όσο στην πραγματική ιαπωνία (που κρατάει 30 χρόνια τώρα). Είναι επίσης προφανές πως οι μουζίκοι αντέδρασαν και η απάντηση των ελιτ σε αυτή την αντίδραση, είναι ο λίμπεραλ αυταρχισμός ΑΚΑ μακρονισμός. Η κοβιντοιστορία έδειξε και σε αυτούς και σε εμάς ότι τη βαλίτσα μπορούμε να την πάμε παραπέρα και όσο μεγαλώνει το άγχος των ελίτ, τόσο αυξάνεται η πίεση η βαλίτσα να μετακινηθεί.

    Ο πληθωρισμός δεν είναι παρά ένα οικονομικό εργαλείο το οποίο μπορεί να οριστεί σχεδόν διοικητικά στις virtual αγορές που ζούμε. Εδώ και 20 χρόνια ζούμε σε ένα καθεστώς διαφορικού πληθωρισμού όπου οι αξίες πληθωρίζονται διοικητικά πχ 2002-2008 τα ακίνητα, 2012-2021 τα asset classes μετοχές ομόλογα κλπ. Αν τον βλέπουμε τώρα να φτάνει στα κουφώματα παραθύρων, ή στις τιμές του ρεύματος αυτό σημαίνει λίγο πολύ πως βλέπουμε το επόμενο επεισόδιο και αν ψάχνουμε απαντήσεις θα πρέπει να τις ψάξουμε στην πολιτική κι όχι στην οικονομική επιστήμη. Ακριβώς όπως η κατάρρευση της Lehman το 2008 δεν ήταν ο καπιταλισμός ή η οικονομία, αλλά μια αφορμή για ένα ξεκαθάρισμα λογαριασμών εντός του αμερικάνικου μαγαζιού.

     

    Σαν αντίστοιξη μπορούμε να δούμε τις πρόσφατες λαϊκιστικές διοικητικές αποφάσεις του τιμονιέρη Xi στην κίνα· εκεί το γεγονός ότι το κράτος αποφασίζει διοικητικά και η αγορά ακολουθεί, θεωρείται μια δημόσια αρετή, ενώ στη δύση το ίδιο γεγονός καλύπτεται από ένα πέπλο μυστηρίου, τη φαμ-φατάλ της αγοράς -που όπως σε κάθε καλό νουάρ- δεν μαθαίνουμε ποτέ τις προθέσεις της, παρα μόνο όταν είναι πλέον αργά. Η διαφορά είναι προφανής και καθόλου τυχαία. Ο τιμονιέρης Xi προσπαθεί να πείσει τους μουζίκους του ότι η γραφειοκρατία του KKK εργάζεται για το καλό τους κι άρα οι διοικητικές αποφάσεις είναι τίτλος τιμής· την ίδια στιγμή οι δυτικές ελιτ εξίσου δημόσια έχουν δηλώσει πως εργάζονται για το καλό μας ακόμα κι αν δεν το καταλαβαίνουμε επειδή είμαστε πολύ χαζοί, κι άρα οι αποφάσεις τους αναγκαστικά κρύβονται κάτω από πέπλα μυστηρίου.

     

    Κι αν το παραπάνω σας φαίνεται υπερβολικό, θα πρέπει να περιμένετε μερικά χρόνια για να δείτε τι θα σημαίνουν τα ηλεκτρονικά νομίσματα που θα εισάγουν οι κεντρικές τράπεζες. Ως περιγραφή, η απόσταση με το ηλεκτρονικό χρήμα σήμερα δεν είναι μεγάλη, όπως άλλωστε δεν είναι μεγάλη η απόσταση μεταξύ του διαβατηρίου για τον κίτρινο πυρετό από το διαβατήριο για τον covid. Αυτό που κάνει τη διαφορά τεράστια είναι η πρακτική εφαρμογή.

    Για εμένα the name of the game είναι η υποταγή όχι το κέρδος. Το χρήμα είναι μέσο ελέγχου, όχι πλουτισμού και το QE έχει φτιάξει ακριβώς αυτό το πλαίσιο. Το αν η κάθε άμαζον είναι μη συμφέρουσα σε οικονομικούς όρους, είναι παντελώς αδιάφορο· θα πολλαπλασιαστεί και θα επεκταθεί με κάθε θυσία.

    Για τους μουζίκους, δηλαδή εμάς, όπως και στην αρχή της κορωνο-ιστορίας η συμβουλή μου είναι η ίδια. Προσπαθείτε να μειώσετε την εξάρτησή σας από τη διεθνή αγορά και τις πολιτικές της αναταράξεις διότι τίποτα καλό δεν προμηνύεται και αυτό μας το λένε πια στα μούτρα.