• Ένοχος σύμφωνα με το κατηγορητήριο (περί της φαντασίωσης του χρήματος)

    Date: 2013.11.15 | Category: OIKONOMIA | Tags: ,,,

     

     

    Θέλω να ζητήσω τη συγγνώμη σας. Διότι ενώ έχω υποσχεθεί να μιλάω για τον κόσμο όπως τον κατανοώ, στην ουσία εδώ και ένα χρόνο έχω αποκρύψει ένα σημαντικό εργαλείο κυβερνητικής πολιτικής που θα έκανε τη διακυβέρνηση ενός μη μνημονιακού κόμματος δυνατή. Πρόκειται για μια πρακτική με ευρύτατη χρήση στον 20ο αιώνα που ξεπερνάει το νομισματικό κορσέ του χρυσού κανόνα του ευρώ που μας έχει επιβάλει η ΕΚΤ.

     

    Ο λόγος που ενώ συχνά το αναφέρω από τύψεις (προτρέποντάς σας να διαβάσετε τι έκανε η γερμανία το 1933 χρησιμοποιώντας αυτό το λινκ), δεν το έκανα ποτέ ταληράκια όπως πχ έκανα το γιατί δεν υπάρχει bank run και γιατί το κράτος δεν χρεοκοπεί ποτέ, είναι μονάχα ένας.

    Εδώ και ένα χρόνο είχα τη φαντασίωση πως ο σύριζα θα προσπαθήσει να παράξει πολιτική και η κριτική μου σε αυτό ακριβώς αποσκοπούσε. Πως δείχνοντας τις διάφορες καραγκιοζιές τύπου νομοσχεδίου μητρόπουλου και ατομικό αφορολόγητο περιουσίας των 300.000 ευρώ, θα έστρεφα ένα μέρος της συζήτησης στην παραγωγή πραγματικής πολιτικής. Για καλή μου τύχη, ο δραγασάκης δεν είχε ειδοποιήσει τα στελέχη του σύριζα για αυτή την παρακάτω δυνατότητα, οπότε απλά έρχονταν σε δύσκολη θέση να εξηγήσουν τα ανεξήγητα.

     

    Η ερώτηση που θα βρείτε τα λεφτά δεν αφορά τα λεφτά αυτά καθεαυτά. Στην ουσία χρησιμοποιούσα την αντίληψη που έχουν οι περισσότεροι άνθρωποι για τα χρήματα προκειμένου να αποσπάσω την πολιτική τους σκέψη. Διότι η θέση ΚΑΙ ατομικό αφορολόγητο 300.000 ΚΑΙ η πέμπτη κατοικία χαρισμένη στη γνωστή μικρομεσαία τάξη, KAI επίδομα γι’ αυτούς που πεινάνε KAI αύξηση κατώτατου μισθού KAI ανάπτυξη KAI δημόσιες τράπεζες KAI μανωλάδα με ΙΚΑ δεν είναι πολιτική θέση. Είναι ναι σε όλα, δεν θα δυσαρεστήσουμε κανέναν. Κι όταν δεν δυσαρεστείς κανέναν, τότε φτιάχνεις μια ακόμα σημιτική φούσκα και σίγουρα όχι πολιτική.

     

    Κατανοώ ότι η απολογία μου δεν είναι ικανή. Στην ουσία έδρασα με τρόπο ελιτίστικο, κρατώντας μια γνώση για την πάρτη μου, κι αυτό είναι κάτι που δεν με κάνει να νιώθω καλά. Και γνωρίζω πως οι καλές προθέσεις μου δεν αναιρούν την ενοχή μου. Όμως μετά τις συζητήσεις μου με διάφορους συριζαίους τους τελευταίους μήνες, και την επικοινωνιακή τοποθέτηση σύριζα στον καραγκιόζ μπερντέ που ζούμε, αποφάσισα πως άδικα ελπίζω στην παραγωγή πολιτικής και δεν υπάρχει κανένας λόγος να συνεχίσω να έχω τύψεις.

