• Fake News, ένας χρόνος μετά (η σοβιετία τώρα δικαιώνεται μέρος 1ο)

    Date: 2017.12.31 | Category: ΠΟΛΙΤΙΚΗ | Tags:

     

    Ζούμε σε ενδιαφέροντες καιρούς το δίχως άλλο, αλλά πόση πλάκα έχουν αν δεν μπορούμε να ακολουθήσουμε την πλοκή? Αν το παγκόσμιο κοσμοσύστημα ήταν σεναριογράφος σε αμερικάνικη σειρά, από αυτές που καβλαντίζετε στο νέτφλιξ, θα έπρεπε να έχει απολυθεί εδώ και αρκετό καιρό.

    Μερικές φορές νιώθω λίγο σαν τον Σίσυφο προσπαθώντας να αποκρυπτογραφήσω μία ακόμα υπο-πλοκή ενός σεναρίου που δεν βγάζει νόημα, αλλά καθώς δεν διαθέτω την μαζωχιστική του επιμονή, συχνά πυκνά το παρατάω και πάω για ψάρεμα· ή κάτι αντίστοιχο. Το irc κάθε δευτέρα για εμένα έχει αυτό το νόημα· να πιάνεις μικρά ξεύτια αυτής της πλοκής και να τα αναλύεις χωρίς να χρειάζεται να σπαταλήσεις όλο αυτό το χρόνο που χρειάζεται ένα κανονικό κείμενο.

    Αυτό το κείμενο λοιπόν έχει ως στόχο να ψηλαφίσει μερικούς από τους λόγους που ο σεναριογράφος δεν βγάζει νόημα και να ελπίσει πως αναγνωρίζοντας μερικούς από αυτούς, δεν θα χρειάζεται να πεταγόμαστε κάθε φορά που τα “νέα” προσπαθούν να μας επιστήσουν την προσοχή σε ένα “καινούργιο” γεγονός. Και παρεμπιπτόντως αυτός είναι ένας από τους βασικούς λόγους που ο κόσμος δεν βγάζει νόημα.

     

     

    Tittytainment

    Πως κατακλυζόμαστε δηλαδή από “νέα” που εμφανίζονται μπροστά μας θέλουμε δεν θέλουμε και ζητάνε την προσοχή μας. Προχθές ο firefox στο κινητό, μου εμφάνισε διάφορα νέα “που θα με ενδιέφεραν” σε μια νέα σελίδα που άνοιξα αντί να μου εμφανίσει τα τελευταία σάιτ που επισκέφθηκα. Ακριβώς επειδή δεν είμαι συνηθισμένος σε τέτοιες πρωτοβουλίες από τα προγράμματα που χρησιμοποιώ, το έψαξα λίγο περισσότερο για να ανακαλύψω πως γι’ αυτά τα νέα ευθύνεται μια νέα “υπηρεσία” του firefox που είναι ενεργοποιημένη φυσικά by default στην καινούργια έκδοση. Τίποτα καινούργιο ή πρωτοποριακό είμαι σίγουρος πως οι οθόνες σας κατακλύζονται από τέτοιες “υπηρεσίες”.

    Στην παλιά δημοσιογραφική αργκό αυτή η δουλειά ονομαζόταν gatekeeping και ήταν η βασική απασχόληση του συντάκτη ύλης. Να ξεχωρίσει δηλαδή ποιες είναι οι ειδήσεις εκείνες που έχουν νόημα μέσα στο θόρυβο της πληροφορίας. Σήμερα αυτή τη δουλειά την κάνουν διάφοροι αλγόριθμοι και μάλιστα πολλοί ταυτόχρονα, καθώς κάθε υπηρεσία σαν κι αυτή του firefox ανταγωνίζεται όλες τις άλλες του facebook, του twitter, της google και μιας σειράς άλλων καλοθελητών. Κοινός παρονομαστής όλων αυτών των news aggregators είναι ο τίτλος του υποκεφαλαίου. Με λίγα λόγια άχρηστα νέα που ελπίζουν να πιάσουν την προσοχή σας καθώς ο αλγόριθμος προσπαθεί να καταλάβει -παρακολουθώντας σας- τι θα σας άρεσε να διαβάσετε. Με το που καθαρίσετε μαζί τους, έστω και στα πεταχτά, έχει χαθεί η μισή σας προσοχή και διάθεση για “νέα”. Το κενό καλύφθηκε και έτσι εσείς μπορείτε να πάτε άνετοι για ψάρεμα.

