• Ο μαγικός κόσμος της τεχνικής (μέρος 7,2) : ένα παιχνιδάκι με το αεπ

    Date: 2012.10.25 | Category: OIKONOMIA | Tags: ,,,,

     

    Επιστρέφω λίγο στο θέμα των αγαθών και των εμπορευμάτων, διότι μου έδωσε ο sideshore την αφορμή. Ένας κλασσικός αφορισμός των οπαδών αυτής της μεταφυσικής έννοιας της προόδου κάθε φορά που ακούνε τη λέξη απόανάπτυξη, είναι να προβάλουν αυτή την αποανάπτυξη σε ενός είδους πρωτογονισμό. Αν δεν θέλεις να δουλευεις, είναι προφανές πως πρέπει να ζεις στα δέντρα και να τρως μπανάνες. Αν μάλιστα ξεχάσεις να μιλάς κιόλας κι επικοινωνείς με κραυγές, θα ταιριάξεις ακόμα περισσότερο με την αντίληψή τους για το ζήτημα

     

    Αυτός ο αφορισμός βασίζεται σε διάφορες φαντασιώσεις. Η μία πχ είναι ότι περισσότερη εργασία σημαίνει περισσότερη πρόοδος. Μία δεύτερη σημαίνει πως περισσότερη παραγωγή σημαίνει περισσότερα αγαθά για όλους, μια τρίτη είναι πως η τα αγαθά κόποις κτώνται κλπ κλπ.

     

    Έτσι σε αυτό το κεφαλαιάκι θα παίξουμε με δύο πράγματα. Το ένα είναι το παράδοξο του φτωχού γερμανού και το δεύτερο (και παραπλήσιο) είναι το νοητικό παράδειγμα του βιλαμπάχο ιντούστριους και της βιλαρίμπα τεμπέλχανους. Και τα δύο παίζουν ουσιαστικά με τον παραλογισμό του αεπ ως δείκτη ανάπτυξης.

     

     

    Βιλαρίμπα και βιλαμπάχο.

    Παίρνουμε λοιπόν δύο μικρές πόλεις-κράτη των 10.000 κατοίκων. Και τα δύο παράγουν μόνο ένα προιόν. Smartphones. Για τις συνθήκες του παραδείγματος και για λόγους απλοποίησης, θα υποθέσουμε πως όλα τα άλλα αγαθά που καταναλώνουν προσφέρονται από έναν καλό κι αγαθό θεό σαν μάνα εξ ουρανού. Ακολουθούν όμως δύο διαφορετικές φιλοσοφίες παραγωγής. Στο βιλαμπάχο ιντούστριους κάθε χρόνο παρουσιάζεται ένα νέο βελτιωμένο μοντέλο iphone το οποίο κοστίζει 200ευρώ να παραχθεί, πωλείται 1000 και κάθε χρόνο οι κάτοικοι του πετάνε το παλιό και αγοράζουν καινούργιο. Ο πρόεδρος της εταιρίας που τα φτιάχνει, δοξάζεται σαν θεός και είναι ο πιο πλούσιος άνθρωπος του χωριού. Κάθε φράση του γεμίζει θαυμασμό και φθόνο στου βιλαμπαχιανούς που θα ήθελαν μια μέρα να πάρουν τη θέση του. Ταυτόχρονα όλος ο πληθυσμός ασχολείται με τη δημιουργία των τηλεφωνων κι ένα ικανό κομμάτι του ασχολείται με τη δημιουργία application τα οποία πουλάνε σε μια virtual αγορά προκειμένου να βγάλουν τα χρήματα ώστε να αγοράσουν το καινούργιο μοντέλο. Γενικά είναι ένα εργατικό χωριό και όλοι είναι πολυάσχολοι.

     

    Στη βιλαρίμπα τεμπέλχανους έχουν ένα άλλο μοντέλο παραγωγής. Μαζεύουνται όλοι και επί 6 μήνες σφάζονται για το πως θα ήταν το πιο γαμάτο smartphone που θα μπορούσαν να φτιάξουν. Ασφαλές, οικονομικό, γρήγορο, ανθεκτικό χωρίς βλάβες, upgradable απ’ όλα. Και μετά ψηφίζουν όλοι μαζί τα τρία πιο επιτυχημένα μοντέλα, τα οποία και ξεκινάνε να φτιάξουν. Κοστίζει φυσικά παραπάνω γιατί είναι πολύ γαμάτο ας πούμε 500 ευρώ, φτιάχνουν από ένα στον καθένα, φτιάχνουν και μερικά ακόμα για να υπάρχουν, τα πουλάνε όλα 550, αφήνουν το εργοστάσιο να δουλεύει στο ρελαντί φτιάχνοντας τις (δωρεάν αφού περιλαμβάνονται στην αρχική τιμή) αναβαθμίσεις και πηγαίνουν στην παραλία να λιάσουν τ’ αχαμνά τους. Για τα επόμενα 5 χρόνια, ένα ικανό κομμάτι του πληθυσμού ασχολείται χαλαρά για τη δημιουργία GPL applications τα οποία φυσικά δημιουργούν πολλές διαφορετικές παραλλαγές (τα λεγόμενα forks) για τις οποίες οι βιλαριμπιανοί λατρεύουν να πλακώνονται συνεχώς υποστηρίζοντας τη μία ή την άλλη παραλλαγή. Αλλά κατά τ’άλλα περνάνε το χρόνο τους με διάφορες άσχετες ασχολίες, μαζεύοντας λουλούδια, γράφοντας ποίηση, πλέκουν, φτιάχνουν μικρά μοντέλα αεροπλάνων που χειρίζονται από το γαμάτο κινητό τους και γενικά ό,τι μπορείτε να φανταστείτε πέρα από την ιστορία με το κινητό. Το οποίο φυσικά υπεραγαπάνε και είναι περίφανοι για δαύτο.