     

    Απ’ ό,τι φαίνεται τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει το γεγονός ότι ο σύριζα συμπεριφέρεται με τον παλιό επικοινωνιακό τρόπο ρουσόπουλου, περιμένοντας να πάρει την αυτοδυναμία που οι επόμενες εκλογές θα του δώσουν (και την οποία τρομάρα τους μόλις τώρα συνειδητοποιούν και οι ίδιοι). Οπότε δεν έχει νόημα να συνεχίσω να νιώθω ένοχος και να μην προσφέρω ένα ακόμα βέλος στην κενή πολιτικού περιεχομένου επικοινωνιακή φαρέτρα του σύριζα.

     

     

    Για τα λεφτά τα κάνεις όλα.

    Έχω προσπαθήσει να περιγράψω (άρα δεν είμαι ένοχος γιαυτό) πως το ευρωπαϊκό κομμάτι της κρίσης είναι ένα μη πρόβλημα. Πώς δηλαδή όλο το πρόβλημα κρατικού χρέους για το οποίο μιλάμε δεν έχει τίποτα να κάνει με την πραγματική κρίση, παρά μόνο με τις αποφάσεις της ΕΚΤ που έχει επιβάλει έναν ιδιότυπο κορσέ τύπου χρυσού κανόνα στις κυβερνήσεις της ευρωζώνης.

     

    Αυτό δεν σημαίνει βέβαια πως ακόμα κι αν ο κορσές εξέλειπε, όπως λείπει από την βρετανία, τις ηπα και την ιαπωνία, η κρίση θα είχε τελειώσει. Σημαίνει όμως ότι τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν στην ελλάδα από αυτόν τον κορσέ, λίγα έχουν να κάνουν με την πραγματική κρίση.

     

    Βαριέμαι να το γράφω ξανά, αλλά στην ουσία η ΕΚΤ έσωσε όλους τους ιδιώτες επενδυτές μετά το σκάσιμο της φούσκας με τα διάφορα LTRO την ίδια στιγμή που προσπαθεί να ελέγξει την πολιτική των κυβερνήσεων επιβάλλοντάς τους διάφορους περιορισμούς. Θα βρείτε τουλάχιστον μια ντουζίνα κείμενά μου να το περιγράφουν αναλυτικά οπότε ας μην πλατειάζω.

     

    Δυστυχώς δεν θα βρείτε κανένα που να δείχνει πως μπορούμε να ξεπεράσουμε τον κορσέ. Και γιαυτό δηλώνω ένοχος. Το όλο τρυκ βρίσκεται στην αντίληψή μας για το χρήμα. Η οποία (σε αριστερούς και δεξιούς) βρίσκεται πιο κοντά στον 19ο αιώνα παρά στον 20ό. Ούτε ο προφήτης μαρξ δεν βοηθάει εδώ, διότι ο κακόμοιρος ο προφήτης ήταν παιδί της εποχής του και δεν μπορούσε να δει τον κόσμο έξω από τα ρικαρντιανά οικονομικά.

     

    Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι παρόμοιος με αυτόν που προσπαθούσα να περιγράψω όταν έλεγα ότι τα κράτη δεν χρεοκοπούν (και δεν τους κάνουν κατασχέσεις). Πως δηλαδή ο τρόπος που λειτουργεί μια κρατική οντότητα δεν μπορεί να περιγραφεί από τον τρόπο που λειτουργεί μια οικογένεια, ή μια επιχείρηση. Κι επειδή οι οικονομικές μας εμπειρίες είναι δεμένες με τα προσωπικά οικονομικά, είναι πολύ εύκολο να πέσουμε στην παγίδα της μέρκελ που μιλάει για τα οικονομικά του κράτους, ωσάν να ήταν ο προϋπολογισμός της οικογένειας.

     

    Λόγω ΕΚΤ, το ελληνικό κράτος είναι υποχρεωμένο “να ζει μέσα στις δυνατότητές του” όπως μας κουνάνε το δακτυλάκι συχνά πυκνά. Με λίγα λόγια να ξοδεύει όσα μαζεύει από τους φόρους, αυτό που λέμε ισοσκελισμένος προϋπολογισμός. Όμως αυτό είναι μια αδύνατη πρόταση, διότι ταυτόχρονα η ποσότητα του χρήματος στην οικονομία μειώνεται λόγω ύφεσης και σκασίματος της τραπεζικής φούσκας. Γιαυτό και ο προϋπολογισμός δεν ισοσκελίζεται ποτέ.