    Αυτή ακριβώς τη λειτουργία προσπαθεί να κουλαντρίσει και ο ζαχαρόβουνος της facebook με τα fake news του. Ο αλγόριθμος της facebook χρησιμοποιούσε με ένα τεμπέλικο τρόπο “νέα” που οι άλλοι χρήστες δημοσίευαν θεωρώντας τη δουλειά του gatekeeper externality. Με λίγα λόγια το ποια είναι τα “σωστά νέα” που θα εμφανιστούν το άφηνε στους υπόλοιπους gatekeepers δηλαδή τα ΜΜΕ. Καθώς όμως οι χρήστες άρχισαν να δημοσιεύουν ολοένα και περισσότερα νέα από εναλλακτικές πηγές που δεν ελέγχονταν από τους συνήθεις gatekeepers, ο αλγόριθμος της facebook άρχισε να ενισχύει φωνές έξω από το μάτριξ· που διέδιδαν διάφορα fake news· από το ότι η χίλαρη είναι εξωγήινος, μέχρι ότι η χίλαρη εξόπλισε τα συριακά τζιχάντια μέσω της Λιβύης.

    Ένα χρόνο αργότερα η κατάσταση έχει διορθωθεί σε αρκετό βαθμό· η facebook η twitter, η google και τα άλλα παιδιά έχουν ανοιχτά πια αρχίσει έναν πόλεμο κατά των μη εγκεκριμένων περιοχών του ίντερνετ και το ίντερνετ έχει μικρύνει απελπιστικά. Φυσικά αυτό δεν μπορείτε να το δείτε στις οθόνες των κινητών σας. Εκεί θα κατακλίζεστε πάντα από χιλιάδες πληροφορίες που θα ζητάνε την προσοχή σας. Αλλά το επίσημο ίντερνετ μικραίνει και καθαρίζει και αυτό είναι μια τάση που θα συνεχιστεί. Ο γούγλης ανακοίνωσε επίσημα πια πως χτενίζει τα αποτελέσματά του, το τούιτερ πως κλείνει λογαριασμούς κρίνοντας και την εξωσχολική συμπεριφορά των χρηστών, το φατσοβιβλίο το κάνει αυτό εδώ και καιρό και όλα αυτά δεν θεωρούνται καν νέα.

    Ένα τυχαίο και μικρό glitch αυτού του μάτριξ που ανακάλυψα πριν 10 λεπτά. Έψαχνα να βρω πως γράφεται το περίφημο tittytainment του μπρεζίνσκι και δυσκολεύτηκα διότι ο γούλγης δεν προσφέρθηκε να με διορθώσει. Την ίδια στιγμή η wikipedia δεν έχει αγγλικό άρθρο για τον όρο, (μόνο γαλλικό, γερμανικό, κινέζικο και πολωνικό), κι ένας τυχαίος λογαριασμός στο facebook με 22 likes και 15 shares μας υπενθυμίζει πως κάποτε υπήρχε ένα λήμμα στα αγγλικά με τον όρο, αλλά όχι πια· ο γούγλης από την άλλη, όταν του προσφέρεται η σωστή ορθογραφία εμφανίζει 20.000 αποτελέσματα (από γερμανική και ελληνική IP που δοκίμασα τουλάχιστον). Πως σκατά γίνεται η πιο μεστή περιγραφή αυτού που ζούμε επικοινωνιακά τα τελευταία 15 χρόνια να βρίσκεται τόσο θαμμένη? Αν μη τι άλλο μας λέει πως το ίντερνετ δεν είναι τελικά τόσο χρήσιμο όσο αυτο-διαφημίζεται.

     

     

    Τα σκουπίδια στον αφρό

    Υπάρχει μια ποιητική ειρωνεία στο γεγονός ότι μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, ο δυτικός κόσμος ζει ολοένα και περισσότερο σε μια σοβιετία. Το οικονομικό σκέλος θα το αναλύσω σε επόμενο άρθρο, εδώ θα επικεντρωθούμε στο πολιτικό/επικοινωνιακό. Πριν οι γνωστοί άγνωστοι τσινίσετε με το κλασικό πασπαρτού της θεωρίας συνωμοσίας, έχω να σας ρωτήσω ένα πράγμα: Υπάρχει κάποια συνωμοσία πίσω από το αδιαμφισβήτητο γεγονός πως αν εξαιρέσεις κάποια εντυπωσιακά πλούσια σπίτια, όλοι έχουν μερικά έπιπλα IKEA ή κάποια ρούχα από το H&M?

