• Kickstarter. Ο νταβατζής του Vaporware. (ένας οδηγός επιβίωσης)

    Date: 2015.05.13 | Category: TECHIE-STUFF | Tags: ,,

    Το kickstarter πρακτικά είναι μια επιχείρηση που υπόσχεται να βρει χρηματοδότηση σε διάφορες επίδοξες startup παίρνοντας λίγο πολύ την παραδοσιακή δεκάτη (πρακτικά 8%). Στην ουσία πρόκειται για μια επιχείρηση που κερδίζει από την εξαπάτηση χιλιάδων καταναλωτών, αφήνοντας την ευθύνη της εξαπάτησης στις ίδιες τις startup, κρατώντας έτσι το “καλό” όνομα της, ως επιχείρηση “χρηματοδότη”.

    Ο τρόπος που το καταφέρνει αυτό είναι οι διαφορετικές αντιλήψεις των ανθρώπων. Στην ουσία σου λέει ξεκάθαρα πως είσαι επενδυτής, αλλά για την επένδυσή σου αυτή δεν θα πάρεις καμία ανταμοιβή πέρα από το προϊόν που η startup υπόσχεται. Άρα στην ουσία είσαι καταναλωτής, μόνο που για νομικούς λόγους θεωρείσαι “επενδυτής”. Διότι ως επενδυτής δεν μπορείς να παραπονεθείς για ένα κακό προϊόν, για ένα προϊόν που ποτέ δεν έλαβες, ή που έλαβες αλλά τελικά δεν είχε καμία σχέση με αυτό που σου υπόσχονταν.

    Αυτή η διαπίστωση δεν αλλάζει το γεγονός ότι το Kickstarter έχει γίνει η αιτία να χρηματοδοτηθούν και καλά project. Πράγματι υπάρχουν μια ντουζίνα πρότζεκτ που χωρίς το kickstarter δεν θα είχαν προχωρήσει και θα ήταν κρίμα.

    Ίσως το πιο αξιόλογο από αυτά είναι το Peachy Printer. Ένας 3d printer που λειτουργεί διαφορετικά από τα δεκάδες άλλα 3d printer που βρίσκεις στο kickstarter, χρησιμοποιώντας μια πιο ακριβή τεχνική που ονομάζεται Selective Laser Sintering. Η διαφορά είναι πως το Peachy Printer ρίχνει το κόστος αυτής της τεχνικής στα 100δολάρια (από 1500+ για το πιο απλό DIY μοντέλο). Και με τα χρήματα που πήραν κατάφεραν πράγματι να το αναπτύξουν και να φέρουν την επαναστατική τους ιδέα σ’ ένα σημείο πολύ κοντά στο να γίνει μαζικά διαθέσιμο.

    Ένα άλλο αξιόλογο παράδειγμα ήταν το printrbot, ένας κλασικός FDM 3d printer σαν και όλους τους άλλους, που όμως προσφέρθηκε στο αμερικάνικο κοινό στο 1/4 της τιμής που η makerbot πουλάει τα πανάκριβα μηχανήματά της.

    Ναι τα 3d printer είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα αντικείμενα που πωλούνται στα kickstarter, ακριβώς γιατί υπάρχει πολύ μεγάλη απόσταση μεταξύ των τιμών που χρεώνουν οι κλασικές εταιρίες τύπου makerbot και των τιμών ενός DIY μοντέλου.

     

     

     

    Vaporware

    Άρα προς τι η κριτική? Δυστυχώς για κάθε ένα peachy printer υπάρχουν 100 ακόμα που είναι πανάκριβα vaporware και δεν αξίζουν τον κόπο να ασχοληθείτε. Τι σημαίνει vaporware? Είναι μια σχετικά παλιά κατηγορία που βγαίνει από το vapor (ατμος) και ware (προιόν). Πρόκειται δηλαδή για μικρές απάτες που σου δείχνουν ένα μελλοντικό προϊόν (software ή hardware) που όμως δεν θα ολοκληρωθεί ποτέ ή που η ολοκλήρωσή του δεν έχει καμία σχέση με την υπόσχεση που δόθηκε.

