• Η κατάστασις των πραγμάτων (καλοκαιρίνη έκδοση με λίγο νέο υλικό κι αρκετές επαναλήψεις).

    Date: 2013.07.31 | Category: ΔΙΕΘΝΗ | Tags:

    Τις φετινές μου διακοπές αποφάσισα να τις περάσω ανάμεσα σε μια νομαδική φυλή χαμένη σε κάποιο λοφίσκο της ιταλικής επαρχίας με αρκετούς μικρούς καταράκτες και ελάχιστο ίντερνετ. Το ποιο κοντινό σημάδι τυπικού πολιτισμού είναι ένα τυχαίο καφέ παγωτατζίδικο σ’ένα ακόμα πιο τυχαίο χωριό (12χλμ) και μια τυχαία πιτσαρία σ’ ένα άλλο τυχαίο χωριό (2-3χλμ). Κι είναι πάντα θαυμαστή η ποιότητα της τυχαίας πίτσας (6ευρω) και του τυχαίου παγωτού (2ευρω οι δύο μπάλες) στην ιταλική επαρχεία. Όπως είναι εξίσου θαυμαστή η μεγαλομανία ενός τοπικού κοινοτάρχη που έχτισε υπόγεια διάβαση με κυλιόμενες σκάλες κι απ’όλα για να διασχίσεις έναν ελαφρά πολύσυχναστο, αλλά ντροπιαστικά στενό τοπικό δρόμο που διασχίζει το χωριό του και χωριζει την κεντρικη πλατεια στα 2.

     

    Αλλά πέρα από αυτό, αυτό που έχουμε συνηθίσει ως καθημερινότητα, περιορίζεται συχνά σ’ένα πολύπριζο, γύρω από το οποίο συνωστίζονται τα κινητά της φυλής. Και δεν μπορείς να μη χαμογελάσεις που τα πιο κοινωνικά κινητά δεν είναι άλλα από τα smartphones, οι κάτοχοι των οποίων σιχτιρίζουν γι’ αυτή τους τη μόνιμη κοινωνικότητα, πράγμα που τους αναγκάζει να τα πηγαίνουν συχνά να κάθονται γύρω από το πολύπριζο.

     

    Όσο για έμενα, την γυαλάκια ανθρωπολόγο, συνήθως φορτίζω τις συσκευές μου σ’ ένα εξαιρετικά αποτυχημένο φορητό ηλιακό πάνελ που έφτιαξα που παραδόξως όμως παράγει αρκετό ρεύμα για να τις ικανοποιήσει.

     

    Ελπίζω να μην πιστεύετε πραγματικά ότι η ανθρωπολογία έγινε το νέο μου χόμπι. Η νομαδική φυλή δεν πρόκειται να μου προσφέρει κάποιου είδους φαραωνικό παράδειγμα που θα πρέπει να εφαρμοστεί με πολποτική ζέση σε όλη την κοινωνία. Αποτελεί μια αυστηρά προσωπική διαστροφή που κάνει τη ζωή μου πιο ενδιαφέρουσα. Ο προλόγος έχει το βασικό στόχο να εξηγήσει πως με τα παρακάτω που γράφω δεν προσπαθώ να σας κάνω να βαρεθείτε γιατί δεν έχω κάτι καλύτερο να κάνω, αλλά θεωρώ σημαντική την επανάληψή τους προκειμένου να συνεχίσω να υφαίνω το κιλίμι που περιγράφει την καταστροφή και πτώση του τοπικού και ευρωπαϊκού γαϊτανάκιου. Σαν τον μαν κι εγώ στο μαγικό βουνό, πρέπει να πάω στην ελβετία μου για δω τον παραλογισμό και την αστάθεια της ευρωπαϊκής αντάντ.

     

     

    σσσσ. σσσσσ. Οι γερμανικές εκλογές πλησιάζουν.

