• Ιραν,Ιρακ,Υεμενη,συρία και ευρώπη (μέρος πρώτο νοεμβρης 2015)

    Date: 2015.11.20 | Category: ΔΙΕΘΝΗ | Tags: ,,,,,,

    Παρότι πάντα μου αρέσει να τσαλαβουτάω ανάμεσα σε διάφορες θεωρήσεις του κόσμου, συχνά πυκνά αναγκάζομαι να επιστρέφω στις αντιλήψεις της μπροντελικής σχολής, γιατί οι γαμημένες έχουν την τάση να επιβεβαιώνονται ιστορικά με ακρίβεια που ζηλεύει ακόμα και η κρυστάλλινή μου σφαίρα.

    Οι μπροντελικοί είναι κάτι περίεργοι τύποι που πχ πιστεύουν ότι το να μιλάμε για πρώτο και δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο ως πράγματα ξεχωριστά μεταξύ τους, είναι μια εντελώς αστεία υπόθεση. Είναι επίσης οι ίδιοι περίεργοι τύποι που θεωρούν ότι η ευρώπη και η μέση ανατολή είναι ένα και το αυτό ιστορικό συνεχές.

    Κόντρα στις λίγο αφελείς αφηγήσεις περί σύγκρουσης των πολιτισμών, οι μπροντελικοί κάνουν ένα μικρό ζουμ-άουτ από την μυωπική και εντελώς ομφαλοσκοπική (όπως βλέπετε είμαι ευγενική και δεν λέω αυνανιστική) ευρωκεντρική προοπτική και αναρωτιούνται πως πχ ένας κινέζος θα έβλεπε τα τελευταία 5000 χρόνια ιστορίας.

    Θα πρέπει να είσαι εντελώς χαζός για να μη βλέπεις ότι από την εποχή των αιγυπτίων, ο γεωγραφικός χώρος της ευρώπης και της μέσης ανατολής βρίσκεται συνεχώς σ’ έναν διάλογο. Αιματηρό ενίοτε, αλλά δεν υφίσταται αρχαία ελλάδα χωρίς περσία, όπως και δεν είναι τυχαίο πως το πιο πλούσιο και δυναμικό κομμάτι της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας βρίσκεται πάντα στην ανατολή (γι’αυτό άλλωστε οι ρωμαίοι αυτοκράτορες μετέφεραν την έδρα στην κωνσταντινούπολη).

    Μην περάσουμε τώρα από τα λαμπερά παζάρια της ανατολής, τις σταυροφορίες, το ισλάμ ως συνέχεια της ιουδαιοχριστιανικής πίστης, την οθωμανική αυτοκρατορία, την αποικιοκρατία κλπ κλπ κλπ. Χαριτολογώντας συχνά οι μπροντελικοί αναφέρουν την ευρώπη ως άπω δύση και τη μέση ανατολή ως δύση (από τα μάτια πχ ενός ασιάτη).

    Λίγο τεράστιος πρόλογος για να μιλήσουμε για την επικαιρότητα, αλλά εντελώς αναγκαίος. Διότι στον μπερδεμένο κόσμο που ζούμε όπου η παπαρολογία αποτελεί συνήθως μέρος της κυρίαρχης αφήγησης, είναι πολύ εύκολο να ξεφύγεις. Ας μην σας κουράζω όμως με θεωρίες, θα αρχίσω με το μεγάλο πουλέν της εποχής.

     

     

    Daash, aka Isis, aka IS

    Δώστε βάση λοιπόν πως δημιουργούνται οι προφητείες που συνεπαίρνουν το πόπολο. Αχ νιώθω μια σκοτοδίνη, ουφ δεν ξέρω πως να το περιγράψω. Μαμά μου ο πράσινος δράκος της αποκάλυψης βρίσκεται πάνω από το κεφάλι μου ξανά. Και μου λέει ότι τα ψωμιά του ισλαμικού κράτους είναι λίγα και μετρημένα.

    Από που το συμπέρανα αυτό? Από μερικές ειδήσεις που περνάνε πάντα στα ψιλά. Το ισλαμικό κράτος, αυτό το spin off της αλκάιντα, χρωστά την ύπαρξή σε ορισμένους εξωτερικούς του διπόλου ιρακ/συρία παίκτες.