    Η απάντηση είναι πως ναι και όχι. Όχι δεν υπάρχει ένας μεγάλος νους πίσω από γεγονός ότι όλοι έχουν IKEA στο σπίτι τους· όμως ναι όλοι έχουν ΙΚΕΑ για πολύ παρόμοιους λόγους. Πως τα supply side economics κάνουν τα ΙΚΕΑ ελκυστικά για οικονομικούς λόγους, την ίδια στιγμή που ένα μικρό μάρκετινγκ τρυκ, βγαλμένο από την παρατήρηση ότι στα παιδιά αρέσουν τα lego, ευθύνεται για το άλλο μισό της δημοφιλίας τους. Σ’ έναν κόσμο που νιώθεις μονίμως άχρηστος και κουλός, μπορείς να συναρμολογήσεις κάτι “μόνος σου”. Η επιτομή με λίγα λόγια του tittytainment.

    Το ίδιο ισχύει και με τα νέα. Οι δημοσιογράφοι, ακόμα και αυτοί που μόλις έπιασαν δουλειά ενώ πριν 2 μήνες χωρίς καμία επιπλέον εκπαίδευση, γνωρίζουν ποια νέα είναι τα σημαντικά. Τόσο γιατί έχουν εκπαιδευθεί ήδη ως αναγνώστες, όσο και γιατί -ακόμα κι αν είναι τόσο χοντροκέφαλοι ώστε να μην το έχουν πάρει χαμπάρι- η ιεραρχία και οι τριγύρω τους θα τους δώσουν να καταλάβουν ποια είναι τα σωστά νέα. Θυμάστε πιο πάνω τα 20.000 αποτελέσματα του tittytainment? Οι λέξεις (iran protests) βγάζουν 48 εκατομμύρια αποτελέσματα, οι λέξεις (iran protests 2017) ήδη 12,5 εκατομμύρια αποτελέσματα. Ακόμα κι αν βάλεις (iran protests december 2017) θα βρεις 2,5 εκατομμύρια αποτελέσματα. Ακόμα και το πολύ περιοριστικό (iran “protests” “december” “2017”) 1,4 εκατομμύρια αποτελέσματα 🙂

    Οι λέξεις (venezuela protests 2017) 6 εκ, και οι λέξεις (venezuela revolution 2017) -αδιαμφισβήτητα fake news- 5,6 εκ αποτελέσματα. Παραδόξως το πιο περιοριστικό (venezuela “revolution” “2017”) βγάζει 11 εκατομμύρια. Δεν έχει παρά να διαβάσετε τους τίτλους των πρώτων 10 σελίδων των αναζητήσεων για να καταλάβετε αμέσως (πλην μερικών άσχετων αποτελεσμάτων) την εκδοτική γραμμή που σας δίνει ο γούγλης. Και αυτό είναι μια ευγενική αναζήτηση καθώς η λέξη revolution στον γούγλη μπερδεύεται με το bolivarian revolution το όνομα δηλαδή που έδωσε ο τσάβεζ στην διακυβέρνησή του· ακόμα κι έτσι όμως τα πράγματα είναι ξεκάθαρα μην το κάνουμε και κακάκια τώρα δεν χρειάζεται.

    Κι αυτή η περίπτωση αφορά κάτι που είναι “νέα” με την έννοια της δράσης. Πόσο μάλλον όταν ασχολούμαστε με νέα που δεν είναι, ή που είναι ξεκάθαρα “fake news”.

     

     

    Breaking News: Μια πορδή στην τουαλέτα

    Ο αρχηγός του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος στη γερμανία martin schulz δήλωσε πως το κόμμα του όταν έρθει στα πράγματα θα προωθήσει τη φεντεραλιστική ευρώπη. Κανονικά μια τέτοια “είδηση” δεν θα έπρεπε καν να εμφανίζεται στα πλαίσια που α) το κόμμα του δεν κυβερνά και σε κάθε επόμενες εκλογές μειώνονται τα ποσοστά του, β) κανείς δεν ασχολείται με τις ηνωμένες πολιτείες της ευρώπης. Είναι σαν να βγαίνει η φώφη και να λέει πως αν εκλεγεί στην κυβέρνηση θα προωθήσει το παλιό όνειρο του γιωργάκη να νομιμοποιήσει την κάναβη (άλλη μια ευκαιρία για τα συριζόπανα να δείξουν τις βαθιές διαφορές τους με τη συντηρητική δεξιά, τώρα που ξεφούσκωσε το θέμα με το φύλο των αγγέλων στις αστυνομικές ταυτότητες).