     

    Νομίζω πως όσο πλησιάζουν οι γερμανικές εκλογές βλέπουμε το εξής εξαιρετικά διασκεδαστικό μοτίβο. Οι γερμανοί επίσημοι σφυράνε αδιάφορα στο προσκήνιο προσπαθώντας να δείξουν ότι το πλοίο που βουλιάζει δεν είναι άλλο παρά ένα δείγμα της εξαιρετικής ευρωπαϊκής ανωτερότητας που μετέτρεψε το πλοίο σε υποβρύχιο. Την ίδια στιγμή τρέχουν πανικόβλητοι στα αμπάρια προκειμένου να βουλώσουν τις τρύπες με στουπιά και οδοντογλυφίδες μέχρι να φτάσουμε σε αυτή την ημερομηνία. Όλη η υπόλοιπη επίσημη ευρώπη παίζει μουσική στο ίδιο μοτίβο, είτε διότι ένα παραπάνω εξάμηνο στο μισθολόγιο της ευρωπαϊκής ελιτ αποτελεί μια εξαιρετικά προσοδοφόρα θέση, είτε γιατί ένα παραπάνω εξάμηνο στην ευρωπαϊκή ελιτ προσφέρει μια εξαιρετική ευκαιρία να συνεχίσεις να νιώθεις σπουδαίος, εσύ που ούτε την τοπική πιτσαρία του χωριού των 500κατοίκων δεν θα μπορούσες να κρατήσεις.

     

    Άλλα όσο δυνατά και να παιανίζει η μπάντα με τη μαρία δαμανάκη να συνεχίζει να κόπτεται για τους ευρωπαϊκούς μπακαλιάρους που τολμάνε να περνάνε τα σύνορα χωρίς διαβατήριο και να πάνε να τριγυρίζουν δίπλα στις ισλανδικές προβλήτες, κανείς που πραγματικά θέλει να δει, δεν μπορεί να μην αναγνωρίσει τη διάλυση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Τα περισσότερα από τα γουρουνάκια (πορτογαλία, ισπανία, ιταλία και έλλαδα) βρίσκονται σε κυβερνητική και οικονομική κρίση που δύσκολα κρύβεται. Και τα περισσότερα από τα ευυπόληπτα μέλη του κλάμπ νιώθουν όλο και πιο επίφοβη τη θέση τους (αλλά ελπίζουν να τη γλυτώσουν κατά τη σοφή έκφραση του μπόμπιρα που ο μαρτσέλο ντ’ορτά φύλαξε για την αιωνιότητα). Όλοι έχουν υιοθετήσει για το εσωτερικό τους την ίδια υπόρρητη αφήγηση. Περιμέντε τις γερμανικές εκλογές και μετά… Και μετά τι? Δεν έχει σημασία εσείς περιμέντε τις γερμανικές εκλογές γιατί ελπίζουμε να μας προσφέρουν 2-3 μήνες ηρεμίας.

     

    Και φαίνεται πως είναι τόσο σημαντική αυτή η αφήγηση για το εσωτερικό των κυβερνητικών ελίτ, που ο έλληνας πρωθυπουργός αποφάσισε να μην κάνει εκλογές μετά την κυβερνητική κρίση που προκάλεσε το φιάσκο της ερτ, προτιμώντας στην ουσία να ξεγράψει την επιβίωση της παράταξής του παρά να διακινδυνέψει να χαλάσει το φτιασίδωμα της εικόνας της ευρωπαϊκής ηρεμίας. Παραδόξως το ίδιο συνέβη σχεδόν ταυτόχρονα στην πορτογαλία και την ισπανία με διαφορετικές αφορμές. Και οι πολιτικές κρίσεις δεν μπορούν να λυθούν από τα χαμηλά επιτόκια που επιβάλει ο ντράγκι στο παρασκήνιο αλά καρτ (αυτό θα το κάνουμε ταληράκια αργότερα).

     

     

    Το στοιχειώδες ευρωπαϊκό ψέμα

     

    Από το 2008 που ξεκίνησε η κρίση, πολλοί οικονομολόγοι έδειξαν αμέσως τις θεσμικές αδυναμίες της ευρωζώνης σε σχέση πχ με μια πιο κεντρικά διευθυνόμενη εθνική οικονομία όπως οι ηπα. Αδυναμίες που ήταν γνωστές στον ανδρέα (δεν θέλω βλακίες, ένας είναι ο ανδρέας που τα σέρνει) ήδη από το 1992 για να μη νομίζετε δηλαδή ότι αντιμετωπίζουμε κάτι τόσο εξωπραγματικά καινό.