     

    Μέσα σε αυτό το σκηνικό μια κυβέρνηση σύριζα δεν μπορεί να κάνει απολύτως τίποτα. Γιαυτό και καταφεύγει σε τεχνάσματα τύπου μητρόπουλου που πρόσφατα τον άκουσα να λέει ότι θα πληρώσει τις συντάξεις από τους τόκους του χρέους που θα γλυτώσει μέσω της διαγραφής του. Σαν να μην του εξήγησε κανείς ότι αυτή τη στιγμή το ελληνικό κράτος δεν πληρώνει τόκους από τα έσοδά του, αλλά από τα δάνεια της τρόικας (αυτό άλλωστε σημαίνει το πρωτογενές αποτέλεσμα, έσοδα-έξοδα χωρίς να υπολογίζουμε τους τόκους).

     

    Η λύση στο πρόβλημα δεν είναι να πεις απλά ένα βολικό ψέμα στους ψηφοφόρους, αλλά να κατανοήσεις το άμεσο πρόβλημά σου. Το οποίο αυτή τη στιγμή δεν είναι το πρωτογενές πλεόνασμα, δεν είναι ούτε η διαγραφή των δανείων (από τη στιγμή που δεν πρόκειται να τα αποπληρώσεις), αλλά ο στραγγαλισμός της ρευστότητας στην οικονομία λόγω των υφεσιακών πολιτικών. Και η άμεση λύση σου είναι η αντιστροφή αυτής της κατάστασης. Θα σου λύσει το πρόβλημα της κρίσης? Όχι καθόλου. Μπορεί να σου λύσει όμως το πρόβλημα της ελληνικής κατάρρευσης, ακριβώς γιατί θα αντιστρέψεις την αιτία που προκαλεί την ελληνική κατάρρευση. Κατάρρευση, αντί για μια μαλακή διαρκής ύφεση που βλέπουμε στη γαλλία, τη βρετανία και τις ηπα.

     

    Ο μάγος του χρήματος

    Η ιρλανδία είναι η χώρα εκείνη που έχει καταφέρει να καταπατήσει κάθε έννοια του πνεύματος της ΕΚΤ και ταυτόχρονα να τη γλυτώνει κάθε φορά. Πώς το έχει κάνει? Χρησιμοποιώντας τα χαώδη κενά που διαθέτει αυτό το ημιτελές ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Στην αρχή ανακάλυψε το άρθρο 123, δηλαδή τον ELA, και πρόσφερε φρέσκο χρήμα (εκτάκτως πάντα) στις τράπεζές της χωρίς να πάρει την άδεια της ΕΚΤ. Και μετά -κατά τη διάρκεια της κυπριακής κρίσης- έφτιαξε ένα ωραίο ταχυδακτυλουργικό το οποίο προσθεού δεν είναι τύπωμα και μη λέτε κακές λέξεις, αλλά στην ουσία τύπωσε μερικά δις τα οποία έδωσε στις τράπεζές της κι αυτά τα δις εξαφανίστηκαν σε κάποιο περίεργο ομόλογο με λήξη το 2156 🙂

     

    Ο ντράγκι θα τους είχε πετάξει έξω από το ευρώ για πολύ λιγότερα σύμφωνα για την επίσημη αφήγηση, κι όμως δεν συνέβη τίποτα. Γιατί? Διότι είχαν καλό timing είναι η μία απάντηση. Αλλά η δεύτερη είναι ότι δεν έκαναν τίποτα παράνομο. Ίσα ίσα οι κινήσεις τους βοηθάνε την βρυξέλλα μετά να βγαίνει να λέει ότι η ιρλανδία δεν θα χρειαστεί καινούργιο πακέτο διάσωσης και άλλα όμορφα. Ακόμα κι αν κατακλέβει τους εταίρους της μέσω της αποφυγής φορολόγησης των υπερ-εθνικών εταιριών (οι ιταλοί μπούκαραν πρόσφατα στην Apple ιταλίας κατηγορώντας τη για φοροδιαφυγή μέσω ιρλανδίας και ολλανδίας).

