• Stand Alone Complex

    Date: 2006.10.10 | Category: ΔΙΑΦΟΡΑ | Tags: ,

    Αυτός ο τίτλος είναι ο υπότιτλος του πιο ώριμου κείμενου που έχει γραφτεί για τον μελλοντικό κόσμο τα τελευταία χρόνια. Μόνο που το κείμενο αυτό είναι σενάριο σειράς και η σειρά είναι κινουμένων σχεδίων από την Ιαπωνία. Εάν θέλαμε να βρούμε άλλους τίτλους για αυτό που θα ακολουθήσει, ίσως να πρέπει να το ονομάζαμε «η επιλογή του Σάλιντζερ» ή «το μαγικό βουνό». Αλλά φαντάζομαι πως η σειρά Ghost in the Shell εκφράζει καλύτερα το σημερινό μας κόσμο.

    Συγνώμη που θα το θέσω λίγο αξιωματικά αλλά το δυτικό σύστημα αξιών και παγκόσμιας κυριαρχίας βρίσκεται σε παρακμή. Θα μου πείτε, γύρω στα 4 δις άνθρωποι θα πουν «ευτυχώς», αλλά αυτό δεν μειώνει το γεγονός πως εμείς ζούμε μέσα σε αυτό και πως οι αναταράξεις αυτής της πτώσης δεν θα είναι καθόλου ευχάριστες. Είναι χαζό να κάνουμε προφητείες για μελλοντικούς πολέμους, πυρηνικές καταστροφές, οικονομικά κραχ και κοινωνικές πολώσεις. Αυτό δε σημαίνει πως δεν βρίσκονται στο τραπέζι. Δεν μπορούμε να μιλάμε για το τέλος του κόσμου, αλλά μπορούμε να φανταστούμε το τέλος του δικού μας κόσμου.

    Μέσα σε αυτό το πλαίσιο της ας πούμε κατ’ ευφημισμό «ιστορικά ενδιαφέρουσας περιόδου» καλούμαστε να κάνουμε μερικές επιλογές για το μέλλον μας. Κι επειδή δυστυχώς η ιστορία έχει την τάση να κινείται με αναπάντεχα γεγονότα, οι επιλογές αυτές δεν είναι απαραίτητα αυτές που θα θέλαμε. Εάν για παράδειγμα το φθηνό πετρέλαιο τελειώνει, ίσως να μην έπρεπε να απαντήσουμε κάνοντας εισβολή σε μια πετρελαϊκά πλούσια χώρα όπως το Ιρακ. Αλλά την κάναμε. Εάν η παραγωγική ικανότητα της χώρας μας βασίζεται κατά ένα πολύ μεγάλο ποσοστό στην εμφανή και αφανή συνεισφορά των μεταναστών, ίσως θα έπρεπε να κάνουμε τη διαβίωση τους καλύτερη. Αλλά δεν το κάνουμε. Εάν η κοινωνική συναίνεση και ηρεμία, βασίζεται σε μια σχετικά δίκαιη κατανομή του πλούτου, ίσως να μην έπρεπε να δίνουμε φοροαπαλλαγές στους πλουσίους και τις επιχειρήσεις. Άλλα όπως ξέρετε καλά το κάνουμε και αυτό.

    Δεν υπάρχει λόγος να συνεχίσουμε τον κατάλογο των επιλογών που γίνονται στο όνομα μας αλλά και ερήμην μας σε προσωπικό επίπεδο, όπως δεν υπάρχει και λόγος να αναφερθούμε στο πόσο διαφωνούμε με αυτές τις επιλογές. Κι όμως το σύστημα με έναν λιγότερο ή περισσότερο δίκαιο τρόπο επιλέγει αυτήν την πορεία, ο Σαρκοζί μιλάει σαν τον Λε Πεν και απειλεί να βγει προεδρος, ο Μπλέρ ετοιμάζει νέα πυρηνικά στο όνομα του σοσιαλισμού, τα παππαδαριά αλωνίζουν έστω και με ζαρτιέρες και η κοινωνία μας κλείνεται σε ένα μικροαστικό ρατσισμό, μια ζωή γεμάτη «απειλές». Και το ερώτημα του τίτλου είναι: Αξίζει τον κόπο να είμαστε μέρος αυτού του μπουρδέλου?

    Στο μαγικό βουνό ο ήρωας βρίσκεται στο ορεινό Νταβός της Ελβετίας μακριά από έναν κόσμο που βαδίζει προς το τέλος του το 1914. Ο Σάλιντζερ από την άλλη, αποφάσισε πως δεν θέλει να είναι μέρος της κοινωνίας γύρω του και απομονώθηκε στην εξοχή. Μόνο που φοβάμαι πως οι επιλογές αυτές δεν ταιριάζουν τόσο στην κοινωνία σήμερα. Εδώ μπαίνουν οι ήρωες του Stand Alone Complex που συνεχώς αντιμετωπίζουν το δίλημμα να απομονωθούν από τον κόσμο, ακόμα κι εάν έμεναν σε φυσική μορφή στις πόλεις τους. Αυτό το ονομάζουν αυτιστική επιλογή και ταιριάζει περισσότερο στον τρόπο που ζούμε σήμερα, σε σχέση με τους διάφορους «τρελούς» που παίρνουν τα βουνά.

