• Πόσα Κίνεζικα μπλουζάκια μπορείς να φορέσεις συγχρόνως?

    Date: 2005.05.20 | Category: OIKONOMIA, ΔΙΕΘΝΗ | Tags: ,,,

    Στο παγκόσμιο εμπόριο όλα τα ζώα του δάσους είναι ίσα εκτός από τα γουρούνια.

    Εμείς οι δυτικοί είμαστε πολύ κακομαθημένοι. Από την εποχή του Μάρκο Πόλο έχουμε συνδέσει το εμπόριο με το κέρδος, κρατώντας πάντα μια σχεδόν μερκαντιλίστικη αντίληψη για τον κόσμο του εμπορίου. Ο μερκαντιλισμός προέτρεπε το σύνολο των εξαγωγών να είναι μεγαλύτερο του συνόλου των εισαγωγών. Η διαφορά τον παλιό καλό καιρό μεταφραζόταν σε εισαγωγές χρυσού. Έτσι ο πλούτος της χώρας αυξανόταν.

    Ενώ όμως επιμέναμε σε αυτή την πολιτική, θέλαμε ο υπόλοιπος κόσμος να δέχεται τα αγαθά που εμείς του πουλάμε χωρίς αντιρρήσεις. Μάλιστα όποιος δεν δεχόταν τις αρχές του «ελεύθερου εμπορίου» του στέλναμε μερικές κανονιοφόρους για να τον πείσουμε (βλ. Οι πόλεμοι του οπίου στην Κίνα, ο στόλος του Πέρυ στην Ιαπωνία, τα υφαντά των βρετανών στην Ινδία κλπ). Μετά, και καθώς οι τρόποι μας εκλεπτύνονταν, βρήκαμε άλλα κόλπα έτσι ώστε το σύνολο των εξαγωγών μας προς τον τρίτο κόσμο να είναι μεγαλύτερο από το σύνολο των εισαγωγών μας. Κάποια από αυτά τα κόλπα ήταν έξυπνα, κάποια πιο βρώμικα. Επειδή είμαστε πολιτισμένοι προτιμούμε πάντα τα έξυπνα, άλλωστε η αποικιοκρατία δεν είναι πια καθόλου chic.

    Ένα τέτοιο κόλπο είναι να εισάγουμε πρώτες ύλες και πουλάμε έτοιμο προϊόν. Εισάγουμε χάλυβα και πουλάμε τρένα. Η διαφορά της υπεραξίας (μεταξύ χάλυβα και τρένου) είναι όλη δική μας. Έτσι η προηγμένη τεχνολογία μας και η βιομηχανία, μας βοηθούσε να μεταφέρουμε συνεχώς πλούτο από τον τρίτο κόσμο προς τη Δύση.

    Όταν γύρω στο τέλος της δεκαετίας του 60 ο τρίτος κόσμος έδειξε σαφέστατες διαθέσεις να αποκτήσει και ο ίδιος βαριά βιομηχανία, έτσι ώστε να φτιάχνει τα δικά του τρένα, οι επτά πετρελαϊκές αδερφές σκέφτηκαν ένα πολύ ύπουλο κόλπο. Τον καιρό εκείνο ήλεγχαν το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου. Έπεισαν διακριτικά λοιπόν τους Άραβες και τον ΟΠΕΚ πως ο μαύρος χρυσός είναι πολύτιμος. Και έτσι αποκτήσαμε την πρώτη πετρελαϊκή κρίση. Θα αναρωτηθείτε, μα δεν πόνεσε αυτή η κρίση και τον δυτικό κόσμο? Δεν μετέφερε πλούτο από τη δύση προς τους Άραβες? Φυσικά και έγινε αυτό, αλλά οι δυτικές οικονομίες είχαν μαζέψει ήδη αρκετό πλούτο και αυτοί που πόνεσαν περισσότερο ήταν ο τρίτος κόσμος που μόλις τότε δοκίμαζε να ξεφύγει από τη μιζέρια του, μέσω της εκβιομηχάνισης. Σαν να μην έφτανε αυτό, τα κέρδη του πετρελαίου πήγαν μισά-μισά μεταξύ των επτά αδελφών και των αράβων και ο τρίτος κόσμος έμεινε χωρίς κεφάλαιο για να κινήσει τη βιομηχανία του. Αυτό το κεφάλαιο το έδωσαν με χαρά οι δυτικές τράπεζες με αποτέλεσμα να φτάσουμε στη γνωστή κρίση του χρέους των αρχών του 80. Όπως θα έλεγε και η γιαγιά μου ο τρίτος κόσμος βρέθηκε για μια ακόμη φορά και κερατάς και δαρμένος.