    Αν κάποιος ήθελε να κάνει ένα σχόλιο για τις δηλώσεις του σούλτς το πιο ενδιαφέρον που θα έβρισκε να πει θα ήταν κάτι σε στύλ: “ο σούλτς βλέπει πως θα γίνει σαν τον προκάτοχό του το πουτανάκι του CDU και προσπαθεί να θολώσει λίγο τα νερά μήπως και οι ψηφοφόροι του ξεχάσουν αυτό το -εμείς δεν συνεργαζόμαστε με το CDU που δήλωσε στις εκλογές”. Αντιθέτως επί δύο βδομάδες θα ασχολούμαστε με το ερώτημα αν μια φεντεραλιστική ευρώπη είναι εφικτή, έρευνες θα βγαίνουν για το θέμα, αξιωματούχοι στις βρυξέλλες θα μας προσφέρουν το ένα ή το άλλο λομπίστικο όραμά τους, ο μακρόν θα βρει ευκαιρία να δείξει πως δεν είναι τόσο κοντός όσο ο σαρκοζί με κανένα κόντρ-πλονζέ (τώρα που έχασε τα πρωτεία του νεώτερου κυβερνήτη της ευρώπης), ο βαρουφάκης θα γράψει κανένα άρθρο όπου θα λέει ότι αυτός το είχε προτείνει στο eurogroup κλπ κλπ κλπ. Τα νέα στις οθόνες σας θα είναι γεμάτα για δύο βδομάδες τουλάχιστον.

    Πουθενά δεν θα δείτε τη μόνη ίσως αξιόλογη είδηση σε όλο αυτό το σόου που ονομάζεται γερμανικές εκλογές, ότι δηλαδή αυτή τη στιγμή περισσότεροι από τους μισούς κατοίκους της ευρωζώνης ζουν σε περιοχές όπου οι εκλογές έχουν μόνο συμβουλευτικό χαρακτήρα· δηλαδή οι εκλογές δεν αντικατοπτρίζουν την κυβέρνηση που αυτή τη στιγμή βρίσκεται στην εξουσία (ένα ακόμα χαρακτηριστικό της σοβιετίας όπου ζούμε).

    Αντιθέτως αυτό το σχόλιο θα το βρείτε μόνο για τους 5 μήνες όπου ο σουλτάν ερντογάν κυβερνούσε χωρίς να έχει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία (και στο ενδιάμεσο ξεκίνησε έναν εμφύλιο κατά των κούρδων).

    Η υστερία με το bitcoin είναι βγαλμένη από τα ίδια υλικά, όπου κάθε μέρα ασχολούμαστε με το αν έσπασε ένα νέο ρεκόρ ή αν έχασε τα κέρδη της προηγούμενης σε μια μοντέρνα εκδοχή του πρωτοχρονιάτικου λαχείου, ή το εάν ο αλέξης αναγνωρίσει τη μακεδονία ή ο σεισμός 4,6 ρίχτερ (αλήθεια?) πριν από λίγα λεπτά. Κι αυτά είναι πραγματικά γεγονότα· πόσο μάλλον όταν η ειδησεογραφία είναι κομμένη και ραμμένη ως fake news, όπως στην περίπτωση της αμερικάνικης υστερίας κατά των ρώσων πρακτόρων ή της νίκης κατά του isis από τις ίδιες δυτικές υπηρεσίες που το εξέθρεψαν. Πως περιμένει κανείς μετά να βγάζει νόημα ο κόσμος, όταν τα περισσότερα πράγματα φοράνε διαφορετικά ρουχαλάκια κάθε βδομάδα, πως περιμένει κανείς το “κοινό” να διαβάζει κάτι περισσότερο από τίτλους?

    Νομίζω το βασικό εδώ είναι ότι αφού καταναλώσετε τις ειδήσεις, μπορείτε να πάτε για ψάρεμα· έτσι κι αλλιώς κι αυτό virtual θα είναι κατά πάσα πιθανότητα κάποιο app, κάποιο video game, κάποια σειρά, ή η πλήρης αποβλάκωση της αλληλουχίας από βίντεο που το autoplay του youtube επιλέγει για εσάς. Με λίγα λόγια το tittytainment. Το όποιο βρίσκεται εκεί -ας μην ξεχνιόμαστε- για όταν θέλετε να αφήσετε στη γωνία όλες αυτές τις προτεραιότητες της καθημερινότητας σας (αν έχετε όπως θα έλεγε ο μπρεζίσνκυ).

    Ακούγεται λίγο σαν καταγγελία αυτό το παραπάνω αλλά δεν είναι· περισσότερο υπάρχει εκεί για να μας υπενθυμίσει ότι δεν πρόκειται να βγάλουμε νόημα από τον κόσμο, διαβάζοντας το wallpaper τoυ facebook, ή το timeline του twitter ή το wikileaks και τον σνόουντεν, παρά το γεγονός ότι όλο και περισσότερο αυτό κάνουμε. Διότι όλοι αυτοί βρίσκονται εκεί για την διασκέδασή μας, αλλά για τίποτα ιδιαίτερα παραπάνω.

    Καλή χρονιά 🙂