• Οι υπολογιστές φρανκενστάιν ως η αρχή ενός νέου παραδείγματος

    Date: 2019.09.20 | Category: TECHIE-STUFF | Tags:

    Μια από τις αγαπημένες μου ασχολίες όταν υπάρχει παντού ένταση τριγύρω, είναι να καταπιάνομαι με ένα εντελώς άσχετο θέμα, όπως πχ η κριτική στο χριστιανισμό από τους ραβίνους στην αυλή των αβασαΐδων, ή η οικονομική πολιτική του μεσοπολέμου (αγαπημένο θέμα με τον κονιόρδο), ή πόσα ΔV χρησιμοποιήσε ο τελευταίος ινδικός δορυφόρος για να φτάσει σε πολική τροχιά στη σελήνη. Πού και πού αυτά τα θέματα έχουν μια μικρή σχέση με την επικαιρότητα, αλλά σε γενικές γραμμές όσο πιο αδιάφορα τόσο καλύτερα.

     

    Μια από τις τελευταίες τέτοιες καταβυθίσεις μου, είχε να κάνει με ένα θέμα που είναι σαν να προέρχεται από τον κόσμο της Τζο (αν δεν ξέρετε γιατί μιλάω, πατήστε αυτό, ή το μπάνερ στην αρχή της σελίδας), με λίγα λόγια έναν κόσμο πραγματικής ανακύκλωσης και χαμηλής κατανάλωσης, αντί της καταναλωτικής εμποροπανήγυρης που προσπαθεί να μας πουλήσει το άλφα ή το βήτα προϊόν της πράσινης ανάπτυξης.

    Εδώ και δύο χρόνια λοιπόν κυκλοφορούν στο aliexpress (το κινέζικο ebay) μια σειρά από καινούργια motherboard υπολογιστών τα οποία όμως δεν απευθύνονται στις καινούργιες σειρές επεξεργαστών, αλλά σε πολύ παλιότερους· αυτό που κάνει τα πράγματα ακόμα πιο ενδιαφέροντα είναι ότι τα βασικά τσιπάκια που ελέγχουν τη λειτουργία τους, έχουν πάψει να παράγονται εδώ και τουλάχιστον μια πενταετία. Ακόμα πιο περίεργα, οι επεξεργαστές που υποστηρίζουν αυτά τα κινέζικα motherboard φαντάσματα, είναι παλιοί επεξεργαστές για server και μάλιστα ακόμα και οι μνήμες που υποστηρίζουν είναι για server. Και τότε αντί για ένα ακόμα βαρετό motherboard, αρχίζει και δημιουργείται μια ολόκληρη ιστορία από αυτές που θα μπορούσε να πει η Τζο για τον κόσμο της.

     

     

    Οι επενδύσεις στα χρόνια της δυτικής σοβιετίας.

    Εδώ και 20 χρόνια επενδύονται τεράστιες ποσότητες κεφαλαίου στην ανάπτυξη του τομέα της πληροφορικής· τι να κάνουμε αυτή είναι η μόδα που επενδύουν οι αγορές. Ειδικά τα τελευταία 10 χρόνια, όπου η κρίση και ο σοσιαλισμός για τους πλουσίους πλημμύρισε την αγορά με φρεσκοτυπωμένο χρήμα, οι επενδύσεις αυτές πολλαπλασιάστηκαν σε βαθμό όπου το αν βγάζει κέρδη η επιχείρηση στην οποία επενδύουμε είναι αδιάφορο. Ακόμα καλύτερα, το να έχει χασούρα μια τέτοια επιχείρηση είναι πολύ συχνά απόδειξη του πόσο γαμάτη και πρωτοποριακή είναι.