    Καταρχήν στην αδρή υποστήριξη της σαουδικής αραβίας και του κατάρ. Τη λογιστική επιμελητεία αυτής της υποστήριξης έχει αναλάβει η τουρκία, με τον ίδιο τρόπο που τα λεφτά των σαουδαράβων κατευθύνονταν στους μουτζαχεντίν του αφγανιστάν μέσω πακιστάν την εποχή που γυριζόταν το Rambo3 στα μακρινά 80s. Και αυτή τη στιγμή το μοναδικό συνοριακό πέρασμα του IS με την τουρκία αρχίζει και απειλείται. Όταν οι κούρδοι της συρίας έκλεισαν το προ-τελευταίο πέρασμα στο Tal-Abyad το καλοκαίρι, η τουρκία αποφάσισε να επιτεθεί στους κούρδους, ξεκινώντας τον χαμηλής έντασης εμφύλιο που ξανάδωσε την πλειοψηφία στο AKP στις εκλογές της πρώτης νοέμβρη. Αν τώρα το γινάτι του ερντογανούκου κοστίσει στην τουρκία πολύ παραπάνω είναι κάτι που θα δούμε στο μέλλον. Προς το παρόν ας μείνουμε στο ισλαμικό κράτος.

    Ένας δεύτερος παίκτης που υποστήριζε υπόγεια το ισλαμικό κράτος ήταν οι ηπα, που ήλπιζαν ότι οι ισλαμιστές θα φάνε λάχανο τόσο τον άσαντ στη συρία, όσο και την μαλίκι στο ιράκ που έκλεινε πολύ προς το ιράν για τα γούστα τους. Δεν υπάρχει πιο ξεκάθαρο δείγμα αυτής της υποστήριξης από την κατάληψη του Ramadi στο Ιρακ. Ο αμερικάνικος στρατός ισχυρίστηκε πως μια μεγάλη ανεμοθύελλα εμπόδισε τα αεροπλάνα του να πετάξουν πάνω από την περιοχή, για να τους διαψεύσουν την επόμενη μέρα οι πανηγυρικές φωτογραφίες από τα τζιχάντια με φόντο έναν καταγάλανο ουρανό.

    Η εμπλοκή των ρώσων στο συριακό παιχνίδι είχε περισσότερο στόχο να ξεγυμνώσει αυτό το διπλό παιχνίδι των αμερικανών και να προσφέρει μερικούς επικοινωνιακούς πόντους στους ευρωπαίους γείτονες της ρωσίας, παρά να αλλάξει άρδην το τοπίο στρατιωτικά. Άλλωστε οι επιδόσεις της αεροπορικής ισχύος από μόνες τους είναι γνωστό ότι δεν καταφέρνουν και πολλά. Αν πρέπει να δείξουμε κάποιον με το δάκτυλο για τις τελευταίες επιτυχίες του συριακού στρατού, αυτός δεν είναι άλλος από τη χιζμπαλά και τους ιρανούς που φαίνεται να έχουν εμπλακεί πολύ ενεργά. Όπως επιβεβαιώνουν τουλάχιστον οι φωτογραφίες των νεκρών στρατιωτών τους που δημοσιεύουν οι υποστηρικτές των ανταρτών στη συρία.

    Η κινητικότητα λοιπόν στο μέτωπο κατά του ισλαμικού κράτους από τους ντεφάκτο πια συμμάχους, ιραν, ιρακ, συρία του άσσαντ, χιζμπαλά και ρώσιας, αποτέλεσε στην ουσία μια τεράστια στρατηγική ήττα για τις ΗΠΑ που ακριβώς αυτή τη συμμαχία προσπαθούν να αποτρέψουν εδώ και 15χρόνια.

    Και ήταν τόσο μεγάλος ο επικοινωνιακός αντίκτυπος της ρωσικής επέμβασης στη δύση, που ανάγκασε τους αμερικάνους να φτιάξουν στα γρήγορα ένα αντίπαλο δέος χρησιμοποιώντας για αιχμή τους κούρδους (μιλάω για το SDF, syrian democratic forces). Και μάλιστα να κινητοποιηθούν σε βαθμό που για πρώτη φορά βομβάρδισαν τα βυτιοφόρα που πουλάνε το πετρέλαιο του IS πριν μερικές μερές. Πιο παλιά δεν τα χτυπούσαν γιατί φοβόντουσαν για παράπλευρες απώλειες. Δικαιολογία που όταν μιλάμε για τους αμερικάνους, (τη χώρα που ανακάλυψε και νομιμοποίησε τον όρο παράπλευρες απώλειες) κινείται στα όρια της τρολιάς.