    Η τεχνική όπως είπα δεν προέρχεται από το kickstarter και είναι παλιά. Ίσως το πιο δημοφιλές Vaporware του κόσμου να ήταν το Star Wars project του αμερικάνικου πενταγώνου. Η αντιπυραυλική ασπίδα για την οποία συζητάμε 15 χρόνια τώρα είναι απλά ένα παιδί αυτού του Vaporware (εξίσου Vapor με το star wars). Και στις δύο περιπτώσεις, η κυβέρνηση των ΗΠΑ άρχισε να πουλάει το τέλος του MAD (Mutual Assured Destruction) και την αρχή του First Strike Capability. Με λίγα λόγια ότι οι ΗΠΑ θα μπορούν να εξαπολύσουν πυρηνική επίθεση εναντίον οποιουδήποτε αντιπάλου, χωρίς ποτέ αυτός ο αντίπαλος να μπορέσει να απαντήσει αντίστοιχα.

    Άλλα διάσημα και πρόσφατα Vaporware είναι το Google Glass και το Microsoft HoloLens. Και στις δύο περιπτώσεις οι εταιρίες γνωρίζουν ότι δεν μπορούν να προσφέρουν το προϊόν, αλλά μόνο τη φαντασίωση του προϊόντος και έτσι στην ουσία πουλάνε φύκια για μεταξωτές κορδέλες.

    Και τώρα που είπα φύκια, μερικά γνωστά vaporware στην ελλάδα ήταν τα φύκια του αστακού και το project ήλιος.

    Οι λόγοι για να πουλήσεις ένα vaporware είναι πολλοί. Η αντιπυραυλική ασπίδα πχ τρώει πολλά δις από τον αμερικάνικο προϋπολογισμό που πηγαίνουν κατευθείαν στις εταιρίες οπλικών συστημάτων. Πρακτικά το μεγαλύτερο κομμάτι των νέων οπλικών συστημάτων των ΗΠΑ είναι λίγο πολύ Vaporware, όπως το πασίγνωστο μαχητικό F22 και το μεταγωγικό κάθετης απογείωσης V-22. Στην ουσία χρησιμοποιείς διάφορες απίθανες ιδιότητες που υπόσχεσαι προκειμένου τόσο να λάβεις έγκριση παραγωγής, όσο και για να συνεχίσεις τη χρηματοδότηση ενός project που ποτέ δεν θα λειτουργήσει όπως διαφημίζεται. Αυτή την τεχνική χρησιμοποιούν συνήθως στο kickstarter.

    Εταιρίες όπως η google και η Microsoft όμως δεν έχουν ανάγκη από χρήματα. Έχουν ανάγκη από δημοσιότητα. Γι’ αυτό και τα δικά τους vaporware είναι περισσότερο σαν μονόκεροι. Κάποιοι από αυτούς όπως το google car και το google glass υπάρχουν κυρίως για να δείξουν με “έργα” πόσο μπροστά βρίσκεται η εταιρία μας και τις θα είσασταν χωρίς αυτή. Στην ουσία βρίσκονται εκεί για να διαμορφώσουν τις φαντασιώσεις και τις επιθυμίες μας. Για το τι θέλουμε να κάνουμε στις ζωές μας, για ποιο λόγο υπάρχουμε, δουλεύουμε, για ποια πράγματα ονειρευόμαστε.

    Κάποια άλλα όπως το Hololens της Μ$, δημιουργήθηκαν για να προωθήσουν τις πωλήσεις ενός άλλου άσχετου προϊόντος όπως τα καινούργια windows 10. Καθώς τα win8 πήγαν τόσο άπατα όσο και τα Vista, η M$ ξέρει πως τα περιθώριά της στην αγορά των λειτουργικών στενεύουν. Εκατομμύρια κόπιες του windows ο,τιδήποτε θα πουληθούν, αλλά πάντα με τη λογική κάθε πέρσι και καλύτερα. Ο κλάδος των desktop+laptop συρρικνώνεται και η πρόσβαση της M$ στα smartphones και τις ταμπλέτες είναι σαφώς προβληματική (για να είμαστε ευγενικοί). Κάπως έτσι δημιουργήθηκε ο μονόκερος του Hololens προκειμένου να δώσουν λίγη λάμψη σε ένα λειτουργικό που γίνεται ολοένα και πιο αδιάφορο.