    Όλα αυτά δεν τα λέω για να κάνω κριτική στο σοβιετικό μας σύστημα, αλλά για να δώσω το πλαίσιο το οποίο δημιούργησε αυτά τα κινέζικα motherboard, διότι στην οργανωμένη μας σοβιετία είναι απαγορευμένο να εμφανιστούν· και στον παραδοσιακό καπιταλισμό θα ήταν ασύμφορο. Η υπερεπένδυση στον τομέα της πληροφορικής και μάλιστα σε βαθμό όπου το κέρδος μιας επιχείρησης είναι σχεδόν ανεπιθύμητο, έχει γεμίσει τον πλανήτη με πανάκριβους server που όμως πολύ γρήγορα καταλήγουν στα αζήτητα, είτε διότι η startup έκλεισε, είτε διότι αγόρασε το καινούργιο μοντέλο που είναι πιο “οικολογικό” διότι καταναλώνει 12% λιγότερο ρεύμα σε συνθήκες όπου οι αστερισκοί από κάτω φτάνουν για να χειροτονήσουν 2 στρατάρχες και 8 συνταγματάρχες.

    Ενώ θεωρητικά θα περιμέναμε η αγορά server δεύτερο χέρι να ανθεί, διότι υπάρχουν τόσες πολλές επιχειρήσεις που ανοίγουν και ψάχνουν server και άλλες τόσες που κλείνουν, αντίθετα πολύ συχνά οι εργαζόμενοι του χώρου καταλήγουν με 2-3 τέτοια μηχανήματα στο σπίτι τους, είτε γιατί δεν τους πάει η καρδιά να πεταχτούν, είτε διότι μπορούν να δουν ότι διαθέτουν ακόμα κάποια αξία και ο μαλάκας της startup τους χρωστάει ακόμα υπερωρίες.

    Στον κόσμο των startup, το να χρησιμοποιήσεις παλιά μηχανήματα είναι ένα ένοχο κρυφό μυστικό που δεν συνάδει με το γενικό κλίμα της υπερκατανάλωσης πάνω στην οποία βασίζεται η χρηματοδότηση τέτοιων επιχειρήσεων. Αν δεν είσαι απολύτως σίγουρος ότι η επιχείρησή σου θα γίνει η επόμενη amazon, τότε πως θα ζητήσεις τα 5εκ τα οποία θα σας κρατήσουν στον αφρό για τα επόμενα χρόνια? Το να αγοράσεις παλιά μηχανήματα, είναι σχεδόν σαν να δείχνεις ότι δεν έχεις πίστη στην εκρηκτική ανάπτυξη του project σου και την ίδια στιγμή, άπαξ και πήρες τα 5εκ, το να εξοικονομήσεις 50.000-60.000 αγοράζοντας δεύτερο χέρι server ακούγεται λίγο παράλογο, ειδικά αν σκεφτείς ότι οι server αυτοί κατά πάσα πιθανότητα θα είναι το βασικό αν όχι το μοναδικό πάγιο της επιχείρησης σου.

    Εδώ μπαίνει λοιπόν κι ένας επιπλέον λόγος, όπου οι παλιοί server, παρότι πανάκριβα μηχανήματα, βρίσκονται στα αζήτητα στη δυτική μας σοβιετία. Καθώς το internet και οι internetομπίζνες είναι μια αγορά με πολύ μικρό κόστος εισόδου (με λίγα λόγια ο καθένας μπορεί να φτιάξει ένα interneto-μάγαζο χωρίς πολλά λεφτά), οι μεγάλες εταιρίες του χώρου προσπαθούν να αυξήσουν το κόστος εισόδου για τους καινούργιους παίκτες με το να ανεβάζουν διαρκώς το όριο του τι θεωρείται στάνταρ στο χώρο. Για να κάνει με λίγα λόγια η google τον ανταγωνισμό στο youtube μικρότερο, αυξάνει συνεχώς το όριο του τι είναι ένα συνηθισμένο βίντεο. Είτε αυξάνοντας τη διάρκεια, είτε -πιο συχνά- αυξάνοντας την ανάλυση αυτού του βίντεο· έτσι έχουμε φτάσει σε ένα ακόμα μνημείο σοβιετικής σπατάλης, όπου βλέπεις ένα σπιτικό βίντεο με γατάκια σε ανάλυση 4Κ· το ακόμα πιο ειρωνικό είναι ότι κατά πάσα πιθανότητα θα δεις αυτό το βίντεο από την οθόνη των 5 ιντσών του κινητού σου, κάνοντας όλη αυτή την υπερπροσπάθεια παντελώς μάταιη.