    Για να δείτε πως τα βρώμικα κόλπα δεν σταματάνε εδώ, καθώς μέσα στη δεκαετία του 80 άρχισαν να κυκλοφορούν οι διάφορες ιδέες περί ελεύθερου εμπορίου, το καρότο για τον τρίτο κόσμο ήταν πως η ελεύθερη πρόσβαση στην πλούσια δύση θα έδινε και σε αυτούς ένα κομμάτι της πίττας. Αλλά χωρίς βιομηχανία από την αποβιομηχάνιση των πετρελαϊκών κρίσεων και από τις αθρόες εισαγωγές προηγμένων δυτικών αγαθών που αποτελείωσαν την τοπική παραγωγή (βλ. Αργεντινή 2003) και χωρίς κεφάλαιο χρηματικό ή γνώσης, το μόνο που έμενε να πουλήσει ο τρίτος κόσμος ήταν αγροτικά προϊόντα. Έ, λοιπόν μέχρι πριν από πολύ λίγα χρόνια αυτά ακριβώς τα προϊόντα απαγορεύονταν να εισαχθούν στο δυτικό κόσμο. Κι όταν επιτρέπονταν, οι δυτικές χώρες έδιναν τόσο μεγάλες επιδοτήσεις στους αγρότες τους που ο κόσμος γέμισε από πάμφθηνα επιδοτούμενα ποτάμια γάλακτος, μπαμπακιού, καλαμποκιού και τυριού που τα εξάγαμε κιόλας στον τρίτο κόσμο σε τιμές κάτω του κόστους. Κι έτσι ο πλούτος συνέχισε να ρέει προς τη Δύση.

    Όμως βλέπετε η διαφορά πλούτου είναι μεγάλη κι όταν είσαι τόσο φτωχός, είναι πολύ εύκολο να βρεις πλεονεκτήματα απέναντι στους πλούσιους άπληστους χοντρομπαλάδες της Δύσης. Και τα βρήκανε. Σκέφτηκαν πως το θέμα του κόστους εργασίας ήταν πολύ της μόδας στη μετα-θατσερική εποχή και όλοι οι άπληστοι δυτικοί μιλούσαν για ανταγωνιστικότητα. Πρόσεξαν λοιπόν πως το κόστος εργασίας στις χώρες τους ήταν μόλις το 1/10 των δυτικών. Όσο λοιπόν κι εάν πίεζαν τους εργαζόμενους στη δύση, το κόστος εργασίας δεν θα έφθανε ποτέ στα δικά τους μεροκάματα. Γι’αυτό και οι κραυγές του ΣΕΒ στην ελλάδα για ανταγωνιστικότητα γίνονται μόνο για να αυξήσουν τα κέρδη του ΣΕΒ. Όχι τις εξαγωγές. Έτσι λοιπόν οι βιομηχανίες εντάσεως εργασίας (υποδήματα, ρούχα) πήγαν στην Κίνα, το Μεξικό, την Τουρκία, την Ινδία κλπ. Αυτό συνεχίστηκε και σε ένα σωρό άλλους βιομηχανικούς κλάδους διότι η απληστία είναι μεταδοτική.