     

    Θα μπορούσαμε να κάνουμε το ίδιο? Όχι ακριβώς. Αλλά θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε την ίδια τεχνική. Να εκμεταλλευθούμε δηλαδή τα χαώδη κενά που υπάρχουν στις ευρωπαϊκές συνθήκες. Ποιο είναι το βασικό κενό? Ότι η εκδοτική αρχή του χρήματος δεν είναι η ίδια με την εκτελεστική εξουσία όπως συμβαίνει στις υπόλοιπες χώρες. Μα αυτό θα μου πείτε είναι ακριβώς το πρόβλημα που οι πολέμιοι του ευρώ χρησιμοποιούν. Ναι και έχουν δίκιο, είναι τεράστιο πρόβλημα, αλλά όχι μόνο από τη μεριά μας. Διότι το χρήμα η εκδοτική αρχή δεν έχει τη δύναμη να το επιβάλει. Το επιβάλει η εκτελεστική εξουσία μέσω του μονοπωλίου της βίας που διαθέτει.

     

    Για να το καταλάβουμε αυτό θα πρέπει να δούμε τι θα πει χρήμα. Το χρήμα είναι αυτό που το κράτος ορίζει ως τέτοιο, διότι με το χρήμα αυτό μπορούμε να ικανοποιήσουμε πληρωμές μεταξύ μας και προς το δημόσιο και τους άλλους ιδιώτες. Για να το επιβάλει αυτό το κράτος χρησιμοποιεί το μονοπώλιο της βίας που διαθέτει. Αυτή τη στιγμή λοιπόν -λόγω του κορσέ του ευρώ- το ελληνικό κράτος χρωστά Χ δις στους πολίτες και οι πολίτες 3Χ χρήματα στο κράτος. Έστω τώρα πως το ποσό των χρεών προς το κράτος είναι 30δις. Το κράτος μπορεί να εκδώσει ομόλογα ύψους 20δις και αυτά τα ομόλογα να τα χρησιμοποιήσει για να δώσει στους αστέγους χρήματα για να ψωνίσουν στο σουπερμάρκετ. Ή να τα δώσει στους αλουμινάδες για να αλλάξουν τα παλιά κουφώματα των σπιτιών μπας και μειωθεί η κατανάλωση πετρελαίου για θέρμανση (βελτιώνοντας το εμπορικό ισοζύγιο).

     

    Στην ουσία τίποτα δεν διαχωρίζει αυτά τα ομόλογα από τα τραπεζογραμμάτια τα οποία ονομάζουμε ευρώ. Και η αξία τους -τηρουμένων κάποιων κανόνων- θα είναι ίση με αυτή των κανονικών ευρώ. Είναι τύπωμα χρήματος που αντιβαίνει στις ευρωπαϊκές συνθήκες? Όχι προσθεού. Είναι απλά έκδοση χρέους. Βγήκαμε στις “αγορές” σύντροφοι και όχι απλά βγήκαμε στις αγορές, αλλά “πουλήσαμε” και ομόλογα αξίας 20 δις 🙂

     

    Και πως αυτά τα ομόλογα έχουν αξία? Έχουν αξία διότι με αυτά τα ομόλογα μπορείς να πληρώσεις τα χρέη σου προς την εφορία και τα ταμεία. Άρα για να έχουν αξία θα πρέπει α) να συνεχίσεις να έχεις χρέη στην εφορία, β) η εφορία να σε κυνηγάει για τα χρέη σου και γ) τα ομόλογα αυτά να είναι αριθμητικώς λιγότερα από τα χρέη στην εφορία. Είδατε πόσο εύκολα και ωραία χρησιμοποιούμε τις δυνάμεις της αγοράς υπέρ μας? Όσο η προσφορά είναι μικρότερη από τη ζήτηση, τα ομόλογά σου θα έχουν αξία 1:1 με το ευρώ.

     

    Οι καταραμένες συνθήκες.