    Μία κεντρική αδυναμία της ευρωζώνης είναι η ανυπαρξία κοινού χρέους και η ταυτόχρονη μη αναγνώριση από την κεντρική τράπεζα του κρατικού χρέους του κάθε μέλους ως υποχρέωση πλήρως καλυμμένη από την κεντρική τράπεζα. Η κρίση κρατικού χρέους που βασανίζει την ευρώπη τόσα χρόνια είναι μια εντελώς κατασκευασμένη κρίση που δεν αφορά την πραγματική κρίση του καπιταλισμού όπως εκφράστηκε ξεκάθαρα το 2008. Γιαυτό και καμία άλλη δυτική χώρα δεν διαθέτει παρόμοια προβλήματα παρά το γεγονός πως οικονομομετρικά μιλώντας μπορεί να βρίσκεται σε πολύ χειρότερη θέση από πολλές οικονομίες της ευρωζώνης.

     

    Το γιατί το eurogroup αποφάσισε να δημιουργήσει τέτοια προβλήματα στο εσωτερικό του, το έχουμε εξηγήσει αρκετές φορές. Οι αμερικάνοι (η πηγή της κρίσης) πέταξαν το μπαλάκι στους ευρωπαϊους υποστηρίζοντας λίγο πολύ πως το κρατικό χρέος της ελλάδας πχ είναι εξαιρετικά πιο επίφοβο από το εταιρικό χρέος της goldman sachs ή της ford, κάτι που θα αντιμετωπιζόταν κανονικά με γέλια, ειδικά όταν όλα αυτά συνέβαιναν 6 μήνες μετά την κατάρρευση της lehman, της δεύτερης σε σειρά κατάρρευσης από τις 5 ατμομηχανές της αμερικάνικης οικονομίας. Όμως οι αμερικάνοι πόνταραν σωστά τα άλογά τους και δεν είπαν πχ το ίδιο για το ιαπωνέζικο κρατικό χρέος (180% του ΑΕΠ την εποχή εκείνη) ή το βρετανικό κρατικο/τραπεζικό χρέος (που ούτε να το υπολογίσουν δεν θέλουν προκειμένου να μην τρομάξουν τις αγορές δηλαδή το ξέπλημα μαύρου χρήματος που είναι η βασική βρετανική απασχόληση μετά το 1970). Και τα πόνταραν σωστά διότι υποψιάζονταν πως οι γερμανοί θα αντιδράσουν αρκετά μυωπικά, δηλαδή αρκετά ηλιθιωδώς για να δημιουργήσουν μια κρίση εκεί που δεν υπήρχε και να κάνουν την επένδυση σε αμερικάνικες αξίες και νόμισμα ξανά σχετικά ασφαλή. Διότι δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε πως το πόσο ποθητός είσαι στις αγορές είναι ένα σχετικό μέγεθος. Στην ουσία πρέπει να είσαι λίγο λιγότερο αποκρουστικός από τους ανταγωνιστές σου.

     

    Με το πέταγμα του μπαλακίου στην ευρώπη, οι γερμανοί και οι γάλλοι αντέδρασαν με ένα μίγμα ιδεολογικής μαλακίας, κάλυψη των κωλαρακίων ημών και των φίλων μας και ξεκαθαρίσματος λογαριασμών σε μια ευρωζώνη που ιδεολογικά πίστευαν ότι ήταν υπερβολικά βασισμένη σε ξεπερασμένες κρατικά διευθυνόμενες δομές (λες και αυτές προκάλεσαν την κρίση). Η συζήτηση για το κοινό χρέος ήταν πολύ σύντομη. Οι γάλλοι ήθελαν πλήρη κάλυψη των κωλαρακίων των ελίτ τους που ήταν εξαιρετικά εκτεθειμένα στα γουρουνάκια. Οι γερμανοί ήθελαν ακριβώς το ίδιο, αλλά δεν ήθελαν ταυτόχρονα να αναλάβουν κοινά όλο το ευρωπαϊκό χρέος όπως οι γάλλοι βολικά πονηρά (αλλά και λογικά) πρότειναν. Κι έτσι πέταξαν στο τραπέζι το επίσης λογικό επιχείρημα πως δεν γίνεται να έχουμε κοινό χρέος, αν δεν έχουμε κοινό προϋπολογισμό. Κάτι που είναι αλήθεια και θα εξηγήσω αμέσως γιατί.