    Μια άλλη σημαντική είδηση που πέρασε στα ψιλά είναι μια επίθεση που συμβαίνει στα ιρακινο-συριακά σύνορα. Οι ιρακινοί κούρδοι (που δεν πρέπει να τους μπερδεύουμε με τους σύριους του YPG) κατέλαβαν την στρατηγική πόλη sinjar. Η σημασία αυτής της πόλης είναι μεγάλη καθώς από εκεί περνάει ο αυτοκινητόδρομος που συνδέει την αρ-ράκκα (την ντεφάκτο πρωτεύουσα του IS στη συρία) με τη μοσούλη (ίσως τη μεγαλύτερη πόλη του IS). Την ίδια στιγμή κοντά στην άλλη πλευρά των συνόρων στη χάσακα, οι σύριοι κούρδοι κατέλαβαν την πρώτη τους πετρελαιοπηγή.

    Για να βλέπουμε τους ιρακινούς κούρδους να κουνάνε τον κώλο τους και μάλιστα να προχωρούν σε επιθετικές ενέργειες, σημαίνει ότι η κατάσταση του IS είναι πολύ κακή. Οι ιρακινοί κούρδοι, σε αντίθεση με τα συριακά ξαδέρφια τους, εδώ και 2 χρόνια δεν έχουν δείξει καμία διάθεση να πολεμήσουν το IS και διατηρούν τη γραμμή του μετώπου σ’ ένα στατικό επίπεδο που θυμίζει πολύ τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο.

    Οι ιρακινοί κούρδοι, έχοντας εξασφαλισμένες τις περιοχές τους, προτιμούν να κινούνται μόνο όταν βλέπουν πως τα πράγματα έχουν ξεκαθαρίσει. Και προφανώς αυτό βλέπουν (κι εμείς τους ακούμε).

    Οι επιθέσεις στο παρίσι ήταν το κερασάκι στην τούρτα για τους αμερικάνους που τώρα πια θα τους είναι πολύ δύσκολο να κάνουν τα στραβά μάτια όταν οι σαουδάραβες παραγγέλνουν μερικές δεκάδες χιλιάδες αντιαρματικούς πυραύλους διότι άδειασαν μαγικά οι αποθήκες τους. Και το αυτό φαίνεται και στο διπλωματικό επίπεδο όπου οι ιρανο/ρωσικές προτάσεις δείχνουν να γίνονται αποδεκτές από τους πανικόβλητους ευρωπαίους με ανακούφιση.

    Στην ουσία λοιπόν βλέπουμε μια μετατόπιση στις τύχες του ισλαμικού κράτους, όχι διότι το ίδιο έκανε κάτι, αλλά γιατί η χρησιμότητά του στους παίκτες της περιοχής μειώνεται. Οι βασικοί υποστηρικτές του βρίσκονται σε δύσκολη θέση για τους δικούς τους λόγους (περισσότερα γιαυτό παρακάτω), την ίδια στιγμή που αυτοί που το υποστήριζαν υπογείως, έχουν όλο και λιγότερους λόγους να συνεχίσουν να το κάνουν. Γι’ αυτό λοιπόν και λέω ότι βλέπουμε το τέλος του να πλησιάζει παρά το γεγονός ότι το τέλος του ισλαμικού κράτους (όπως και η αρχή του) δεν θα λύσουν και πολλά από τα προβλήματα της περιοχής. Ειδικά στο δυτικό ιράκ όπου μετά από 12 χρόνια συνεχούς πολέμου η κατάσταση δύσκολα μπορεί να επανέλθει σε μια κάποια ομαλότητα.