    Μετά από 5 χρόνια θα ξαναμαζευτούν, θα ξανσφαχτούν για το καλύτερο κινητό σαν το χωριό του αστερίξ και θα φτιάξουν την επόμενη γενιά.

     

    Αν φέρουμε λοιπόν έναν οικονομολόγο να μετρήσει τη δραστηριότητα των δύο χωριών, ο οικονομολόγος θα ανακαλύψει το εξής. Το βιλαμπάχο έχει ΑΕΠ 10εκ ευρώ το χρόνο, ενώ η τεμπέλχανους βιλαρίμπα έχει μόλις 6εκ ΑΕΠ τον πρώτο χρόνο και τα υπόλοιπα 4 χρόνια έχει ΑΕΠ μηδέν. Είναι προφανές λοιπόν το βιλαμπάχο είναι εξαιρετικά πιο πλούσιο από τη βιλαρίμπα. Στον 5ετή κύκλο το πλούσιο βιλαμπάχο θα έχει “παράγει” 8φορές περισσότερο προϊόν από την φτωχή βιλαρίμπα, έτσι δεν είναι μικρά μου ποντικάκια που τρέχετε μέσα στη ροδελίτσα σας αλαφιασμένα?

     

     

    Ο φτωχός πλούσιος γερμανός

    Είσαι η γερμανία με το τεράστιο ΑΕΠ της και μια εξαγωγική οικονομία. Στην ουσία το βιλαμπάχο ιντούστριους που αποφάσισε να κατακτήσει τον κόσμο σε σχέση με τους τεμπέλιδες βιλαριμπιανούς. Κάθε χρόνο κάνεις αιματηρές οικονομίες και εξάγεις πανέμορφες γρήγορες BMW στις ΗΠΑ προκειμένου να δημιουργηθεί αυτό το ΑΕΠ. Οι αμερικάνοι αντίστοιχα σου δίνουν κάτι υπέροχα χαρτάκια που ονομάζονται υπερ-ασφαλή δομημένα ομόλογα ως πληρωμή για τις BMW που παρέδωσες, διότι στην ουσία εσύ δεν θέλεις κάτι από δαύτους. Μετά από 8 χρόνια έχεις μαζέψει πολλά τέτοια ασφαλή δομημένα ομόλογα και ήδη έχεις αρχίσει να φαντασιώνεσαι το πόσο ωραία θα περάσεις όταν θα πάρεις σύνταξη ξοδεύοντας όλα αυτά τα χαρτάκια. Ίσως ένα εξοχικό στη φλόριντα, άπειρες επισκέψεις στην τοπική disneyland ή μήπως μια καλύβα στην απομακρυσμένη β.καλιφόρνια?

    Όμως για κακή σου τύχη, εντελώς τυχαία τα δομημένα ήταν Lehman η οποία κλείνει κι εσύ χάνεις τα λεφτά σου. Το ΑΕΠ σου συνεχίζει να είναι υψηλό αλλά εσύ είσαι πια ξανά φτωχός και θα πρέπει να συνεχίσεις να εξάγεις BMW προκειμένου να ξαναμαζέψεις χαρτάκια. Και το ακόμα πιο ειρωνικό είναι, πως αν τώρα οι αμερικάνοι δεν θέλουν πια τις BMW σου γιατί δεν έχουν χρήματα, και τα δομημένα τους δεν τα εμπιστεύεσαι πια, τότε το ΑΕΠ σου θα πέσει αφού δεν θα έχεις σε ποιον να εξάγεις.
    Διότι ο συσσωρευμένος “πλούτος” (τα χαρ    τάκια δηλαδή) δεν μετράνε στο ΑΕΠ το οποίο είναι το ετήσιο “εισόδημα” της οικονομίας.

     

    Κι όλα αυτά τα χαρτάκια, σαν κι εσένα, θα χαθούν μέσα στο χρόνο σαν δάκρυα στην καταιγίδα.