     

    Αν έχουμε κοινό χρέος, αλλά ξεχωριστούς προϋπολογισμούς, τότε η κάθε εθνική κυβέρνηση έχει μόνο ένα δρόμο. Την αλόγιστη αύξηση των ελλειμμάτων της προκειμένου να αντιμετωπίσει την πραγματική καπιταλιστική κρίση. Μήπως θα το κάνει αυτό γιατί οι κυβερνήσεις είναι άπληστες και σπάταλες? Όχι καμία σχέση με τις ιδεολογικές πατάτες των φιλελέδων. Θυμάστε την ελλάδα του 2006? Ήταν μια χώρα χωρίς προβλήματα? Κι αν όχι, τότε γιατί ήταν όλοι χαρούμενοι? Η απάντηση βρίσκεται στη ρευστότητα. Από τη στιγμή που η αγορά πλημμύριζε από τραπεζική ρευστότητα, όλοι ένιωθαν πλούσιοι και το ΑΕΠ αυξανόταν. Τώρα που οι τράπεζες μας χάλασαν λοιπόν, αν κάποιος δεν συμπληρώσει το κενό τότε θα έχουμε υφεσιακά φαινόμενα του τύπου που βλέπουμε παντού. Η απλή και εύκολη απάντηση θα ήταν για κάθε κυβέρνηση να αυξήσει τα ελλείμματα προκειμένου να κρατήσει χαρούμενους τους πάντες. Και προσέξτε τώρα το κόλπο.

    Κάθε κυβέρνηση ξοδεύει υπερ των ψηφοφόρων της τοπικά. Όσο πιο μεγάλο το έλλειμμα τόσο πιο ικανοποιημένοι σχετικά και οι ψηφοφόροι. Η θάλασσα ρευστότητας που έκανε του ιρλανδούς τους πορτογάλους και τους έλληνες να νιώθουν πιο πλούσιοι από πολλούς γερμανούς, ήταν ένα τέτοιο παράδειγμα. Που οι γερμανικές ελιτ δεν γούσταραν καθόλου και μόνο η αδυναμία των ψηφοφόρων τους να δουν το τι συνέβαινε στην υπόλοιπη ευρωζώνη τους έσωζε εκλογικά. Οι αθηνέζικες τιμές για παράδειγμα είναι κάτι που ακόμα και σήμερα προκαλεί δέος σ’ έναν τυχαίο γερμανό ψηφοφόρο. Έτσι η συνέχιση μιας τέτοιας πολιτικής, την ίδια στιγμή που η γερμανία έμπαινε σε μια ακόμα πολιτική περιορισμού των εισοδημάτων λόγω της κρίσης, θα ήταν πολιτική αυτοκτονία για το βερολίνο. Ας μην ξεχνάμε πως για να απαντήσει στη μειωμένη ζήτηση και εξαγωγές, η γερμανική κοινωνική συναίνεση αποφάσισε να υπάρξει “χρηματοδότηση” του κενού κατά 1/3 από τις επιχειρήσεις, 1/3 από τους εργαζόμενους και 1/3 από τα ταμεία. Κι έτσι ξεκίνησε ο παραλογισμός που βλέπουμε σήμερα. Οι γερμανοί είπαν λογικά ότι πρώτα πρέπει οι προϋπολογισμοί να συγκλίνουν και μετά να συνεχίσουμε με το κοινό χρέος. Αλλά -κι εδώ πηγαίνει η ιδεολογική βλακία- αντί να συμφωνήσουν πως όλοι οι προϋπολογισμοί θα συγκλίνουν στο 10% ελλείμματα το χρόνο (που ακολουθούν πχ οι ΗΠΑ από το 2009), οι γερμανοί επέμεναν για μια σύγκλιση στα μηδενικά ελλείμματα, κάτι αυτοκτονικό και παράλογο για κάθε κυβέρνηση που αντιμετωπίζει μια καπιταλιστική ύφεση.