     

     

     

    Υεμένη

    Ο πόλεμος στην υεμένη ξεκίνησε με την ιδέα ότι θα είναι γρήγορος και νικηφόρος. Ή έτσι τουλάχιστον πίστευαν οι σαουδάραβες που τον ξεκίνησαν. Όμως όπως συμβαίνει συνήθως με αυτές τις ιδέες, γρήγορα κατάλαβαν πως όχι μόνο οι χούθι και οι σύμμαχοί τους στην κυβέρνηση είναι σκληρά καρύδια, αλλά και πως η αποσταθεροποίηση αυτή θα μεταφερθεί και στην ίδια τη σαουδική αραβία. Τόσο γιατί οι συνοριακές πόλεις γίνονται στόχος επιθέσεων των χούθι, όσο και γιατί οι αντιδράσεις στο εσωτερικό της χώρας από τους αυξανόμενους νεκρούς γίνονται όλο και πιο έντονες.

    Πρόκειται άλλωστε για τον πρώτο πόλεμο που αναλαμβάνει να κάνει η ίδια η σαουδική αραβία, σε αντίθεση με την τακτική του outsoucing που χρησιμοποιούν 35 χρόνια τώρα. Πόλεμος που πηγαίνει στραβά καθώς μεταξύ άλλων το ηθικό του σαουδαραβικού στρατού (για να μη μιλήσω για το επίπεδό του) είναι στα τάρταρα.

    Τόσο στραβά πηγαίνει ο πόλεμος που οι στρατιώτες των ηνωμένων αραβικών εμιράτων αποφάσισαν να μπουν στα καράβια τους και να επιστρέψουν σπίτια τους. Και τι κάνουν οι σαουδάραβες για να απαντήσουν σε αυτό το πρόβλημα? Νοικιάζουν στρατιώτες από αλλού. Από το γειτονικό σουδάν μέχρι τη μακρινή κολομβία. Σε αυτό το πολύ καλό άρθρο μπορούμε να βρούμε τις λεπτομέρειες της νέας/παλιάς στρατηγικής των σαουδαράβων να κερδίσουν τον πόλεμο στην υεμένη. Στρατηγικής που μάλλον δεν θα περπατήσει και πολύ, καθώς οι μισθοφόροι που έρχονται να αντικαταστήσουν τους εισβολείς δεν έχουν και πολλά κίνητρα να είναι αποτελεσματικοί. Πόσο μάλλον όταν ο αντίπαλός τους είναι βούνισιος και σκληροτράχηλος.

    Στην ουσία αυτός είναι ο τρόπος της σαουδικής αραβίας να χάσει τον πόλεμο χωρίς να δηλώσει ποτέ υποχώρηση. Τρόπος που θα κοστίσει τη ζωή σε χιλιάδες αμάχους καθώς ο πόλεμος θα τραβάει χωρίς ιδιαίτερο στόχο ή πυξίδα όσο τα δολάρια τρέχουν στα χέρια των μισθοφόρων.

     

     

     

    Τουρκία

    Όταν μέσα στο καλοκαίρι ο ερντογανούκος ξεκινούσε αυτόν τον χαμηλής έντασης εμφύλιο με τους κούρδους στη συρία και την τουρκία, έπαιρνε ένα μεγάλο ρίσκο. Το κλείσιμο του συνοριακού περάσματος προς το IS, βορείως της αρ-ρακα (το Tal-Abyad), ήταν σημαντικό διότι αποτελούσε μέρος της εργολαβίας που έχει αναλάβει τα τελευταία χρόνια η τουρκία, αλλά σίγουρα όχι τόσο σημαντικό για να ξεκινήσεις έναν πόλεμο τόσο στα σύνορα όσο και στο εσωτερικό της χώρας. Όμως ο ερντογανούκος εδώ και κάποια χρόνια ζει στα όρια του σουλτανικού του μεγαλείου και θεώρησε πως τα οφέλη θα ήταν μεγαλύτερα.

    Από τη μία ήλπιζε πως η βία και η ανακατοσούρα θα πείσουν τους συμπολίτες του να του δώσουν την αυτοδυναμία την 1η νοέμβρη. Μερικούς μήνες και 2 βόμβες από τις τουρκικές μυστικές υπηρεσίες αργότερα, ο σουλτάνος κέρδισε καθώς όχι μόνο το AKP βγήκε αυτοδύναμο, αλλά και το φιλοκουρδικό HDP μείωσε τα ποσοστά του στο οριακό 10% (10% είναι το όριο για να μπει κάποιο κόμμα στην τουρκική βουλή).