    Ο μόνος λόγος που συμβαίνει αυτή η ματαιότητα είναι προκειμένου να δυσκολέψει η google τον ανταγωνισμό, γιατί ακριβώς η θάλασσα της ρευστότητα που δημιουργεί ο σοσιαλισμός των πλουσίων της το επιτρέπει. Αυτό όπως καταλαβαίνετε κάνει, όχι μόνο τους παλιούς server λιγότερο επιθυμητούς, αλλά και τους ανταγωνιστές να αγοράζουν καινούργιους server σαν να μην υπάρχει αύριο, για να κλείσουν και να μείνουν στα αζήτητα.

    Κι όταν κάτι μένει στα αζήτητα στον νέο γενναίο πράσινο κόσμο που ζούμε, φυσικά ανακυκλώνεται· το όποιο για τη δύση σημαίνει ένα από τα δύο ενδεχόμενα: ή μπαίνει σε ένα άδειο κοντέινερ από αυτά που φέρνουν πράγματα από την ασία (οι τιμές των κοντέινερ από την δύση στην ανατολή είναι εξαιρετικά φθηνές, διότι δεν υπάρχουν πολλά πράγματα για να τα γεμίσουν) και επιστρέφει στην πατρίδα του, ή απλά καίγεται και θάβεται. Οι παλιοί server, σαν ηλεκτρονικές συσκευές, έχουν μια μεγαλύτερη πιθανότητα να καταλήξουν πίσω στην ασία σε σχέση με τα πλαστικά μπουκάλια για παράδειγμα. Το τι συμβαίνει μετά είναι κάτι που δεν γνωρίζουμε, ακριβώς διότι η ανακύκλωση στη δύση έχει στόχο να μας κάνει να αισθανόμαστε καλύτερα που καταναλώνουμε (και γι’αυτό αυτός ο άθλιος ντουτέρτε στις φιλιππίνες, χαλάει την πιάτσα όταν επιμένει να επιστρέψει τα κοντέινερ με τα “ανακυκλώσιμα” σκουπίδια που του έστειλαν οι τόσο πράσινοι και αβαντ-γκάρντ καναδοί).

    Κάποια από αυτά επισκευάζονται ή και χρησιμοποιούνται στις φτωχότερες χώρες της ασίας, αλλά η επισκευή ηλεκτρονικών συσκευών είναι μια εργασία υψηλής ειδίκευσης που λίγες χώρες διαθέτουν το ανθρώπινο δυναμικό για να εκμεταλλευτούν. Δεν είναι ότι δεν υπάρχουν μηχανικοί στην ινδία που θα μπορούσαν να το κάνουν, αλλά ένας μηχανικός στην ινδία, είναι αρκετά “πολύτιμος” για να ασχολείται με κάτι πιο προσοδοφόρο. Έτσι ο κόσμος της Τζο δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα παραμόνο αν διαθέτεις τεχνικά καταρτισμένους ανθρώπους που ταυτόχρονα είναι και υπεράριθμοι· δύσκολη εξίσωση εκτός κι αν είσαι στη ρωσία, ή την κίνα πια.