    Σήμερα λοιπόν που βλέπουμε πως τα ρούχα και τα παπούτσια των κινέζων έχουν κατακλείσει τις δυτικές αγορές, αρχίζουμε να γκρινιάζουμε. Το παιχνίδι του ελεύθερου εμπορίου δεν μας αρέσει πια γιατί έχει γυρίσει εν μέρει μπούμερανγκ και ζητάμε παρεμβάσεις. Να προστατευθεί ο δυτικός κόσμος από την επέλαση των κινέζων. Θα παρατηρήσετε πόσο υποκριτικά η προστασία έχει να κάνει κυρίως με ρούχα και υποδήματα και σπάνια με ηλεκτρονικά. Αυτό γίνεται διότι τα ρούχα και τα υποδήματα παράγονται με αμιγώς κινέζικα κεφάλαια (και άρα όλη η υπεραξία/κέρδος μένει στους κινέζους), ενώ στα ηλεκτρονικά ένα μεγάλο μέρος της υπεραξίας παραμένει στη Δύση καθώς αρκετά μεγάλο μέρος του κεφαλαίου (χρηματικό και γνώσης) στο κινέζικο εργοστάσιο είναι δυτικής προέλευσης. Πχ εάν η Philips φτιάχνει τις σκούπες της στην κίνα, για την κίνα η υπεραξία είναι σχετικά μικρή καθώς το μεγαλύτερο κέρδος το καρπώνεται η Philips. Στα ρούχα όμως δεν συμβαίνει το ίδιο. Να σημειώσουμε εδώ ότι πριν τον ερχομό των κινέζων ως εμπόρων στην Ελλάδα τη διαφορά των τιμών την καρπώνονταν οι ντόπιοι έμποροι. Τα κινέζικα και τούρκικα ρούχα υπάρχουν εδώ και πολλά χρόνια αλλά οι τιμές παρέμεναν σταθερές.

    Πριν από μερικές βδομάδες η Ιταλία, η Γαλλία, η Ελλάδα και η Ισπανία ζήτησαν από την κομισιόν να πάρει μέτρα περιορισμού των εισαγωγών ειδών ρουχισμού από την Κίνα με την αιτιολογία ότι καταστρέφεται η εσωτερική τους παραγωγή. Οι χώρες της ΕΕ είχαν πάνω από 20 χρόνια προστατευτισμού για να «ετοιμάσουν» (βλ. κλείσουν) τις βιομηχανίες ρουχισμού τους περιμένοντας την επέλαση του τρίτου κόσμου. Φυσικά δεν έκαναν τίποτα λόγω του πολιτικού κόστους. Και τώρα κλαίνε σαν μωρές παρθένες που οι κινέζοι τους πήραν τα κουβαδάκια στη δική τους παραλία.

    Όμως οι κινέζοι και γενικότερα ο τρίτος κόσμος δείχνει ότι αυτή τη φορά δεν θα αφήσει έτσι εύκολα το ψωμί μέσα από τα χέρια του. Ο υπουργός εμπορίου της Κίνας Bo Xila με βλέμμα γνήσιας απορίας δήλωσε στους δημοσιογράφους πως η Κίνα πρέπει να πουλήσει 800.000.000 t-shirt για να αγοράσει μόλις ένα Airbus 380. Εάν σε αυτή τη φράση διακρίνετε μια μικρή δόση ειρωνείας και απειλής καλά κάνετε και τη διακρίνετε καθώς η Κίνα έχει αγοράσει ήδη 5 Airbus 380 και ευρωπαϊκή εταιρία περιμένει κι άλλες παραγγελίες. Για να ξεπληρώσουν αυτά τα αεροπλάνα οι κινέζοι θα πρέπει να πουλήσουν 4 δισεκατομμύρια μπλουζάκια στην Ευρώπη. Για να καταλάβετε την τάξη αυτού του μεγέθους, κάθε πολίτης της ΕΕ πρέπει να αγοράσει 9 κινέζικα μπλουζάκια για να ξεπληρώσουν μόλις 5 αεροπλάνα. Εάν βάλουμε 4 δις μπλουζάκια στη σειρά θα κάναμε 65 φορές τον κύκλο της γης.

    Οπότε σας παρακαλώ σταματήστε να κατηγορείτε τον τρίτο κόσμο για τη δική σας οικονομική μιζέρια. Ίσως να σας εκμεταλλεύονται αυτοί που σας πουλάνε ανταγωνιστικότητα, εθνικισμό, ευελιξία και άτοκα δάνεια, ίσως απλά να ξοδεύετε πολύ παραπάνω από όσο σας αξίζει.