    Όμως αυτή είναι μόνο η μία πλευρά του νομίσματος. Η άλλη πλευρά είναι ότι η τουρκία βρίσκεται εντελώς χαμένη στο όλο στοίχημα που έβαλε το 2012 να επέμβει ενεργά στη συρία. Το υγρό όνειρο του σουλτάνου δεν ήταν άλλο από το αλέπο καθώς και μια ζώνη ασφαλείας 60χλμ μέσα στο συριακό έδαφος που όχι μόνο θα εξασφάλιζε τα κοινά σύνορα με το IS (τεράστια πηγή εσόδων για την τουρκία), αλλά θα εξαφάνιζε από το χάρτη του κούρδους ως αυτόνομη πολιτική οντότητα.

    Όπως βλέπουμε τίποτα από όλα αυτά δεν θα επιτευχθεί. Και σαν να μην έφτανε αυτό οι αμερικάνοι είναι πια “αναγκασμένοι” να υποστηρίξουν ακόμα πιο ενεργά το κουρδικό YPG στη συρία την ίδια στιγμή που θεωρούν το σχεδόν αδελφό του τούρκικο PKK τρομοκρατική οργάνωση. Έτσι κι αλλιώς οι σχέσεις ΗΠΑ/τουρκίας δεν βρίσκονται και στο καλύτερο δυνατό σημείο εδώ και κάμποσα χρόνια και οι αμερικάνοι θεωρούν ότι η τουρκία έχει αυτονομηθεί πια και δεν αποτελεί σταθερό και εγγυημένο σύμμαχο.

    Με λίγα λόγια ο χαλίφης ερντογάν ρισκάρει το μέλλον της τουρκίας ως ενωμένη χώρα για να κερδίσει μια εκλογική αναμέτρηση. Και από εδώ και πέρα, όλο και λιγότερα πράγματα θα είναι στο χέρι του να κάνει, καθώς ο ρόλος της τουρκίας ως διαμεσολαβητή του αντάρτικου στη συρία ολοένα και εξασθενεί. Αν μάλιστα άσαντ και φίλοι καταφέρουν να κλείσουν τα σύνορα, τότε πρακτικά η τουρκία θα έχει να διαχειριστεί μερικές δεκάδες χιλιάδες τζιχάντια που θα έχουν τρέξει να κρυφτούν στα εδάφη της.

     

     

     

    Συρία

    Ο στρατός του άσαντ δείχνει να οφείλει τις τελευταίες νίκες περισσότερο στη χιζμπάλά και τους ιρανούς παρά στις δικές του δυνάμεις. Τόσο στα ανατολικά του αλέπο (απελευθέρωση του εδώ και δύομιση χρόνια αποκλεισμένου αεροδρομίου του Kweires), όσο κυρίως στα δυτικά του αλέπο όπου σύμφωνα με πολλές μαρτυρίες των ανταρτών, για την κατάληψη της σημαντικής πόλης Hadher ευθύνονται περισσότερο οι φίλοι.

    Σε αυτό δείχνει να συμφωνεί και η πρώτη δημόσια (εδώ και πολλά χρόνια) ομιλία του αρχηγού της χιζμπαλά νασαρλά, ο οποίος δήλωσε λίγο πολύ πως ο πόλεμος στη συρία πρέπει να κερδηθεί πάση θυσία. Παρεμπιπτόντως, ο νασαρλά αν και αρκετά φλύαρος, είναι από τους λίγους αρχηγούς στον κόσμο που οι ομιλίες του βγάζουν νόημα και πληροφορίες.

    Αντιθέτως η κατάσταση στα βόρια της χόμς δείχνει να γέρνει προς την πλευρά των ανταρτών και την ίδια στιγμή το ισλαμικό κράτος προσπαθεί να αποκόψει την αρκετά στενή γραμμή ανεφοδιασμού μεταξύ δαμασκού και αλέπο. Στα υπόλοιπα μέτωπα η κατάσταση δείχνει να είναι σταθερή καθώς πολύ συχνά είναι ένοπλες πολιτοφυλακές που αναλαμβάνουν τις επιχειρήσεις και αυτές οι πολιτοφυλακές σπάνια έχουν τη διάθεση να δράσουν μακριά από το χωριό τους.