     

     

    Το ταξίδι μιας πραγματικής ανακύκλωσης

    Κάπως έτσι αρχίζει και παίρνει μορφή η ιστορία που θέλω από την αρχή να σας πω με τα παράξενα κινέζικα motherboard. Ο κόσμος εδώ και 10 χρόνια όπως περιγράψαμε είναι γεμάτος από server που βρίσκονται στα αζήτητα. Την ίδια στιγμή οι επεξεργαστές δεν έχουν εξελιχθεί τόσο, ώστε οι παλιοί να θεωρούνται άχρηστοι. Μετά από 10-12 χρόνια “εξέλιξης” μπορούμε να ερίσουμε ότι οι επεξεργαστές μας έγιναν το πολύ διπλάσια πιο “γρήγοροι” ανά πυρήνα, ανά κύκλο ταχύτητας· γι’ αυτό και οι εταιρίες μας πουλάνε πια πολλούς πυρήνες αντί για “πιο γρήγορους” επεξεργαστές. Και οι επεξεργαστές για server είναι κατά τεκμήριο αυτοί που φτιάχθηκαν με πολλούς πυρήνες. Το μόνο πρόβλημα είναι πως ένας server είναι πρακτικά άχρηστος ως σπιτικός υπολογιστής. Σπάνια διαθέτει έξοδο για οθόνη, ή θέση για κάρτα γραφικών, ενώ διαθέτει δύο τουλάχιστον τροφοδοτικά, και άλλα πράγματα που είναι αδιάφορα για έναν σπιτικό χρήστη. Εντελώς τυχαία φυσικά οι επεξεργαστές και οι μνήμες server δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν στα motherboard για σπιτικούς υπολογιστές, παρά το γεγονός ότι στην ουσία, έχουν ελάχιστες διαφορές. αυτό είναι κάτι απαγορευμένο εδώ και δεκαετίες από τις εταιρίες. Είπαμε εδώ και 40 χρόνια η σοβιετία μας έχει ένα μόνιμο άγχος να μην κορέσει τις αγορές της.

    Το αποτέλεσμα των παραπάνω είναι ότι οι επεξεργαστές και οι μνήμες για server είναι εξαιρετικά φθηνοί παρά το γεγονός ότι και τα δύο είναι εξαιρετικά ικανά κομμάτια. Εδώ λοιπόν αρχίζει και δημιουργείται μια ευκαιρία, με την παλιά καπιταλιστική έννοια κι όχι με την καινούργια σοβιετική. Αν κάποιος έφτιαχνε ένα motherboard που να υποστηρίζει αυτά τα πολυπληθή και φθηνά κομμάτια, θα μπορούσε να φτιάξει έναν πολύ ικανό σπιτικό υπολογιστή με πολύ λίγα χρήματα από υλικά που βρίσκονται στα αζήτητα. Το να φτιάξεις ένα motherboard όμως δεν είναι τόσο εύκολη υπόθεση κυρίως διότι οι εταιρίες που παράγουν τους επεξεργαστές, ξέρουν και τα μυστικά που χρειάζονται για να συνεννοηθούν με το motherboard· και είναι δεδομένο ότι η intel δεν είναι αρκετά τρελή για να πουλήσει σε κινέζους κατασκευαστές τσιπάκια για motherboard από τις παλιές server σειρές. Τότε πως σκατά τα έφτιαξαν και τα πουλάνε εδώ και τόσο καιρό?

    Είναι σχετικά προφανές ότι οι κινέζοι πήραν τα παλιά server motherboard, αποκόλλησαν το βασικό τσιπάκι και επανασχεδίασαν μια καινούργια πλακέτα γύρω από αυτό το παλιό τσιπάκι. Αυτό τους επιτρέπει σχετικά εύκολα να προσφέρουν όλα τα καλούδια που χρειάζεται ένας σπιτικός υπολογιστής, όπως θύρες για κάρτες γραφικών την ίδια στιγμή που εκμεταλλεύονται τη δυνατότητα αυτών των server να παίρνουν πολλές μνήμες ταυτόχρονα. Μνήμες για σέρβερ που όπως είπαμε είναι εξίσου εξαιρετικά φθηνές και πολυπληθείς.