    Πριν λοιπόν ο κάθε συριζαίος επικοινωνιολόγος το πάρει και το κάνει σημαία υποσχόμενος λαγούς με πετραχήλια βάση αυτού του τεχνάσματος, ας βάλουμε και τους όρους βάση των οποίων μπορεί να δουλέψει κάτι τέτοιο.

     

    α. Το τέχνασμα που περιέγραψα (και το οποίο συχνά αναφέρεται με το όνομα sovereign credit) λειτουργεί μόνο όσο αυτό το νέο χρέος (χρήμα) κυκλοφορεί εντός ελλάδος ή σε επιχειρήσεις που έχουν σχέση με ελλάδα (ακριβώς διότι έχει ισχύ μόνο στο εσωτερικό της χώρας). Με λίγα λόγια αν ο αλουμινάς αγοράζει προφίλ από ένα εργοστάσιο που βρίσκεται εντός ελλάδος και φτιάχνει παράθυρα, τότε όλα καλά διότι και για το εργοστάσιο τα ομόλογα είναι χρήματα (διότι πληρώνουν φόρους που χρωστάει το εργοστάσιο). Το τέχνασμα παύει να λειτουργεί από τη στιγμή που ο αλουμίλ μυλωνάς έχει πάει το εργοστάσιό του στην βουλγαρία ή από τη στιγμή που κάποιος στην αλυσίδα της κίνησης αυτών των ομολόγων αποφασίσει να αγοράσει μια μερτσεντέ (ή ένα iphone).

     

    Αυτός ο περιορισμός έχει τα καλά του και τα κακά του. Τα προφανή κακά είναι ότι το κόλπο δουλεύει καλύτερα σε χώρες που έχουν δική τους παραγωγή, ενώ ο πιθανός κύκλος στην ελλάδα θα είναι σχετικά μικρός. Γιαυτό και το sovereign credit θα λειτουργεί καλύτερα στην ιταλία ή τη γερμανία παρά στην ελλάδα. Τα καλά νέα είναι ότι αυτή η νέα ρευστότητα θα κατευθύνεται προτιμισιακά σε επιχειρήσεις εντός ελλάδος. Αυτό δεν θα γίνει λόγω κάποιου εθνικού σχεδίου ή φιλότιμου ή κάτι, αλλά ακριβώς για το λόγο ότι μόνο κάποιος που έχει σχέση με το ελληνικό κράτος θα έχει λόγο να δέχεται αυτά τα χαρτάκια. Κάτι τέτοιο δημιουργεί πλεονέκτημα ρευστότητας στις επιχειρήσεις στο εσωτερικό χωρίς να παραβιάζει τις συνθήκες της ΕΕ. Αν θέλει μια γαλλική επιχείρηση να αγοράσει τέτοια χαρτάκια και να τα κρατήσει στο σεντούκι της ή να τα δώσει στους υπαλλήλους της να έρθουν διακοπές στην ελλάδα, κανείς δεν της απαγορεύει (και ίσα ίσα εσένα σε βολεύει διότι ο κύκλος του χρήματος διευρύνεται).

     

    β. για να υπάρχει αυτό το χρήμα και για να έχει ισχύ, όπως είπαμε θα πρέπει να είναι μικρότερο από το χρέος των πολιτών προς το κράτος. Άρα με λίγα λόγια θα πρέπει να υπάρχει τέτοιο χρέος για να μπορεί να δημιουργηθεί το χρήμα. Γι’ αυτό και προτάσεις περί 300.000 ευρώ αφορολόγητης ατομικής περιουσίας για το κάθε φτωχαδάκι, δεν μπορούν να συμβαδίσουν με αυτό το μέτρο. Αν δεν υπάρχει χρέος δεν υπάρχει ζήτηση για το νέο χρήμα είναι τόσο απλό.

     

    Επιπλέον πόρισμα αυτής της συνθήκης είναι ότι αν η εφορία δεν πιέζει τον κόσμο να εισπράξει χρέη, τότε η ζήτηση του ομολόγου θα είναι μικρή. Άρα οριζόντια μέτρα του τύπου πάγωμα/χάρισμα χρεών για τον κάθε πικραμένο μεσοαστό όπως υπόσχεται ο σύριζα, αμέσως καταστρέφουν τη δύναμη του μέτρου σου.