     

    Οι γάλλοι φυσικά και οι υπόλοιποι ήξεραν πως αυτό θα σήμαινε αυτόματα την οικονομική καταστροφή ολόκληρης της ελίτ τους που ήταν τόσο σκληρά επενδεδυμένη στην πυραμίδα της φούσκας*. Γιαυτό και μπήκε στο προσκήνιο η ΕΚΤ η οποία πρακτικά εγγυήθηκε όλα τα τραπεζικά χρέη για τα επόμενα χρόνια, προκειμένου οι έλιτ των χωρών να μπορέσουν να περισώσουν κάποιες από τις “επενδύσεις” τους. Κι έτσι είδαμε την εξής “τρέλα”. Οι ισπανικές τράπεζες θεωρήθηκαν πιο ασφαλείς από το ελληνικό κράτος και οι επενδυτές τους πληρώνονταν στο ακέραιο για όλες τις μαλακίες που έκαναν. Όχι πως οι επενδυτές στο ελληνικό χρέος έμειναν δυσαρεστημένοι. Το μνημόνιο του ΓρΑΠ φρόντισε να τους ξεπληρώνει κι αυτούς στο ακέραιο για παραπάνω από 2 χρόνια.

     

    Έτσι λοιπόν φτάσαμε σε αυτό τον εξαιρετικά ευρωπαϊκό παραλογισμό. Κάθε συζήτηση για κοινό χρέος (η μόνη απάντηση στο μπαλάκι που πέταξαν οι αμερικάνοι) πετάχτηκε στις γνωστές ελληνικές καλένδες, κι αντί γι’ αυτό είχαμε μια ιδεολογική προσήλωση στους ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς κι ένα ταυτόχρονο ξελάσπωμα (σόρυ bail out εννοούσα) του χρέους που κατείχαν στα χέρια τους οι πιο πλούσιοι των ευρωπαϊων.

     

    Έτσι λοιπόν, όσο κανείς δεν αμφισβητεί την μείωση των ελλειμμάτων ως επίσημο στόχο, μπορεί να συνεχίσει να τρέχει ελλείμματα με μια σχετική ηρεμία. Οι ισπανοί ανακοινώνουν κάθε χρόνο πως δυστυχώς ούτε και φέτος το έλλειμμα θα μειωθεί κάτω από το 6% , οι γάλλοι δια του μοσκοβισί λένε πως είναι παράλογο για μια χώρα σε ύφεση να μην έχει ελλείμματα, οι πορτογάλοι και οι ιρλανδοι συνεχίζουν να προσποιούνται με λιγότερη ή περισσότερη ειλικρίνια πως κι αυτοί προσπαθούν και για τους έλληνες η αδήλωτη συμφωνία είναι να φέρουν επιτέλους ένα πρωτογενώς μηδενικό αποτέλεσμα, κάτι που θα κάνει το έλλειμμα τους να τρέχει με μόλις 6-7% το χρόνο (λόγω τόκων) από το θηριώδες και πραγματικότατο 17% που κατάφερε ο ΓρΑΠ στον πρώτο χρόνο του μνημονίου (2010).

    Άρα όσο τα ελλείμματα διατηρούνται οι γερμανοί μπορούν να αρνούνται το κοινό χρέος, κι όσο κανείς πραγματικά δεν βιάζει τις κυβερνήσεις να μηδενίσουν τα ελλείμματά τους, οι κυβερνήσεις μπορούν να συνεχίσουν να καταγράφουν “λογικά” ελλείμματα. Φυσικά αυτό ούτε προσφέρει έξοδο από την κρίση, ούτε καν λύνει το πρόβλημα του κρατικού χρέους έτσι όπως δεν απαντήθηκε ποτέ από το eurogroup

     

     

    Και η τσουτσού της εκτ.

    Ακριβώς εδώ μπαίνει η πολιτική της εκτ. Που διατηρώντας μια εξαιρετική αντιδημοκρατική αδιαφάνεια, μπορεί μέσα στην ίδια παράγραφο να λέει πως τα ισπανικά ομόλογα είναι πλήρως αγαπητά, αλλά όχι και τα κυπριακά παρά το γεγονός πως και τα δύο αποτελούν ομόλογα του ίδιου νομίσματος. Κι όπως ξέρουμε δεν υπάρχει πιο ηλίθια τακτική για έναν επενδυτή από το να πάει κόντρα στην κεντρική τράπεζα. Θυμηθείτε πως τα ιταλικά και ισπανικά ομόλογα ξέφυγαν από τα παράλογα επιτόκια του 7% που βρίσκονταν για πάνω από ένα χρόνο και γύρισαν στο κλασσικό 3-3,5% όταν η εκτ φρόντισε να το ζητήσει με μια κάποια επιτακτικότητα. Καλά και να μην το θυμηθείτε δεν πειράζει, φτάνει να γνωρίζετε πως οι απρόσωπες και παντοδύναμες αγορές είναι μια απλή απάτη για τους μουζίκους.