     

     

     

    Πίσω όμως στο Kickstarter.

    Αυτό το άρθρο φιλοδοξεί να σας βοηθήσει να καταλάβετε τι θα πρέπει να προσέχετε πριν γίνετε κι εσείς “επενδυτής” σε κάποιο kickstarter.

    Το πρώτο βασικό είναι το sales pitch. Δείτε το βιντεάκι που συνοδεύει το προϊόν που λιγουρεύεστε. Και δώστε βάση στο sales pitch. Με το που ακούσετε μια μελιστάλαχτη φωνή για το πως το προϊόν αυτό θα κάνει τον κόσμο καλύτερο, τη ζωή σας ευκολότερη και θα φέρει το χαμόγελο στα πεινασμένα παιδάκια του κόσμου, τραβήξτε το πιστόλι σας. Η πιθανότητες να είναι ένα μεγαλειώδες vaporware είναι εντυπωσιακές.

    Η υπόσχεση για πράσινα λιβάδια όμως δεν έρχεται μόνο λόγω Vaporware. Αλλά και λόγω rebranding. Μια πολύ συνηθισμένη τεχνική είναι να παίρνεις κάτι που είναι πάμφθηνο και να το παρουσιάζεις ως την τελευταία λέξη της τεχνολογίας που θα αλλάξει τον κόσμο. Μια κλασική τέτοια κατηγορία προϊόντων στο kickstarter είναι τα gps/gsm trackers. Πρόκειται για κλασικές μικρές συσκευές παρακολούθησης μέσω κινητής τηλεφωνίας ή και δορυφόρου που παρουσιάζονται με τα ευγενικότερα των χρωμάτων και πωλούνται σε τιμές που θα έκαναν ακόμα και την apple να πιστέψει ότι πουλάει κάτω του κόστους. Σώστε το αγαπημένο σας ζωάκι, βοηθήστε το παιδί σας που βρίσκεται στα χέρια τσετσένων τρομοκρατών ή προστατέψτε την περιουσία σας (all time classic) aka το ποδήλατό σας από αυτούς που το επιβουλεύονται.

    Τα περισσότερα βιντεάκια έχουν φτιαχτεί διαβάζοντας τις κλασικές τακτικές πωλήσεων που οι αμερικάνοι έχουν τελειοποιήσει εδώ και τουλάχιστον μισό αιώνα. Αυτό δεν σημαίνει πως το προϊόν είναι σίγουρα για τα μπάζα, αλλά έχει πολύ καλές πιθανότητες να είναι.

    Μόλις δείτε το βιντεάκι, δώστε προσοχή στο τι υπόσχεται η συγκεκριμένη προσφορά. Συνήθως υπόσχεται κάτι που σας τράβηξε την προσοχή ως εντυπωσιακό. Ένα καλό παράδειγμα μιας τέτοιας υπόσχεσης είναι αυτός ο υπολογιστής των 9δολαρίων. Εντυπωσιαστήκατε εεε? Κι εγώ. Πάμε όμως να δούμε τι τελικά προσφέρουν.

     

     

     

    Case study, CHIP o υπολογιστής των 9δολαρίων.

    Θα πάρω ένα case study που δεν είναι ξεκάθαρη απάτη, αλλά που ταυτόχρονα εξαπατά το κοινό του προκειμένου να πουλήσει.

    Στο βίντεο λοιπόν βλέπετε έναν μικρό SoC (System on a Chip) υπολογιστή που κάνει παπάδες, παίζει παιχνίδια, τρέχει λίνουξ και γενικά θα μπορούσε να είναι ο επόμενος υπολογιστής σας, φτάνει να μην έχετε τεράστιες απαιτήσεις. Λίγο πολύ θα μπορούσε να συγκριθεί με το Raspberry 2, με το banana pi, το cubieboard και ένα ένα σωρό άλλα μοντέλα που κυκλοφορούν υπό την ίδια ετικέτα.