     

    γ. Το μέτρο δεν είναι πραγματικά μαγικό. Κάθε ευρώ που εκδίδεται ως ομόλογο/χρήμα θα αφαιρεί ένα ευρώ από τα φορολογικά έσοδα. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορείς να πεις στους ΔΥ πάρε 800 ευρώ και πάρε και 300 ευρώ ως ομόλογα για να έχεις να παίζεις. Διότι τότε θα μειωθούν τα φορολογικά σου έσοδα και άρα εκείνο το όνειρο περί ισοσκελισμένου πρωτογενούς αποτελέσματος πηγαίνει στις καλένδες. Και χωρίς ισοσκελισμένο πρωτογενές αποτέλεσμα βρίσκεσαι πάλι να κρέμεσαι από ταρχίδια των εταίρων σου (αυτά που υποτίθεται ότι θα ταρακουνήσεις ακυρώνοντας το μνημόνιο). Γιαυτό και το κόλπο έχει νόημα να το εφαρμόσεις μόνο σε παλιότερο χρέος που δεν πρόκειται ποτέ να εισπράξεις. Άρα είναι στην ουσία ένα one-off trick που θα σου δώσει την ευχέρεια να αγοράσεις αγαθά και υπηρεσίες 20-30 δις. Ένα μαξιλαράκι που θα σε σώσει στον πρώτο χρόνο.

     

    Μήπως είναι άνθρακες ο θησαυρός? Όχι απαραίτητα. Διότι όλο το παιχνίδι θα παιχτεί σε δύο επίπεδα. Πόσους επιπλέον φόρους θα δημιουργήσουν αυτά τα 30δις από την επιπλέον κίνηση της οικονομίας που θα ωθήσουν (ΦΠΑ φόρος εισοδήματος κλπ). Αν δημιουργήσουν επιπλέον φόρους 5δις τότε θα μπορείς να τυπώσεις επιπλέον 5δις τέτοιου χρέους την επόμενη χρονιά χωρίς να πάψει να είναι ισοσκελισμένος ο προϋπολογισμός σου. Και το δεύτερο είναι τι θα παράξεις με αυτά τα 30δις (τι προστιθέμενη αξία δηλαδή). Αν πχ βάλεις καινούργια κουφώματα, τότε θα μειώσεις την κατανάλωση πετρελαίου και άρα το κόστος διαβίωσης. Αν πάρεις 50.000 ανέργους και τους βάλεις να φτιάχνουν μικρά κοινοτικά υδροηλεκτρικά ως κολεκτίβες, τότε μειώνεις το κόστος του ρεύματος, αυξάνεις τους φόρους (λόγω της επιπλέον παραγωγής) και επιπλέον δίνεις σε αυτούς τους ανθρώπους αξιοπρέπεια (κι ένα νέο πρότζεκτ την επόμενη χρονιά). Αν πάλι τους προσφέρεις τα ίδια χρήματα σε επιδόματα, τότε απλά το εφέ σου θα είναι μικρότερο γιατί θα έχουν να φάνε τον επόμενο χρόνο, αλλά θα νιώθουν εξίσου άχρηστοι με σήμερα και ταυτόχρονα θα κάνουν πλούσιους τα ίδια καρτέλ που και σήμερα λυμαίνονται την ελληνική αγορά. Και τον επόμενο χρόνο θα έχεις το ίδιο πρόβλημα χωρίς τα 30δις στην τσέπη, καθώς τα καρτέλ θα εξαφανίσουν τα κέρδη όπως τα εξαφανίζουν σήμερα.

     

     

    δ. μα καλά ρε τέκι. Μας λες με λίγα λόγια ότι θα πρέπει το κράτος να μας φορολογεί και να μας μαστιγώνει ακόμα περισσότερο προκειμένου να μπορεί να έχει έσοδα? Τι διαφορά έχει αυτό από τη δουλοπαροικία?