     

    Κανείς δεν ξέρει πόσο πραγματικός είναι αυτός ο μπαμπούλας της εκτ απέναντι στους “άτακτους”, ακριβώς διότι δεν έχουμε πληροφορίες για τις ισορροπίες στο εσωτερικό της. Στα πλαίσια που τα ομόλογα των κεντρικών χωρών κρατιούνται σε λογική επίπεδα, οι κεντρικές χώρες δεν έχουν πρόβλημα να χρηματοδοτούν “λογικά” ελλείμματα παρά το γεγονός πως πραγματικά προσπαθούν ιδρώνοντας για την μείωσή τους (αλλά εντελώς βολικά αποτυγχάνουν). Κι όσο συμβαίνει αυτό δύσκολα θα αμφισβητήσουν αυτό το βασικό ευρωπαϊκό συμβιβασμό. Ένα αγκαθωτό σημείο είναι σίγουρα η ανακεφαλαίωση των τραπεζών, κάτι που κανένα κράτος δεν μπορεί να βάλει στον προϋπολογισμό του, αλλά και εδώ φαίνεται να ακολουθείται η ίδια πολιτική με την εκτ. Κάποιες τράπεζες θα πάρουν χρήματα από τον ESM ή κάποιο άλλο ακρονύμιο που δεν περιλαμβάνεται στους προϋπολογισμούς των κρατών και κάποιες άλλες θα τιμωρηθούν για να μάθουν να είναι κακές τράπεζες. Πχ θυμηθείτε πόσο εύκολο είναι να βρεθεί ο προβόπουλος στης φυλακής τα σίδερα ακριβώς διότι θεώρησε υγιη τράπεζα την πειραιως και την γιούρομπανκ και όχι το ΤΤ, χρησιμοποιώντας ακριβώς τα ίδια κριτήρια που έκαναν αυτές τις δύο τράπεζες εντελώς χρεοκοπημένες.

     

     

    Το ζουμί του καρχαρία.

     

    1500 λέξεις τώρα κάνω αυτό που υποσχέθηκα να κάνω στην αρχή. Εξηγώ για 35η με 39η φορά τα ίδια πράγματα που λίγο πολύ όλοι όσοι θα ήθελαν να τα μάθουν, τα έχουν μάθει ήδη. Ποιος προτεσταντικός μαζωχισμός με αναγκάζει να κάθομαι κάτω από μια ζεστή τέντα μέσα στο δάσος, αντί στον παρακείμενο καταρράκτη? Και γιατί σας βασανίζω κι εσάς καλοκαιριάτικα?

     

    Ο λόγος είναι απλός. Κάθε μέρα, κάθε μήνα βομβαρδιζόμαστε από εκατοντάδες πληροφορίες (εγω προσωπικά από μερικές δεκάδες, εσείς όμως που είστε παιδιά των κοινωνικών δικτύων και των ΜΜΕ είναι σίγουρο πως δέχεστε πολλαπλάσια επίθεση). Και η διάχυση της συζήτησης απέναντι στην κρίση της ημέρας, ή στο πρόβλημα της βδομάδας, μας κάνει πολύ συχνά να χάνουμε το κριτήριο του τι είναι σημαντικό και τι όχι σε αυτό το πανευρωπαϊκό γαϊτανάκι. Κάπως έτσι αρκετοί πιστεύατε πως η κυβέρνηση θα τα καταφέρει το χειμώνα. Όχι γιατί είχατε κάποια σκληρή πληροφορία από τον στουρνάρη, αλλά γιατί η περιρρέουσα ατμόσφαιρα συνέτεινε προς αυτή την αφήγηση. Γι’ αυτό το λόγο κάθομαι και βασανίζομαι εξηγώντας για μια ακόμα φορά αυτό που εγώ (και ο πράσινος δράκος και η μαγική σφαίρα και οι άλλοι φανταστικοί μου φίλοι) θεωρώ ως ένα από τα βασικά μοτίβο της ευρωπαικής συνεννόησης. Διότι μόλις επανέλθει αυτό στο οπτικό σας πεδίο, δεν χρειάζεται να κάνω και πολλά για να σας πείσω ότι οι γερμανικές εκλογές δεν πρόκειται να αλλάξουν τίποτα πραγματικά.

