• Το τέλος της εξουσίας (Χα, Χα)

    Date: 2006.02.10 | Category: ΠΟΛΙΤΙΚΗ | Tags: ,,,,,

    Ζητάμε λιγότερους φόρους και λιγότερο κράτος, αλλά κανείς δεν μιλά για την ταμπακιέρα. Όταν φεύγει το κράτος ποιος καλύπτει το κενό?

    Ο θείος Μάο έλεγε πως η εξουσία βρίσκεται στην κάνη ενός όπλου, αλλά ακόμα κι εάν χρησιμοποιήσουμε λιγότερο ευφάνταστες περιγραφές, το κράτος είναι βία. Άντε και φόροι, αλλά χωρίς βία, φόρους δεν εισπράττεις. Χωρίς βία και φόρους δεν υπάρχει κράτος και ο δυτικός τύπος κρατικής εξουσίας φαίνεται πως τα κατάφερνε πολύ καλά και στα δύο, απέναντι στους επίδοξους διεκδικητές. Οι διαμάχες του κράτους με τους νονούς της νύχτας και τη μαφία, είναι στην πραγματικότητα ένας πόλεμος εξουσίας μεταξύ δύο οργανισμών για το ποιος θα προστατεύει άρα και θα εισπράττει τα οφέλη σε μία περιοχή. Πολλές φορές οι δύο μπορούν να λειτουργήσουν παράλληλα, αλλά σε περιόδους οικονομικής στενότητας η μάχη για τους λιγοστούς πόρους είναι σίγουρη.

    Εάν λοιπόν κοιτάξουμε πως τα πηγαίνει το κράτος τα τελευταία χρόνια ως θεσμός εξουσίας, θα παρατηρήσουμε πως οι επιδόσεις του δεν είναι και αξιοθαύμαστες. Η δραστηριότητα του υποχωρεί σταθερά σε όλο το δυτικό κόσμο πλην της Ρωσίας για μάλλον ειδικούς και ίσως πρόσκαιρους λόγους. Μάχες του στυλ βασικός μέτοχος, είναι όχι μόνο χαμένες από την αρχή, αλλά σχεδόν θόρυβος σε κάτι που δείχνει ως μια πορεία συνεχούς φθοράς. Το κράτος ως θεσμός εξουσίας αμφισβητείται από μικρούς και μεγάλους και γι’ αυτό χάνει τη νομιμοποιητική του ισχύ.

    Η συνεχείς και διαδοχικές μειώσεις της φορολογίας στις ανεπτυγμένες χώρες να θυμίσουμε πως ξεκίνησαν ως μία επανάσταση κατά του κράτους-επιχειρηματία, που προκαλούσε τόση απέχθεια, όσο το να φωνάξεις Σαντάμ Χουσείν κατά τη διάρκεια της προσευχής στο οικεγενειακό τραπέζι των Μπους. Σταδιακά τα τελευταία 25 χρόνια οι τομείς που το κράτος δραστηριοποιείται μειώνονται σταθερά. Παιδεία, υγεία, ασφάλιση, απασχόληση, μεταφορές, εταιρίες κοινής ωφέλειας, ασφάλεια, στρατός, παραχωρούνται σταθερά στον ιδιωτικό τομέα και στο αόρατο χέρι της αγοράς.

    Εάν δεν βαρεθήκατε να φτάσετε μέχρι το τέλος της λίστας, θα παρατηρήσατε πως έγραψα, ασφάλεια και στρατός. Δηλαδή βία. Άρα θα ρωτήσετε το κράτος παραχωρεί το δικαίωμα της βίας σε τρίτους? Δηλαδή υποσκάπτει τα ίδια τα θεμέλια της ύπαρξης του? Η απάντηση είναι ναι, ή μάλλον ΝΑΙΙΙΙΙΙ. Δεν σας κάνουν εντύπωση οι δεκάδες εταιρίες security που έχουν ανθίσει και στη χώρα μας? Θα μου πείτε σιγά την παραχώρηση του δικαιώματος της βίας. Φυσικά το πάνω χέρι το έχει ακόμα η αστυνομία, αλλά όχι πια και το μονοπώλιο. Υπάρχουν καινούργιοι παίκτες στην αγορά και να είστε σίγουροι πως με τον καιρό θα αποκτούν όλο και περισσότερες αρμοδιότητες, όλο και μεγαλύτερο μερίδιο στο δικαίωμα της «νόμιμης» βίας. Αχ τη όμορφα που ακούγεται αυτό το «νόμιμη». Εάν μάλιστα ρίξουμε μια ματιά στην άλλη άκρη του ατλαντικού από εκεί που μας έρχονται πολλές μόδες, το trendy κράτος επιτάσσει ακόμα ιδιωτικές φυλακές, με ιδιωτικούς σωφρονιστικούς υπαλλήλους, όπου το κράτος πληρώνει απλά ημερήσια φύλακτρα για κάθε κρατούμενο. Είναι μάλιστα και μια ανθούσα αγορά με 6.000.000 φυλακισμένους, υπό ανάστολη, ή κατ’ οίκον κράτηση.