     

    Καμία ιδιαίτερη αν το κράτος είναι σαν το σημερινό κράτος. Και δεν έχω καμία αμφιβολία ότι το κράτος του σύριζα σε δύο χρόνια από τώρα θα έχει ήδη ενσωματωθεί σ’ ένα παρόμοιο σύστημα γιατί δεν δείχνει καμία διάθεση να ριζοσπαστικοποιηθεί, δηλαδή να θέσει τους νέους κανόνες βάση των οποίων το παλιό σύστημα θα μπορεί να παίξει, αλλά αντίθετα πλησιάζει το παλιό σύστημα ελπίζοντας πως οι παλιοί πασόκοι και νεοδημοκράτες θα του κάνουν τη χάρη. (περισσότερα επί τούτου άλλη στιγμή).

     

    Ήδη έχει ξεκινήσει αυτή η διαδικασία και γιαυτό αφηγήσεις όπως αυτή του τσίπρα που είπε λίγο πολύ ότι οι ψηφοφόροι του πασόκ το ψήφιζαν από φόβο, δεν βοηθάνε καθόλου. Πως θα πείσεις τους σαντορινιούς ότι πρέπει να πληρώνουν φόρους, όταν τους λες ότι τίποτα κακό δεν έκαναν μέχρι σήμερα?

     

     

    Αυτή τη στιγμή έχουμε ανθρώπους που υπερφορολογούνται και ανθρώπους (και επιχειρήσεις) που δεν φορολογούνται. Ό,τι είχαμε δηλαδή τόσες δεκαετίες. Αν λοιπόν θέλεις να δημιουργήσεις συνθήκες κοινωνικής ειρήνης, θα πρέπει να φορολογήσεις αυτούς που μέχρι τώρα δεν. Κι αυτό δεν αφορά μόνο τον ρέστη που βρίσκεται στη φυλακή. Αφορά και ολόκληρο το τουριστικό αιγαίο το οποίο, ενώ βγάζει τα μαλλιοκέφαλά του, εμφανίζεται σχεδόν σαν παραμεθόρια φτωχή περιοχή. Αφορά κι ένα σωρό ελ. επαγγ. οι οποίοι ναι μεν τώρα δεν έχουν δουλειά, αλλά η κίνησή σου θα τους προσφέρει δουλειά. Αν λοιπόν δεν τους φορολογήσεις, τότε ο κύκλος του φρέσκου χρήματός σου θα μειώνεται κάθε χρόνο μέχρι να εξαφανιστεί. Διότι -θυμηθείτε- αν δεν έχεις νέα χρέη των πολιτών δεν θα έχεις και νέα ομόλογα. Αν τα χρέη τα μαζεύεις από τους ίδιους μαλάκες, τότε οι ίδιοι μαλάκες θα επαναστατήσουν.

     

     

    Και πώς το ελληνικό μπάχαλο θα τα σκατώσει.

     

    Νομίζω ήδη βλέπετε τους κινδύνους να μετατραπεί αυτό το υπέροχο τρυκ σε παγίδα. Ο πρώτος βασικός κίνδυνος είναι η μειωμένη ζήτηση γιαυτό το ομόλογο που θα μειώσει την τιμή του σε σχέση με το ευρώ κάτω από το επιθυμητό 1:1. Αυτή η μειωμένη ζήτηση δεν θα προέρθει τόσο από υπερβολική έκδοση (σε σχέση με το χρέος), αλλά κυρίως από χρήση του φρέσκου χρήματος σε τομείς με χαμηλούς πολλαπλασιαστές (πχ. επιδόματα), από τη φοροδιαφυγή (το νέο χρήμα να μην μεταφραστεί ποτέ σε νέο εισόδημα ώστε να δημιουργήσει νέα φορολογικά έσοδα), ή από μειωμένη αναζήτηση φορολογικών εσόδων από το κράτος κλπ κλπ.

     

    Μόλις βλέπετε εδώ παραπάνω τα πρώτα σπέρματα αυτού που ονομάζουμε υπερπληθωρισμός. Η αξία του ομολόγου μπορεί να μηδενιστεί, όχι γιατί θα υπάρχουν πολλά ομόλογα, αλλά κυρίως διότι το κράτος θα αδυνατεί να ζητήσει το χρέος του. Γιαυτό γκαρίζω συνεχώς ότι ο υπερπληθωρισμός έχει να κάνει μόνο με failed state και με τίποτα παραπάνω.