    Αν η γερμανική κυβέρνηση είχε την οποιαδήποτε θέληση να προάγει ελλειμματικούς προϋπολογισμούς, αυτό θα το έκανε πριν τις εκλογές κι όχι μετά. Διότι τα ελλείμματα φέρνουν ρευστότητα και χαμόγελα στους ψηφοφόρους. Γιατί λοιπόν η μέρκελ να μειώσει τις πιθανότητες επανεκλογής της αφήνοντας για μετά τις εκλογές των πολλαπλασιασμό των ψωμιών? Με ποιο τρόπο θα αλλάξει τον βασικό ευρωπαϊκό συμβιβασμό το άλφα ή το βήτα αποτέλεσμα των γερμανικών εκλογών? Αυτά τα απλά ερωτήματα που δείχνουν τον παράλογο μεταφυσικό μανδύα που έχει επενδυθεί στις γερμανικές εκλογές δεν αφορούν μόνο την ελλάδα. Αφορούν και όλους τους άλλους. Ας μην ξεχνάμε πως και ο ολαντ αυτό που περιμένει είναι να κερδίσουν τις γερμανικές εκλογές οι σοσιαλιστές (ξέρετε τώρα εσείς όταν λέμε σοσιαλιστές) μήπως και μπορεσει και δημιουργήσει αρκετά μηδενικό αποτέλεσμα στο ΑΕΠ του κι επανεκλεγεί κι αυτός. Είτε με πρωτοβουλίες για την απασχόληση των νέων, είτε με επενδύσεις στις νέες τεχνολογίες, είτε γενικά με οποιαδήποτε άλλη ηλίθια δικαιολογία θα βρουν να προσφέρουν ρευστότητα στις οικονομίες τους.

     

    Το μοντέλο ολόκληρης της ευρωπαϊκής πολιτικής ελιτ είναι να έχουν μια τόσο εύκολη και βατή εκλογική διαδικασία, όσο είχε ο μπάμιας στη δεύτερη θητεία του. Ξέρετε να υποσχεθούν κι αυτοί το κλείσιμο του γκουαντάναμο (για δεύτερη φορά) και να τελειώνουν με αυτό το βαρετό πράγμα που λέγεται εκλογές. Όμως αυτά τα πράγματα δουλεύουν συνήθως διαφορετικά. Όσο προσπαθείς με μανταλάκια να κρατήσεις την επίφαση μιας ηρεμίας, τόσο ποιο πιθανό είναι να σου συμβούν διάφορα ατυχήματα. Κι αν έχουν συμβεί ήδη 2-3 στους γερμανούς και την ηρεμία που επιδιώκουν με νύχια και με δόντια, φανταστείτε τις πιθανότητες μέχρι το σεπτέμβρη, στο παραδοσιακά κακό εξάμηνο του ιστορικού καπιταλισμού.

     

     

     

    * υπάρχει μια εξαιρετικά δημοφιλής τάση να λέγεται πως οι ελίτ και οι γερμανοί κερδίζουν από την κρίση. Ο λόγος που αυτή η αφήγηση είναι εξαιρετικά αδύναμη δεν είναι η ανυπαρξία κερδών από τα δύο (αλληλοεπικαλυπτόμενα μέχρι ενός σημείου) υποσύνολα. Αλλά το γεγονός πως η αφήγηση ξεκινάει με την απάντηση δεδομένη και απλά ψάχνει νούμερα που να την επιβεβαιώνουν. Και δυστυχώς τα νούμερα που βρίσκει είναι τόσο αδύναμα που κάνουν την αφήγηση εν πολλοίς αδιάφορη. Το αν η γερμανία κερδίζει 50-100δις από τα επιτόκια πχ, είναι ένα μεγάλο νούμερο για τα δεδομένα της ελλάδας, αλλά παντελώς αδιάφορο για μια οικονομία μερικών τρις. Το ίδιο ισχύει και για τα πιο μικρά μεγέθη. Αν η δέλτα πχ κερδίσει 10% από τις μειώσεις των μισθών και άλλα 5% από τις διάφορες νόμιμες ή μη τακτικές φοροδιαφυγής, δεν είναι ακριβώς κέρδος όταν από τη μείωση των πωλήσεων και των τιμών έχει χάσει 30-40% των εσοδών της.