    Κι αφού εξετάσαμε το κομμάτι της εσωτερικής βίας, ας αναλάβουμε και αυτό της εξωτερικής. Ο εθνικισμός ήταν μια πολύ ωραία ιδέα καθώς έπειθε τους ανθρώπους να πολεμάνε και να πεθαίνουν για μια ιδέα και όχι για τα χρήματα όπως είναι δι-ιστορικά η συνήθης πρακτική των πολεμιστών. Και φυσικά θεωρείται δεδομένο πως ο καλύτερος διαχειριστής ενός εθνικού στρατού είναι το κράτος. Η ιδέα αυτή ήταν τόσο δυνατή παλιότερα, ώστε πολλές φορές οι φορείς της πίστευαν πως έπρεπε οι ίδιοι να διαχειριστούν το κράτος και την εξουσία (αφού άλλωστε είχαν τις κάνες των όπλων). Ανάλογα με την εποχή το ονόμαζαν χούντα, κίνημα, πραξικόπημα ή αλλαγή σκυτάλης. Όπως κι εάν έχει το θέμα σήμερα τα πράγματα είναι δύσκολα για κάθε εθνικό στρατό. Από τη μία ειδικά στην Ευρώπη κανείς σχεδόν δεν είναι διατεθειμένος να σφαχτεί με το γείτονά του για την ανωτερότητα της φυλής, των ιδεών ή του χωραφιού του. Ακόμα και στις «νεαρές» ΗΠΑ τέτοιες συμπεριφορές φθίνουν, ειδικά όταν δεν υπάρχει το κατάλληλο οικονομικό κίνητρο. Συγχρόνως η αμφισβήτηση της δυνατότητας του κράτους να διαχειριστεί ακόμα και τον εθνικό στρατό είναι μεγάλη. Και έτσι η βία του στρατού αλλάζει χέρια. Στην αρχή στις λεγόμενες υποστηρικτικές υπηρεσίες. Μαγειρεία, αλληλογραφία, μεταφορές πηγαίνουν σε ιδιώτες. Θα αναρωτηθείτε πως εάν ο μάγειρας έχει σημασία σε έναν στρατό πάει να πει ότι ο υποφαινόμενος βλέπει πολλές ταινίες με τον Στίβεν Σίγκαλ σε ανάλογο ρόλο. Αλλά ο μάγειρας είναι μόνο η αρχή. Αυτή τη στιγμή στο Ιράκ υπάρχουν γύρω στους 150.000 αμερικανούς στρατιώτες. Στη Βαγδάτη μόνο υπολογίζεται ότι υπάρχουν γύρω στους 20.000 security contractors δηλαδή μισθοφόροι ιδιωτικών εταιριών. Δηλαδή περίπου 1 στους 6 ξένους οπλοφόρους στο Ιράκ δουλεύει για ιδιωτική εταιρία. H Kroll, ή Blackwatch και η Dynacorp είναι όχι και τόσο μικροί ιδιωτικοί στρατοί με license to kill πολύ πιο ευρύ από του στρατού των ΗΠΑ. Εάν αυτό δεν είναι μεταφορά του δικαιώματος της βίας τότε τι είναι?

    Όλα αυτά συμβαίνουν μέσα σε ένα γενικότερο κλίμα απαξίωσης και αμφισβήτησης για το κράτος και τους φορείς του, αιρετούς ή διορισμένους. Ακόμα και η ιδέα της δυτικής δημοκρατίας έχει χάσει την νομιμότητα της ειδικά μετά το τέλος του ψυχρού πολέμου. Διότι μετά το τέλος του φόβου, οι άνθρωποι παρατήρησαν ότι πχ, στην Ιταλία και την Ιαπωνία είχαμε για 50 χρόνια πρακτικά τις ίδιες κυβερνήσεις ή κυβερνητικούς συνασπισμούς και είναι τουλάχιστον ύποπτο για μια δημοκρατία να μην έχει εναλλαγή εξουσίας, δεν είναι? Επίσης παρατήρησαν πως η ιδέα των εθνικών εκλογών κάθε 3, 4 ή 5 χρόνια δεν έχει και τόσο μεγάλη σημασία στην εποχή μας, καθώς οι αποφάσεις που καλούνται να λάβουν οι κυβερνήσεις σε εκατοντάδες ζητήματα στη διάρκεια μιας τετραετίας δεν μπορούν εύκολα να συνοψιστούν σε ένα ναι ή όχι. Η κυβέρνηση του κ.Αθνάρ μπορεί να έχαιρε της εκτίμησης των Ισπανών παρά την έντονη εναντίωση τους στον πόλεμο του Ιράκ και κατά πάσα πιθανότητα θα ήταν ακόμα στην εξουσία εάν οι βόμβες στη Μαδρίτη δεν υπενθύμιζαν την Ιρακινή εκστρατεία.