    Και κάπως έτσι δημιουργήθηκε ένας φρανκενστάιν σπιτικός υπολογιστής που την ίδια στιγμή ήταν αρκετά πιο ικανός από τους σπιτικούς υπολογιστές της ίδιας γενιάς με αποτέλεσμα να ανταγωνίζεται καινούργιους υπολογιστές που βρίσκονταν προς πώληση στη δύση, ακριβώς διότι όπως είπαμε οι υπολογιστές δεν έχουν γίνει ιδιαίτερα πιο γρήγοροι τα τελευταία 10-12 χρόνια και οι επεξεργαστές των server ήταν πάντα καλύτερης ποιότητας κομμάτια καθώς πουλιόνταν σε υψηλότερες τιμές.

     

     

    Μια εικόνα από το μέλλον?

    Όλα αυτά ήταν αρκετά δημοφιλή εδώ και τουλάχιστον 2 χρόνια σε αυτό το παράλληλο σύμπαν που ονομάζεται ρωσικό και κινέζικο ίντερνετ, ακριβώς διότι άνθρωποι με τεχνική κατάρτιση αλλά χωρίς αντίστοιχες δουλειές για να ζήσουν το δυτικό καταναλωτικό όνειρο έψαχναν τρόπους να αποκτήσουν καινούργιους υπολογιστές. Αυτό που το κάνει για εμένα ακόμα πιο ενδιαφέρον, είναι ότι μας προσφέρουν μια μικρή εικόνα από το μέλλον.

    Τα τελευταία 25-30 χρόνια της καταναλωτικής μας εμπειρίας είναι πρακτικά το αποτέλεσμα της παγκοσμιοποίηση των αγορών που έφερε την ομογενοποίηση της δυτικής καταναλωτικής κουλτούρας. Ο τελευταίος σουηδός, μπορεί να πατήσει το πόδι του για πρώτη φορά στη νέα ζηλανδία και να μπορέσει να ψωνίσει τα ίδια πράγματα από τα ίδια μαγαζιά που ψωνίζει και στη σουηδία· κι αν στη χειρότερη δεν μπορεί να βρει κάτι, μπορεί πάντα να το παραγγείλει από το ίντερνετ. Ο κόσμος αυτός είναι στο τέλος του και οι δασμοί που σιγά σιγά όλοι καταλαβαίνουν ότι ήρθαν για να μείνουν, αποτελούν ένα από τα πρώτα σημάδια των νέων καιρών, κι έτσι τέτοιες “εφευρέσεις φρανκενσταιν” για τις οποίες δεν είχαμε ακούσει τίποτα, θα γίνονται όλο και πιο συχνές σε όλο και πιο “τοπικές” αγορές.

    Αυτή η αντιστροφή της ομογενοποίησης που έφερε η παγκοσμιοποίηση θα εκφράζεται σιγά-σιγά και σε όλο πιο άυλες αγορές και συμπεριφορές, παράλληλα ακριβώς με την ίδια κίνηση των λαϊκιστών πολιτικών που βρίσκουν ότι η απεύθυνση στο τοπικό ακροατήριο έχει χώρο ανάπτυξης. Το προϊόν πράσινη γκρέτα και το προϊόν ικέα, είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος και απευθύνονται ακριβώς στο ίδιο κοινό. Και δεν είναι τυχαίο πως και τα δύο προϊόντα προσφέρονται με ένα περιτύλιγμα σουηδικής φαντασίωσης, ένα από τα τελευταία καταφύγια ενός φιλελέ καπιταλισμού με ανθρώπινο πρόσωπο (που ταινίες σαν το the square πληγώνουν ανεπανόρθωτα).

    Η δική μου μαγική σφαίρα λέει πως αυτό το προϊόν θα βρίσκει ολοένα και μικρότερη και πιο κούφια απήχηση κι άρα δεν θα καταφέρει να γίνει η λύση που το γκλομπαλιστάν ονειρεύεται· ακριβώς όπως και ο μακρόν δηλαδή.