    Όλοι αυτοί οι υπολογιστές χρησιμοποιούν πρακτικά τα ίδια τσιπάκια που έχουν τα κινητά και τα τάμπλετ σας, μείον την οθόνη. Κανείς δεν αμφισβητεί τη χρησιμότητά τους, αλλά και τους περιορισμούς που έχουν. Όπως κανείς δεν αμφισβητεί και την πολύ χαμηλή τιμή τους που τις περισσότερες φορές βρίσκεται μεταξύ των 30 και των 45 ευρώ.

    Όταν λοιπόν κάποιος λέει ότι μπορεί να φτιάξει τον ίδιο υπολογιστή για μόλις 9 ευρώ, τότε τα πράγματα γίνονται ενδιαφέροντα. Ας εξετάσουμε λοιπόν τι προσφέρει.

    Για αρχή προσφέρει ένα πολύ παλιό SoC από αυτά που χρησιμοποιούσαν τα τάμπλετ και τα κινητά πριν τουλάχιστον 3 χρόνια. Και μάλιστα τα πιο φθηνά των no-name κινέζικων. Κάτι που σημαίνει ότι είναι πολύ αργό ακόμα και για απλές εργασίες, όπως το να δεις ένα βιντεάκι (όχι προσθεού δεν εννοώ HD), ή να κάνεις απλές εργασίες όπως να σερφάρεις. Άρα όλα αυτά τα ωραία που δείχνουν στο βίντεο ισχύουν με πολλούς αστερίσκους. Πάλι όμως για 9 ευρώ τα πράγματα δεν είναι και άσχημα.

    Μόλις όμως κοιτάξεις λίγο περισσότερο θα δεις ότι ο καλός μας υπολογιστής δεν προσφέρει παρά μια έξοδο composite για οθόνη, κάτι που δεν ενδείκνυται ούτε για τους πιο σκληροπυρηνικούς. Το VGA module ανεβάζει την τιμή στα 19 και το HDMI στα 24. Και σαν να μην έφτανε αυτό, τα μεταφορικά για όλο τον κόσμο πλην ΗΠΑ είναι άλλα 20 (5 για τις ΗΠΑ). Σίγα σιγά λοιπόν βλέπουμε πως η καταπληκτική προσφορά προλάβετε τώρα που γυρίζει, δεν είναι ακριβώς τόσο καταπληκτική και το μικρό θαύμα δεν κοστίζει λιγότερο από προϊόντα που υπάρχουν ήδη στην αγορά.

    Μόλις μάλιστα το συγκρίνεις με ένα RaspberryPi 2 ή με ένα bananapi, καταλαβαίνεις πως ο υπολογιστής των 9 δολαριών είναι σημαντικά ακριβότερος. Γιατί? Διότι με παρόμοια χρήματα παίρνεις έναν διπύρηνο, ή τετραπύρηνο SoC, με 1GB ram, με πολλές εξόδους, κάρτα δικτύου, sata και ένα σωρό άλλα καλούδια που το CHIP ούτε κατά διάνοια δεν προσφέρει. Διότι τα κρυφά κόστη ενός CHIP το κάνουν μια πολύ χειρότερη λύση από αυτά που υπάρχουν ήδη στην αγορά.

    Το μόνο πλεονέκτημα του CHIP βρίσκεται στη δημιουργία ενός επονομαζόμενου Headless (δηλαδή χωρίς οθόνη) Server, αλλά και πάλι με 29 ευρώ , χωρίς κάρτα δικτύου, χωρίς sata σύνδεση για σκληρούς δίσκους και με ένα φτωχό τσιπάκι σε σχέση με τα 35-40 του ανταγωνισμού.

    Ήδη όμως αν έχετε ξοδέψει το χρόνο να σκεφτείτε μέχρι εκεί, δεν είστε καλός πελάτης. Το kickstarter δεν βγάζει τα χρήματά του από τύπισσες σαν εσάς. Αλλά από όλες τις άλλες που χωρίς δεύτερη σκέψη θα πούνε έλα μωρέ 3 μπύρες είναι 9ευρώ και θα πάνε να πατήσουν το κουμπάκι. Πριν το πατήσουν όμως θα δούνε ότι με μόλις 24 ευρώ μπορούν να πάρουν και το HDMI module που κάνει το κομπιουτεράκι χρήσιμο και θα πατήσουν το 24 + άλλα 20 για τα μεταφορικά, πριν καλά το καταλάβουν θα έχουν πληρώσει τα ίδια χρήματα που θα πλήρωναν για ένα RaspberryPi2.