    Η απάντηση στο χάος των εκλογικών αναμετρήσεων και της απουσίας συζήτησης -καθώς όταν πρέπει να συζητηθούν τα πάντα δεν μπορεί να συζητηθεί τίποτα- είναι η παλιά καλή προσωπολατρία, οι αξίες και τα συναισθήματα. Άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε δηλαδή. Το ένα τέταρτο των αμερικανών που ψήφισαν τον κ. Μπους για τις αξίες του, δεν μπορεί να αποπεμφθεί αναφανδόν ως ηλίθιο. Όταν η πολιτική διαμάχη διεξάγεται ανάμεσα σε δύο πρόσωπα που συγκρούονται σε 5-6 debate των 2-3 ωρών, είναι δεδομένο πως η πολιτική θα είναι απούσα και οι θέσεις δεν θα μπορέσουν να ξεπεράσουν το επίπεδο ποδοσφαιρικής συζήτησης καφενείου. Έτσι δεν είναι παράλογο που οι άνθρωποι ψηφίζουν με γνώμονα τις αξίες, το όνομα, την εμπιστοσύνη στο βλέμμα και το σχέδιο της γραβάτας. Όπως δεν είναι παράλογο που μετά δεν εμπιστεύονται τον πρώην ηθοποιό, φωτομοντέλο, προπονητή, με το όμορφο σχέδιο στη γραβάτα. Και τέλος δεν είναι παράλογο να ζητάνε λιγότερους φόρους και λιγότερο κράτος.

    Το παράλογο είναι πως όταν ζητάμε λιγότερους φόρους και λιγότερο κράτος, δεν αναφέρουμε ποιος θα καλύψει το κενό. Διότι η εξουσία έχει την τάση να είναι γλυκιά και επιθυμητή. Εκείνο το όμορφο που λέγεται «η αγορά» δεν είναι καθόλου σαφές και καθόλου καθησυχαστικό. Αφαιρούμε το μονοπώλιο των φόρων και της βίας από το κράτος που είναι τουλάχιστον τυπικά υπεύθυνο απέναντι στους πολίτες του, για να το παραχωρήσουμε σε κάποιες μικρές ή μεγαλύτερες εταιρίες που δεν είναι και δεν θέλουν να είναι υπεύθυνες απέναντι στους πολίτες, εκτός κι εάν είναι μέτοχοί τους. Οι βασανιστές του Αμπού Γκάριμπ στο Ιρακ πήγαν στη φυλακή, τουλάχιστον οι χαμηλόβαθμοι φυσικοί αυτουργοί, μόνο εφόσον δούλευαν στον στρατό των ΗΠΑ. Όσοι ήταν ιδιωτικοί σωφρονιστικοί υπάλληλοι ήταν πρακτικά ανεύθυνοι. Το ίδιο συμβαίνει και εάν σκοτώσεις έναν Ιρακινό. Κάποιος καλοπροαίρετος θα έλεγε πως υπάρχει νομικό κενό, αλλά εγώ που δεν υπήρξα ποτέ καλοπροαίρετος θα το καταχωρούσα στις μπούρδες. Εάν παραχωρείς τη βία σε τρίτους, πως θα τους πείσεις στο τέλος του δρόμου ότι πρέπει να προσέλθουν στη δικαιοσύνη? Φαντάζομαι οι καλλιγραφικές προσκλήσεις, με χρυσά γράμματα και λουλουδάκια σαν ρωμαίου εκατόνταρχου απέναντι στον Οβελίξ δεν θα πιάσουν ε?

    Για να τελειώσω επιστρέφοντας στην αρχή, η εξουσία βρίσκεται στην κάνη ενός όπλου. Πριν αποφασίσουμε να πάρουμε αυτό το όπλο από τα χέρια του κράτους, καλό θα ήταν να αποφασίσουμε και σε ποιον θέλουμε να το δώσουμε. Και ρομαντικές απόψεις ατομιστικού ουτοπισμού του στυλ ο καθείς και το όπλο του δεν έχουν καμία ισχύ καθώς τα μεγάλα σύνολα πάντα υπερισχύουν των μικρών. Σε αυτό θα μπορούσε να σας διαφωτίσει και ο κ. Κόρες και 74 συγκάτοικοι του εάν ζούσαν μετά την επιδρομή του FBI στο Waco του Τέξας. Αλλά φαντάζομαι πως το γεγονός ότι δεν ζουν πια κάτι θα σας λέει ε?