    Η αυτιστική επιλογή είναι η ατομικότητά μας, είναι η επιλογή μας να καθόμαστε μακριά από έναν κόσμο με τον οποίο δεν συμφωνούμε, να φτιάχνουμε τη μικρή αυτιστική φούσκα μας και να καθόμαστε ασφαλείς και ήρεμοι εκεί μέσα. Δεν είναι ντροπή ως επιλογή. Προσωπικά μου φαίνεται ανακουφιστική και φιλοσοφικά στέρεη. Έχω μία διάρκεια ζωής που κάθε μέρα λιγοστεύει, δεν θέλω να την σπαταλήσω γκρινιάζοντας σαν τον γέρο του μάπετ σοου, κάνοντας τον «γραφικό» Τσόμσκυ, τον Φίσκ ή τον Γκορ Βιντάλ, αν και θαυμάζω τις επιλογές τους. Προσπαθώ να μην πιάνω πολύ χώρο, να μην κάνω στους άλλους αυτά που δεν θα ήθελα να μου κάνουν, κλάνω τα χρήματα και παθιάζομαι με την κοινωνική δικαιοσύνη. Ό,τι πρέπει για γραφικός δηλαδή. Εάν ο κόσμος θέλει να πάει να πνιγεί, ας το κάνει χωρίς εμένα.

    Μόνο που για να βρίσκομαι εδώ γράφοντας όλα αυτά τα φληναφήματα μάλλον κάτι με προβληματίζει σε αυτή την επιλογή. Προσθεού δεν νομίζω πως μπορούμε να σώσουμε τον κόσμο. Όσες φορές ο κόσμος θέλησε να καταστραφεί το έκανε χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία και σίγουρα χωρίς να ανατραπεί αυτή η πορεία. Ούτε πιστεύω πως οι κοινωνίες δεν είναι υπεύθυνες για τους ανθρώπους που τις κυβερνούν και τις επιλογές που κάνουν. Δεν θέλω να γίνω μάρτυρας, γιατί φοβάμαι τους ανθρώπους με μεσσιανικές απόψεις. Είναι από τη στόφα που ρίχνουν βόμβες. Απλά μέσα από αυτή την ασφαλή φούσκα μου έχω τον φόβο πως όταν ο κόσμος πάει κατά διαόλου, εμένα δεν θα ξεχάσουν να με πάρουν μαζί τους.

    Προσπαθώ να καταλάβω δηλαδή εάν η ασφαλής φούσκα μου θα επιβίωνε μέσα στο βερολίνο του 1935, ή στην αθήνα του Ιανουαρίου του 1945 και βλέπω πως μάλλον δεν θα τα πήγαινε και τόσο καλά. Φοβάμαι δηλαδή πως θα την έβγαζα σε κάποιο στρατόπεδο συγκέντρωσης λίγο έξω από το Βερολίνο, ή θα έτρωγα καμιά σφαίρα από Άγγλο ή χωροφύλακα στην Αθήνα. Πολλοί σήμερα θα αντιτείνουν πως ο κόσμος θέλει να πληρώνει δόσεις για τα σπίτια του όχι να κάνει πόλεμο, αλλά πιστέψτε με κι ο κόσμος λίγο πριν ριχτεί στη φωτιά των πολέμων, παρόμοια πράγματα ήθελε να κάνει. Μπορεί με λίγα λόγια οι μεσομικροαστοί να μην στέλνουν τα παιδιά τους στον πόλεμο, αλλά φωνάζουν ευχαρίστως για τη Μακεδονία και δεν χρειάζεται παρά μια καλή προβοκάτσια, 10 νεκροί φαντάροι πάνω στην ένταση των παθών, για να πούνε «θα τα σκίσουμε τα καθίκια». Διότι εκείνη τη στιγμή δεν συνειδητοποιούν πως αυτοί οι ίδιοι θα πρέπει να τρέχουν στα βουνά για να «σκίσουν τα καθίκια». Και από την ανάποδη. Φοβάμαι πως εάν ζούσα τα Δεκεμβριανά, θα την έριχνα εγώ τη σφαίρα.

    Για να επιστρέψω στο ερώτημά μου, πως θα μπορέσουμε να διαφυλάξουμε τον προσωπικό μας αυτισμό ανάμεσα σε μια κοινωνία που αυτοκαταστρέφεται? Ξέρω ότι είμαστε πολλοί εκεί έξω, όποιος έχει καμιά καλή ιδέα ας την πει γιατί εγώ κουράστηκα και ξέμεινα.