     

     

     

    Adding Insult to injury.

    Σαν να μην έφταναν όλα αυτά τα θέματα, τα kickstarter πάσχουν και από μια άλλη απάτη κλασική στα Vaporware. Τις ημερομηνίες παράδοσης. Ο μικρός υπολογιστής τους παραδείγματός μας γράφει στα ψιλά γράμματα ότι θα έχει παράδοση το γενάρη του 2016! Με λίγα λόγια θα πληρώσετε τα ίδια χρήματα που θα πληρώνατε για να πάρετε σήμερα στα χέρια σας ένα πολύ καλύτερο μηχάνημα, αλλά θα περιμένετε μέχρι του χρόνου την άνοιξη για να το παραλάβετε.

    Ο γενάρης βέβαια δεν είναι άνοιξη, αλλά εγώ απλά μεταφράζω την ημερομηνία παράδοσης με τους πιο ευγενικούς τρόπους που θα μπορούσα. Διότι αν υπάρχει ένα κοινό σημείο σε όλα τα kickstarting project, αυτό είναι οι τρομακτικές καθυστερήσεις στις παραδόσεις των προϊόντων. Γιαυτό και η τρίμηνη καθυστέρηση που έβαλα για το CHIP είναι πολύ ευγενική για το τι συνηθίζεται.

    Αυτό πολύ συχνά έχει να κάνει με ειλικρινείς λόγους, όπως την απειρία των ανθρώπων να διαχειριστούν μεγέθη παραγγελιών που ξεπερνούν κατά πολύ τη βιοτεχνική ιδέα περί παραγωγής που έχουν οι περισσότεροι. Ή απλά τις καθυστερήσεις που προκύπτουν από λάθη, προβλήματα στην τροφοδοσία ή απλά από την απόσταση μεταξύ κίνας (που παράγονται πολλά από αυτά) και ΗΠΑ (που είναι η βάση της startup).

    Αλλά εξίσου συχνά αυτή η αισιοδοξία στις ημερομηνίες παράδοσης είναι εκ του πονηρού. Στο σύμπαν του Kickstarter η πώληση γίνεται στην αρχή, αλλά η παράδοση στο τέλος. Άπαξ και έχει γίνει η πώληση, το κίνητρο του πωλητή να παραδώσει μικραίνει εξαιρετικά. Άρα έχει σημασία το προϊόν να είναι ευπώλητο από την αρχή και μια εξαιρετικά μακρινή ημερομηνία παράδοσης δεν ευχαριστεί τους αγοραστές. Άρα τάξε εσύ και μετά βρίσκεις δικαιολογίες για να καθυστερήσεις την παράδοση.

    Για τους περισσοτέρους από τους 9χιλιαδες που αγόρασαν το CHIP, η πιο πιθανή κατάληξή του είναι σε κάποιο ανήλιαγο ντουλάπι, καθώς την άνοιξη του 2016, είτε θα έχεις καλύψει την ανάγκη που είχες στο νου σου με κάτι άλλο, έτοιμο, είτε απλά θα έχεις ξεχάσει τους λόγους για τους οποίους το αγόρασες.

     

     

     

    Όλα αυτά τα ξεκίνησα με την αφορμή της επέκτασης του kickstarter στην ευρώπη, προωθώντας το μοντέλο γίνε κι εσύ μια start up μπορείς. Μόνο που αντί να πρέπει να ξεγελάσεις κάτι πλούσιους επενδυτές με πολύ χρήμα στα χέρια τους, θα προσπαθείς να ξεγελάσεις τη μαρίδα με πολλά φύκια και ελάχιστες μεταξωτές κορδέλες. Το crowd funding είναι γενικά μια καλή ιδέα, αλλά το kickstarter το έχει μετατρέψει στην επόμενη μετενσάρκωση του outsourced snake oil.