    Αυτή η αφήγηση είναι λίγο πολύ δίδυμο αδερφάκι της άλλης που λέει ότι ο καπιταλισμός νικάει ό,τι κι αν γίνει και μετά ψάχνουμε να ενώσουμε τους νικητές σε μια ενιαία αφήγηση. Λες και η πτώση του γερμανικού και βρετανικού καπιταλισμού το 1945 και η ενίσχυση του αμερικάνικου είναι το ίδιο και το αυτό πράγμα μέσα από ημιπαράλογα τσιτάτα του τύπου το κεφάλαιο δεν γνωρίζει σύνορα.

    Παραδόξως αυτή η πανταχού παρούσα και τα πάντα πληρούσα ζωωγόνος δύναμη του καπιταλισμού ταιριάζει γάντι στην αντίθετη φιλελεύθερη άποψη πως παντού και πάντα υπάρχει μια ευκαιρία, μια αγορά που ανθεί.

     

    Και τότε ρε τεκι γιατί κερδίζουν? Το ερώτημα στην ουσία δεν είναι τι κερδίζουν, αλλά τι χάνουν την ώρα που κερδίζουν μια μείωση των μισθών κατά 15% ή ένα ακόμα δωράκι που να τους ξελασπώσει από τη χρεοκοπία. Και η απάντηση είναι ότι καταναλώνουν το σημαντικότερο κεφάλαιο που έχουν. Τη νομιμοποίηση τους. Διότι όταν αναρωτηθούμε πότε το σύστημα ήταν πιο δυνατό στην ελλάδα πχ. το 2005 ή το 2012 η απάντηση είναι ξεκάθαρα υπερ της πρώτης χρονολογίας κι όχι της δεύτερης, παρά το γεγονός πως κατά τη δεύτερη περίοδο συμβαίνουν οι εμφανείς κακές καταστάσεις. Ναι οι αλλαγές είναι πιο αργές από αυτές που φαντασιωνόμαστε, αλλά όποιος φαντασιώνεται επαναστατικές αλλαγές δείχνει πέρα από την ανυπομονησία του και μια έλλειψη ιστορικής αντίληψης των κοινωνιών. Αποτελούν δηλαδή γνήσια τέκνα της γιακοβίνικης φαντασίωσης για έναν κόσμο απελπιστικά ιδεαλιστικό την ίδια στιγμή που οι ίδιοι φαινομενικά προτάσσουν αρκετά υλιστικά προγράμματα. Ο πολίτης της γαλλικής επανάστασης, ο υπεράνθρωπος της νιτσείζουσας γερμανίας και ο σοβιετικός ήρωας αποτελούν παραλλαγές στο ίδιο νεωτερικό θέμα από το οποίο ελπίζω πως είμαστε αρκετά απομακρυσμένοι για να μπορούμε να το δούμε κριτικά. Κι όσο αυτό δεν ικανοποιεί τις προσωπικές σας ανάγκες για ριζική αλλαγή, θα σας πρότεινα να ψάξετε να βρείτε κι εσείς μια νομαδική φυλή στην οποια να νιώθετε οικεία. Είτε είναι στη μέση της τοσκάνης, είτε στη μέση ενός πεζόδρομου στο κουκάκι. Έτσι κι αλλιώς η αόριστη κοινωνική “πρόοδος” είναι πάντα πολύ φευγαλαία για να μπορέσουμε να τη χαρούμε αρκούντως σε προσωπικό επίπεδο.

     

     

     

    ΥΓ το ξέρω πως οι γνωστοί άγνωστοι θα με γράψετε σταρχίδια σας στην εκκληση μου να μη μπουρδελεψετε τα σχόλια, αλλα ετσι κι αλλιως δεν θα έχω ίντερνετ για ένα προβλέψιμο διάστημα και δεν πρόκειται να απαντώ ή να κάτσω να τα συγυρίζω.