    Αν υπάρχει μια επιτυχία της συμμαχίας Ρωσίας,ιραν,ιρακ,ασαντ,χιζμπαλά στη συρία, αυτή φαίνεται να είναι μια ντεφάκτο διάσπαση των ανταρτών. Εδώ και ένα περίπου χρόνο, τον έλεγχο του αντάρτικου στη συρία δείχνει να έχει αναλάβει το μέτωπο της αλ-νούσρα, δηλαδή η αλ-κάιντα του λεβάντε στη δύση και το ισλαμικό κράτος στην ανατολή. Όμως τόσο οι αεροπορικές επιθέσεις της ρωσίας, όσο και οι επιθέσεις στο παρίσι, έχουν αναγκάσει πολλούς από τους αντάρτες να ξανασκεφτούν τις συμμαχίες τους.

    Όλες οι πληροφορίες συγκλίνουν ότι η ομπρέλα του FSA (free syrian army) δεν είναι τίποτα άλλο από ένα φαξ στην τουρκία και μερικές χαλαρές συμμαχίες στη συρία. Όμως οι ρώσοι στις διπλωματικές τους οβερτούρες αναφέρονται συχνά ως συμμάχοι αυτής της ντεφάκτο ανύπαρκτης μη ισλαμιστικής συριακής αντιπολίτευσης. Μάλιστα στην περίπτωση του αεροδρομίου του Kweires έφτασαν στο σημείο να πουν ότι ήταν οι πληροφορίες των ανταρτών που τους βοήθησαν να πλήξουν στόχους της Isis στην περιοχή. Αλήθεια ή ψέμματα δεν έχει μεγάλη σημασία.

    Διότι αυτό που φαίνεται είναι ότι οι ρώσοι ψάχνουν ένα πολιτικό τέχνασμα για να διασπάσουν αυτό που κάπως παραπλανητικά εμφανίζεται στους χάρτες ως περιοχές που έχουν καταλάβει οι αντάρτες χρησιμοποιώντας τις ίδιες τις διασπάσεις στο εσωτερικό των ανταρτών. Στα πλαίσια που κάποιοι πεισθούν να παγώσουν τον πόλεμο και να περιμένουν τις εκλογές που υποτίθεται συμφωνήθηκαν, θα αποτελεί διάσπαση στο εσωτερικό των ανταρτών καθώς η αλ-νούσρα δεν πρόκειται να δεχθεί κάτι τέτοιο.

    Οι σύριοι σε αντίθεση με τους ιρακινούς του δυτικού ιρακ, φαίνεται να μην είναι τόσο θερμοί με την ιδέα της εφαρμογής ενός είδους ισλαμικού κράτους και αυτό φαίνεται να είναι το κομβικό σημείο της σημερινή στρατηγικής. Να διασπάσουν όσο μπορούν τα τζιχάντια με τους ντόπιους και να πιέσουν τα δεύτερα προς την τουρκία ώστε να μην χρειαστεί να πολεμήσουν μέχρι τον τελευταίο.

    Εκεί κολλάει και η συνεννόηση ρωσίας/ιορδανίας βάση της οποίας η δεύτερη θα σταματήσει να υποστηρίζει τους αντάρτες νότια της δαμασκού. Άλλωστε πρακτικά μιλάμε για ένα αναγνωρισμένο στρατόπεδο εκπαίδευσης της CIA που εκπαίδευε τόσο ισλαμιστές όσο και πιο κοσμικές ομάδες ανταρτών.

    Η κατάσταση είναι ακόμα αρκετά ρευστή αλλά φαίνεται πως η πρωτοβουλία των κινήσεων έχει φύγει από τα χέρια της Isis, nousra και φίλων.

    Θα αφήσω τη ρωσία και την ευρώπη για το δεύτερο μέρος αυτού του συνεχούς που ονομάζεται δυτικό σύστημα.

    Για να πάρετε μια καλύτερη γεύση οι χάρτες του αγαθοκλή είναι εξαιρετικά καλοί καθώς και των archivilian που δείχνουν να κλείνουν περισσότερο προς την πλευρά των ανταρτών.