     

    Με λίγα λόγια το τρυκ του sovereign credit προσπαθεί να διορθώσει ένα πρόβλημα ρευστότητας που σου έχει δημιουργήσει η ΕΚΤ, δεν πρόκειται να σε βγάλει από την κρίση. Θα σου μειώσει την υπερβολική πτώση και μπορεί να σου δημιουργήσει ακόμα και “ανάπτυξη” λόγω της υπερβολικής συμπίεσης που προκαλεί ο στραγγαλισμός της έλλειψης ρευστότητας. Αλλά αυτή η “ανάπτυξη” θα είναι πρακτικά η επιστροφή της οικονομίας σου σ’ ένα επίπεδο κατανάλωσης που δεν είναι υπερβολικά συμπιεσμένο όπως σήμερα, κι αν έχει τα ίδια γνωστά χαρακτηριστικά της σημερινής οικονομίας ή της οικονομίας της ελλάδας του 2004, θα έχει και τα ίδια γνωστά προβλήματα.

     

    Όμως ακόμα και στον ιδανικό κόσμο της δικτάτωρ techie, το τρυκ του sovereign credit θα μπορούσε να αποκαταστήσει αδικίες και να προσφέρει μια σχετικά βιώσιμη κατάσταση στην οικονομία σου, αλλά δεν πρόκειται να σου προσφέρει εξαγωγές, πρόοδο, ανάπτυξη και άλλες τέτοιες πιασάρικες λέξεις που λένε στους ψηφοφόρους. Ακριβώς διότι το sovereign credit λύνει το πρόβλημα της ρευστότητας και το πρόβλημα της σημερινής κρίσης παγκοσμίως δεν είναι πρόβλημα ρευστότητας. Αν δεν με πιστεύετε κοιτάξτε τις ΗΠΑ, τη βρετανία και την ιαπωνία που κολυμπάνε στη ρευστότητα τόσα χρόνια και στα πρωτογενή ελλείμματα (οι ΗΠΑ έχουν ετήσιο έλλειμμα 10% από την αρχή της κρίσης).

     

    Το πλεονέκτημα της ελλάδας είναι ότι διαθέτει πολλές χοντρές ανισορροπίες που διορθώνοντάς τις θα μπορέσει βελτιώσει την ποιότητα ζωής των κατοίκων της. Στην ουσία το sovereign credit δίνει ένα χρονικό μαξιλαράκι να μετασχηματίσεις την οικονομία σου σε κάτι μετα-καπιταλιστικό πριν χτυπήσεις κι εσύ στον ίδιο τοίχο που έχουν χτυπήσει οι υπόλοιποι.

     

    Το μειονέκτημα είναι ότι μέχρι σήμερα δεν υπήρχε καμία πολιτική ή κοινωνική θέληση για να συμβεί κάτι τέτοιο. Λόγω της κρίσης, όλο και μεγαλύτερα τμήματα των πρώην βολεμένων θέλουν αλλαγή / επιστροφή στην κανονικότητα. Από τη στιγμή όμως που δεν υπάρχει η αφήγηση αυτής της αλλαγής, η όποια αλλαγή θα έχει διάφορα τυχαία χαρακτηριστικά από εδώ κι από εκεί και κυρίως από το παλιό σύστημα. Και ακόμα και οι καλύτερες ιδέες όταν είναι άδειες νοήματος μπορεί να μετατραπούν σε εφιάλτες.

     

    ΥΓ. λοιπόν, σας χρωστώ ένα update με το πόσο χρεοκοπημένα είναι όλα τα μμε (έτσι για να διασκεδάζουμε), μια περιγραφή του πως ένα επικοινωνιακό κέλυφος, μπορεί να γεμίσει με περιεχόμενο που δεν θα μας αρέσει καθόλου κι ένα για τις κολεκτίβες ως πρόταση οργάνωσης της εργασίας.